วารสารวิทยาศาสตร์และนวัตกรรมการเกษตร

อิทธิพลของการพรางแสงต่อการเปลี่ยนแปลงทางสรีรวิทยาและผลผลิตมะเขือเทศเชอรี่ในโรงเรือน

พีรดา ทองเย็น, วันทนีย์ เทวธรรมนาถ, ปริยานุช จุลกะ, จุติภรณ์ ทัสสกุลพนิช — Mon, 06 Oct 2025 00:00:00 +0700

ความเป็นมาและวัตถุประสงค์: ปัจจุบันมีการปลูกมะเขือเทศเชอรี่ในโรงเรือนเพื่อลดปัญหาโรคและแมลง แต่การปลูกพืชในโรงเรือนอาจประสบปัญหาความเข้มแสงสูง การพรางแสงเป็นวิธีหนึ่งที่ช่วยแก้ไขปัญหาดังกล่าว การทดลองนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาอิทธิพลของการพรางแสงต่อการเปลี่ยนแปลงทางสรีรวิทยาและผลผลิตมะเขือเทศเชอรี่ในโรงเรือน
วิธีดำเนินการวิจัย: วางแผนการทดลองแบบสุ่มสมบูรณ์โดยแบ่งการทดลองออกเป็น 2 ทรีตเมนต์ ได้แก่ ไม่พรางแสง และพรางแสง 10 เปอร์เซ็นต์ ทำการทดลอง 5 ซ้ำ/ทรีตเมนต์ ในมะเขือเทศเชอรี่ 2 พันธุ์ ได้แก่ พันธุ์โทนี่ TA 104 และพันธุ์สวีทบอย 1 วิเคราะห์ความแตกต่างระหว่างทรีตเมนต์ด้วยวิธีStudent’s t-test (P < 0.05)
ผลการวิจัย: การพรางแสงทำให้จุดชดเชยแสงและจุดอิ่มแสงของมะเขือเทศลดลงอย่างมีนัยสำคัญ นอกจากนี้ การพรางแสงยังเพิ่มอัตราการสังเคราะห์ด้วยแสงสุทธิ ค่าการนำไหลปากใบ และอัตราการคายน้ำของพันธุ์โทนี่ TA 104 อย่างมีนัยสำคัญ แต่การพรางแสงลดอัตราการสังเคราะห์ด้วยแสงสุทธิในพันธุ์สวีทบอย 1 การพรางแสงมีแนวโน้มทำให้น้ำหนักผลของพันธุ์สวีทบอย 1 ลดลงแต่ไม่มีผลต่อน้ำหนักผลของพันธุ์โทนี่ TA 104 นอกจากนี้ การพรางแสงมีแนวโน้มเพิ่มปริมาณไลโคปีนในพันธุ์โทนี่ TA 104
สรุป: การพรางแสงไม่มีผลต่อปริมาณของแข็งทั้งหมดที่ละลายน้ำได้และปริมาณวิตามินซีในมะเขือเทศเชอรี่ทั้งสองพันธุ์ ดังนั้น การพรางแสงส่งผลต่อการตอบสนองทางสรีรวิทยาแต่ไม่สามารถเพิ่มผลผลิตของมะเขือเทศเชอรี่อย่างมีนัยสำคัญ

ผลของระยะเวลาในการฉายพลาสมาแบบไดอิเล็กทริคแบริเออร์ดิสชาร์จต่อการเจริญเติบโต สารพฤกษเคมี ฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ และฤทธิ์ต้านไกลเคชั่นในผักบุ้ง

ประภาสิริ องค์รักษ์, นพพร พูลยรัตน์, เยาวพา จิระเกียรติกุล, ภาณุมาศ ฤทธิไชย — Mon, 06 Oct 2025 00:00:00 +0700

ความเป็นมาและวัตถุประสงค์: พลาสมาแบบไดอิเล็กทริคแบริเออร์ดิสชาร์จ (DBD พลาสมา) เป็นเทคโนโลยีที่ไม่ใช้ความร้อนและสารเคมี ช่วยเพิ่มการเจริญเติบโตและสารพฤกษเคมีของพืช ผักบุ้งเป็นพืชที่มีคุณค่าทางโภชนเภสัชสูงจึงสามารถพัฒนาไปเป็นอาหารเพื่อสุขภาพได้ การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของระยะเวลาการฉาย DBD พลาสมาต่อการเจริญเติบโต ปริมาณสารพฤกษเคมี ฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ และต้านไกลเคชั่นในผักบุ้ง
วิธีดำเนินการวิจัย: วางแผนการทดลองแบบสุ่มสมบูรณ์ จำนวน 5 ทรีตเมนต์ 3 ซ้ำ โดยนำเมล็ดผักบุ้งมาผ่านการฉาย DBD พลาสมาเป็นเวลา 5 10 15 และ 20 นาที เปรียบเทียบกับเมล็ดไม่ผ่านการฉายพลาสมาเป็นทรีตเมนต์ควบคุม จากนั้น นำมาปลูกและเก็บเกี่ยวที่อายุ 20 วันหลังเพาะเมล็ด บันทึกการเจริญเติบโต สารพฤกษเคมี ฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ และฤทธิ์ต้านไกลเคชั่น
ผลการวิจัย: เมล็ดผ่านการฉาย DBD พลาสมาเป็นเวลา 10 นาที ให้ต้นที่มีน้ำหนักสดและแห้งสูงที่สุด ต้นผักบุ้งจากเมล็ดที่ผ่านการฉาย DBD พลาสมา เป็นเวลา 5–20 นาที มีปริมาณคลอโรฟิลล์บี คลอโรฟิลล์ทั้งหมด แคโรทีนอยด์ และกรดแอสคอร์บิกทั้งหมดสูง โดยไม่พบความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญ (P > 0.05) ผักบุ้งมีปริมาณสารฟีนอลิกทั้งหมดสูงที่สุดเมื่อเมล็ดผ่านการฉาย DBD พลาสมาเป็นเวลา 20 นาที ส่วนการฉาย DBD พลาสมาเป็นเวลา 10 นาที มีปริมาณสารฟลาโวนอยด์ทั้งหมด และมีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระจากปฏิกิริยา FRAP สูงที่สุด แต่การฉาย DBD พลาสมาเป็นเวลา 5 นาที ส่งผลให้มีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระจากปฏิกิริยา DPPH และ ABTS รวมถึงฤทธิ์ต้านไกลเคชั่นสูงที่สุด
สรุป: การฉาย DBD พลาสมาให้กับเมล็ดผักบุ้งเป็นเวลา 10 นาที เป็นระยะเวลาที่เหมาะสมในการส่งเสริมการเจริญเติบโต เพิ่มสารพฤกษเคมี ฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ และต้านไกลเคชั่นในผักบุ้ง

ผลของสารสกัดจากใบและเมล็ดมะแฮะต่อฤทธิ์ทางชีวภาพในหลอดทดลอง

Mon, 06 Oct 2025 00:00:00 +0700

ความเป็นมาและวัตถุประสงค์: อาหารเพื่อสุขภาพเป็นทางเลือกหนึ่งที่ได้รับความนิยมในปัจจุบันและมีการพัฒนาอย่างต่อเนื่องเพื่อเสริมสร้างภูมิคุ้มกันของร่างกาย รวมทั้งการปรับสมดุลของระบบภูมิคุ้มกัน ซึ่งสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพมีบทบาทสำคัญในการพัฒนาผลิตภัณฑ์จากฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินสารสกัดจากใบและเมล็ดมะแฮะเบื้องต้นในด้านพิษวิทยา โดยการทดสอบความเป็นพิษต่อเซลล์เพาะเลี้ยง และด้านเภสัชวิทยา โดยการประเมินการยับยั้งการสร้างไนตริกออกไซด์
วิธีดำเนินการวิจัย: เตรียมสารสกัดโดยสกัดใบและเมล็ดมะแฮะด้วย 70% เอทานอล ทดสอบความเป็นพิษต่อเซลล์ RAW 264.7 ด้วย MTT assay ที่ 0.39–50 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตร และวัดการยับยั้งการสร้างไนตริกออกไซด์ด้วยชุด Griess reagent ที่ 0.39–1.56 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตร
ผลการวิจัย: สารสกัดจากใบที่ความเข้มข้น 0.39–1.56 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตร และเมล็ดที่ 0.39–12.5 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตร ไม่เป็นพิษต่อเซลล์ และสารสกัดจากใบและเมล็ดที่ 1.56 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตร สามารถยับยั้งการสร้างไนตริกออกไซด์ สูงกว่ากลุ่มควบคุมบวก ได้แก่ ยาต้านการอักเสบ (Diclofenac) อย่างมีนัยสำคัญ (P < 0.01)
สรุป: สารสกัดจากใบและเมล็ดมะแฮะที่ความเข้มข้น 0.39–1.56 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตร ไม่เป็นพิษต่อเซลล์ และที่ 1.56 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตร มีการยับยั้งการสร้างไนตริกออกไซด์สูงกว่ายาต้านการอักเสบ (Diclofenac) ซึ่งเป็นกลุ่มควบคุมบวก ดังนั้น จึงสามารถนำสารสกัดนี้ใช้ไปในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ลดการอักเสบและเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน

สถานภาพการผลิตและการตลาดแพะเนื้อในพื้นที่ภาคตะวันตกของประเทศไทย

Mon, 06 Oct 2025 00:00:00 +0700

ความเป็นมาและวัตถุประสงค์: ความต้องการบริโภคผลผลิตจากแพะเนื้อมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น ขณะที่คุณภาพผลผลิตแพะเนื้อที่ผลิตได้ในแต่ละครั้งมีความหลากหลาย ด้วยเหตุนี้ วัตถุประสงค์ของการศึกษาครั้งนี้เพื่อศึกษาสถานภาพการผลิตและการตลาดแพะเนื้อในพื้นที่ภาคตะวันตกของประเทศไทย
วิธีดำเนินการวิจัย: เกษตรกรผู้เลี้ยงแพะ 130 ราย ในพื้นที่จังหวัดนครปฐม สุพรรณบุรี กาญจนบุรี ราชบุรี เพชรบุรี และประจวบคีรีขันธ์ ถูกคัดเลือกสำหรับการศึกษาครั้งนี้ ข้อมูลประชากรศาสตร์ การเลี้ยงแพะ การคัดเลือกและจับคู่ผสมพันธุ์ การตลาดและการจำหน่าย และปัญหาและอุปสรรคถูกเก็บรวบรวมจากเกษตรกรโดยใช้แบบสอบถาม
ผลการวิจัย: เกษตรกรผู้เลี้ยงแพะมีอายุเฉลี่ย 50.40 ± 11.22 ปี และมีประสบการณ์ในการเลี้ยงแพะเฉลี่ย 9.51 ± 7.69 ปี เกษตรกรส่วนใหญ่มีการศึกษาในระดับประถมศึกษา (ร้อยละ 52.46) มีการเลี้ยงแพะเพื่อเป็นอาชีพเสริม (ร้อยละ 59.38) และมีฟาร์มขนาดเล็ก (ร้อยละ 41.54) เป้าหมายหลักในการเลี้ยงแพะของเกษตรกรคือเพื่อจำหน่าย (ร้อยละ 84.55) โดยพันธุ์แพะที่นิยมเลี้ยงคือแพะลูกผสมบอร์ ด้านการจำหน่ายแพะ พบว่าเกษตรกรส่วนใหญ่นิยมจำหน่ายแพะเนื้อแบบมีชีวิต (ร้อยละ 71.43) โดยราคารับซื้อแพะเนื้อแต่ละครั้งมีความผันแปรไปตามช่วงน้ำหนักตัวที่แตกต่างกัน ขณะที่ด้านปัญหาในการเลี้ยงแพะ พบว่าเกษตรกรประสบปัญหาด้านความรู้เกี่ยวกับการเลี้ยงแพะให้มีคุณภาพและมีความปลอดภัย การจัดหาพันธุ์ แรงงาน และอาหารหยาบ
สรุป: เกษตรกรส่วนใหญ่เลี้ยงแพะเป็นอาชีพเสริม มีฟาร์มขนาดเล็ก และมีเป้าหมายในการเลี้ยงแพะเพื่อจำหน่าย นอกจากนี้ เกษตรกรยังประสบกับปัญหาด้านความรู้ พันธุกรรม แรงงาน และอาหารหยาบในการเลี้ยงแพะ

การใช้บรรจุภัณฑ์บรรยากาศดัดแปลงย่อยสลายได้ทางชีวภาพเพื่อยืดอายุการเก็บรักษาดอกไม้กินได้

อชิรญา พรมจินา, อินทุอร ยมหา, กาญจนา บุญเรือง — Mon, 06 Oct 2025 00:00:00 +0700

ความเป็นมาและวัตถุประสงค์: ดอกผีเสื้อเป็นดอกไม้กินได้ที่ได้รับความนิยม แต่เสื่อมเสียง่ายและมีอายุการเก็บรักษาสั้น งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการใช้ฟิล์มพลาสติกย่อยสลายได้ทางชีวภาพ ได้แก่ พอลิแลคติกแอซิด (Polylactic acid, PLA) และพอลิบิวทิลีนซัคซิเนต (Polybutylene succinate, PBS) เปรียบเทียบกับบรรจุภัณฑ์ทางการค้าจากพลาสติกฐานปิโตรเลียม ได้แก่ ฟิล์ม oriented polypropylene (OPP) และกล่องพอลิพรอพิลีน (Polypropylene, PP) ต่อคุณภาพและอายุการเก็บรักษาของดอกผีเสื้อ
วิธีดำเนินการวิจัย: ศึกษาผลของบรรจุภัณฑ์ ประกอบด้วย 1) กล่อง PP (ชุดควบคุม) 2) ฟิล์ม OPP 3) ฟิล์ม PLA และ 4) ฟิล์ม PBS วางแผนการทดลองแบบสุ่มสมบูรณ์ มี 3 ซ้ำ ซ้ำละ 9 ดอก เก็บรักษาที่ 4 ± 1 องศาเซลเซียส เป็นเวลา 14 วัน บันทึกผลทุก 2 วัน ได้แก่ ปริมาณ O₂ และ CO₂ ในบรรจุภัณฑ์ การสูญเสียน้ำหนัก การเปลี่ยนสีดอก และการประเมินคุณภาพทางประสาทสัมผัสด้านลักษณะปรากฏ
ผลการวิจัย: ฟิล์ม OPP, PLA และ PBS สร้างสภาพบรรยากาศดัดแปลงสมดุลไม่ต่างจากอากาศปกติในวันที่ 6 มีค่า O₂ 17.65 ± 0.83% และ CO₂ 1.90 ± 0.24% โดยดอกผีเสื้อที่บรรจุในฟิล์ม PBS สูญเสียน้ำหนักน้อยที่สุด 17.51 ± 6.38% แต่ในวันที่ 10 ดอกผีเสื้อที่บรรจุในฟิล์ม OPP มีค่าการสูญเสียน้ำหนักน้อยที่สุดเท่ากับ 21.66 ± 5.92%
สรุป: ฟิล์ม OPP สามารถยืดอายุการเก็บรักษาดอกผีเสื้อได้นานที่สุด 12 วัน เนื่องจากมีการยอมให้ผ่านของไอน้ำต่ำที่สุด รองลงมา ได้แก่ ฟิล์ม PBS และกล่อง PP จากผลการศึกษาพบว่า PBS ช่วยรักษาคุณภาพของดอกไม้กินได้และมีแนวโน้มที่จะนำมาใช้ทดแทนพลาสติกฐานปิโตรเลียมได้

ความต้องการส่งเสริมการผลิตมะม่วงตามมาตรฐานการปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีของเกษตรกรในอำเภอหนองแซง จังหวัดสระบุรี

กรรณิการ์ ศรีแก้วตุง, นารีรัตน์ สีระสาร, สินีนุช ครุฑเมือง แสนเสริม — Mon, 06 Oct 2025 00:00:00 +0700

ความเป็นมาและวัตถุประสงค์: เกษตรกรผู้ปลูกมะม่วงในอำเภอหนองแซง จังหวัดสระบุรี ประสบปัญหาเกี่ยวกับคุณภาพของผลผลิต โดยมีผลผลิตบางส่วนที่ไม่เป็นไปตามมาตรฐานการปฏิบัติทางการเกษตรที่ดี (Good Agricultural Practice: GAP) การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาข้อมูลพื้นฐานของเกษตรกร ความต้องการด้านการส่งเสริมการเกษตร และความคิดเห็นเกี่ยวกับปัญหาและข้อเสนอแนะต่อการพัฒนาความต้องการดังกล่าวให้สอดคล้องกับมาตรฐาน GAP
วิธีดำเนินการวิจัย: กลุ่มตัวอย่างคือเกษตรกรผู้ปลูกมะม่วงในอำเภอหนองแซง จังหวัดสระบุรี จำนวน 182 ราย ซึ่งขึ้นทะเบียนกับกรมส่งเสริมการเกษตรในปี พ.ศ. 2565 โดยสุ่มตัวอย่างจำนวน 126 ราย เครื่องมือที่ใช้คือแบบสัมภาษณ์ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและสถิติเชิงอนุมาน ได้แก่ ค่าเฉลี่ย ความถี่ ร้อยละ ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การจัดอันดับ และการวิเคราะห์การถดถอยพหุคูณ
ผลการวิจัย: เกษตรกรมีอายุเฉลี่ย 60 ปี และมีประสบการณ์การปลูกมะม่วงเฉลี่ย 7.53 ปี รายได้เฉลี่ยต่อปีจากการผลิตมะม่วงเท่ากับ 11,427.38 บาท ต้นทุนการผลิตเฉลี่ย 1,769.29 บาทต่อปี และมีผลผลิตเฉลี่ย 223.17 กิโลกรัมต่อไร่ เกษตรกรเห็นว่าการผลิตมะม่วงที่ได้มาตรฐาน GAP สามารถจำหน่ายได้ในราคาที่สูงกว่ามะม่วงทั่วไป อย่างไรก็ตาม เกษตรกรยังประสบปัญหาเกี่ยวกับระบบมาตรฐานการผลิต โดยเฉพาะการขาดความรู้ด้านการปฏิบัติ GAP สำหรับการผลิตมะม่วง
สรุป: ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อความต้องการด้านการส่งเสริมการผลิตมะม่วงตามมาตรฐาน GAP ได้แก่ อายุและประสบการณ์การผลิต ดังนั้น เจ้าหน้าที่ส่งเสริมการเกษตรควรปรับวิธีการถ่ายทอดความรู้ให้เหมาะสมกับเกษตรกรในช่วงอายุและระดับประสบการณ์ที่แตกต่างกัน