วารสารเกษตรนเรศวร

ผลของการเสริมสารประกอบไฟโตจีนิกต่อสมรรถภาพผลผลิตไข่ คุณภาพไข่และดัชนีความเครียดในไก่ไข่ภายใต้การเลี้ยงแบบปล่อยพื้น

สุภารักษ์ คำพุฒ — 2024-10-28

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสมรรถภาพผลผลิตไข่ คุณภาพไข่ และดัชนีวัดความเครียดของไก่ไข่ที่เลี้ยงแบบปล่อยพื้นที่ได้รับสารเสริมไฟโตจินิกในรูปแบบของน้ำดื่ม การทดลองใช้ไก่ไข่พันธุ์อีซ่าบราวน์ (Isa Brown) อายุ 40 สัปดาห์ จำนวน 256 ตัว แบ่งไก่ออกเป็น 2 กลุ่ม กลุ่มละ 4 ซ้ำๆ ละ 32 ตัว การทดลองแบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม คือ กลุ่มควบคุม และกลุ่มที่ได้รับน้ำที่มีการเสริมสารประกอบไฟโตจีนิค (Sangrovit® WS) ที่ระดับ 1 กรัมต่อน้ำ 5 ลิตร ผลการทดลองพบว่าไก่ไข่ที่ได้รับน้ำที่มีการเสริมสารประกอบไฟโตจีนิคมีเปอร์เซ็นต์ของผลผลิตไข่ น้ำหนักไข่ มวลไข่และการเปลี่ยนอาหารเป็นน้ำหนักไข่มากกว่ากลุ่มควบคุม (P<0.05) ไก่ไข่ที่ได้รับน้ำที่มีการเสริมสารประกอบไฟโตจีนิคมีค่าของน้ำหนักไข่แดง ไข่ขาว เปลือกไข่และความสูงของไข่ขาวดีกว่ากลุ่มควบคุม (P<0.05) นอกจากนี้พบว่าค่าอัตราส่วนเฮทเทอโรฟิลต่อลิมโฟไซต์ (heterophil/lymphocyte) ของไก่ไข่กลุ่มควบคุมมีค่ามากกว่าไก่ไข่ที่ได้รับน้ำที่มีการเสริมสารประกอบไฟโตจีนิค (P<0.05) การทดลองแสดงให้เห็นว่าสารประกอบไฟโตจินิกส่งผลดีต่อประสิทธิภาพการผลิตไข่ คุณภาพไข่และดัชนีความเครียดของไก่ไข่ที่เลี้ยงแบบปล่อย

ประสิทธิภาพของสารสกัดจากพืชต่อพฤติกรรมการถอยห่างของด้วงงวงข้าวโพด (Sitophilus zeamais Motschulsky)

นฤมล สุทธิธรรม — 2024-10-20

ด้วงงวงข้าวโพดเป็นแมลงศัตรูโรงเก็บที่สำคัญของเมล็ดข้าวและธัญพืช โดยมักสร้างความเสียหาย
โดยการกัดกินภายนอกเมล็ด ทำให้เกิดความเสียหายต่อปริมาณและคุณภาพเมล็ดได้ โดยการทดลองนี้
มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพฤติกรรมของด้วงงวงข้าวโพดที่ตอบสนองต่อสารสกัดแต่ละชนิดด้วยวิธีการถอยห่าง
ออกจากบริเวณที่มีสารสกัดจากพืช โดยสารสกัดจากพืชที่ใช้ทดสอบ ได้แก่ น้ำมันหอมระเหยส้ม น้ำมันหอมระเหย
ยูคาลิปตัส และสารสกัดต้นกล้าฟักทอง ความเข้มข้น 5% ต่อพฤติกรรมและระยะการถอยห่างจากสารสกัด
ของด้วงงวงข้าวโพดในอุโมงค์ทดสอบ ผลการทดลองพบว่า ด้วงงวงข้าวโพดตัวที่ตอบสนองไวที่สุด (n=5)
ถอยห่างจากบริเวณวางสารสกัดแตกต่างกันในแต่ละกรรมวิธี โดยที่เวลา 1, 2, 3, 4 และ 5 นาที พบด้วงงวงข้าวโพดมีระยะถอยห่างจากจุดวางสารในชุดควบคุม เท่ากับ 19.00±9.02, 24.40±8.05, 30.20±7.25, 28.20±8.04
และ 27.40±10.59 ซม. ตามลำดับ ในขณะที่การใช้สารสกัดน้ำมันหอมระเหยส้มส่งผลให้ระยะการถอยห่าง
ของด้วงงวงข้าวโพด เท่ากับ 34.40±3.36, 53.80±6.26, 56.80±2.68, 58.00±0.00 และ 58±00.00 ซม. ตามลำดับ สารสกัดน้ำมันหอมระเหยยูคาลิปตัสส่งผลให้ระยะการถอยห่างของด้วงงวงข้าวโพด เท่ากับ 31.00±10.46, 40.00±11.15, 50.20±12.43, 51.80±10.82 และ 53.80±9.39 ซม. ตามลำดับ และสารสกัดต้นกล้าฟักทอง
ส่งผลให้ระยะการถอยห่างของด้วงงวงข้าวโพด เท่ากับ 24.20±10.42, 33.40±16.16, 32.20±9.70, 35.40±9.23 และ 40.60±11.84 ซม. ตามลำดับ นอกจากนี้ พบว่าสารสกัดน้ำมันหอมระเหยส้มมีด้วงงวงข้าวโพดถอยห่าง
ไปถึงปลายอุโมงค์ทดสอบมากที่สุด (n=22)

ผลของไคโตซานต่อคุณภาพการเก็บรักษาหน่อไม้ฝรั่งสด

ทรายขวัญ บุญช่วยสุข — 2024-09-16

บทคัดย่อ

การศึกษาการเปลี่ยนแปลงคุณภาพหลังการเก็บเกี่ยวของหน่อไม้ฝรั่งสดภายหลังการใช้ไคโตซานผลิตภัณฑ์ทางการค้าอีเด็น (Eden^®) วางแผนการทดลองแบบสุ่มสมบูรณ์ ประกอบด้วย 2 ทรีทเมนต์ ได้แก่ ไม่เคลือบ
(ชุดควบคุม) และเคลือบด้วยผลิตภัณฑ์ Eden^® จำนวน 3 ซ้ำ ๆ ละ 10 หน่อ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินอายุ
การเก็บรักษาและคุณภาพหลังการเก็บเกี่ยวของหน่อไม้ฝรั่ง โดยการแช่ตัวอย่างนาน 2 นาที ผึ่งให้แห้ง ห่อหุ้มด้วยพลาสติกใส และเก็บรักษาที่อุณหภูมิตู้แช่ 5 องศาเซลเซียส ความชื้นสัมพัทธ์ร้อยละ 80-85 เป็นเวลา 14 วัน บันทึกข้อมูลคุณภาพทุก 2 วัน ได้แก่ การเปลี่ยนแปลงน้ำหนัก ความแน่นเนื้อ การเปลี่ยนแปลงของสีเนื้อ คุณภาพทางด้านประสาทสัมผัส และคุณภาพทางด้านจุลินทรีย์ รวมทั้งอายุการเก็บรักษา พบว่า ผลิตภัณฑ์ Eden^® มีประสิทธิภาพ
ในการรักษาคุณภาพและยืดอายุการเก็บรักษาหน่อไม้ฝรั่งนานถึง 14 วัน ที่อุณหภูมิเก็บรักษาที่ 5 องศาเซลเซียส
เมื่อเปรียบเทียบกับชุดควบคุมมีอายุการเก็บรักษาเพียง 11 วัน โดยผลิตภัณฑ์ดังกล่าวมีผลช่วยชะลอการสูญเสียน้ำหนัก ความแน่นเนื้อ การเปลี่ยนแปลงคุณลักษณะของสีเนื้อ รักษาคุณภาพด้านประสาทสัมผัส (สี กลิ่น รสชาติ เนื้อสัมผัส และการยอมรับ) อยู่ในเกณฑ์ที่ผู้บริโภคพอใจ ซึ่งดีกว่าชุดควบคุม นอกจากนี้ การใช้ผลิตภัณฑ์ Eden^®
ยังมีผลยับยั้งการเจริญเติบโตของจุลินทรีย์ตลอดการเก็บรักษา

การบริหารจัดการน้ำโดยชุมชนมีส่วนร่วมตั้งรับปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงระบบนิเวศเกษตรจากการพัฒนาระบบชลประทาน

เดช วัฒนชัยยิ่งเจริญ — 2024-09-16

การศึกษาเพื่อเตรียมการขับเคลื่อน การตั้งรับและปรับตัวของเกษตรกรต่อการพัฒนาระบบเกษตรกรรมด้วยการบริหารจัดการน้ำโดยชุมชนมีส่วนร่วม ดำเนินการในพื้นที่โครงการอ่างเก็บน้ำแม่พวก อำเภอเด่นชัย จังหวัดแพร่ เก็บข้อมูลจากกลุ่มตัวอย่างรวมทั้งสิ้น 479 ราย มีความรู้ต่ำกว่าปริญญาตรี 94.36% มีอายุเกิน 40 ปี คิดเป็น 86.64% มีเพียง 16.29% ที่มีอาชีพเกษตรกรรม มีหนี้สิน 64.42% ผู้ให้ข้อมูลต้องการให้เกิดการรวมกลุ่มผู้ใช้น้ำ
16 กลุ่ม ขอให้ยกระดับเป็นกลุ่มบริหารจัดการผลิตทางการเกษตร มีตัวแทนเกษตรกร 28 ราย จาก 3 ตำบล ร่วมกันหารือและสัมภาษณ์เชิงลึก มีการวิเคราะห์เพื่อวางแผนการตั้งรับและปรับตัวในอนาคต โดยเกษตรกรต้องการแนวทางในการพัฒนาการเกษตรอย่างยั่งยืนในรูปแบบระบบนิเวศการเกษตรใหม่ อาทิ เกษตรอินทรีย์ วนเกษตร เกษตรทฤษฎีใหม่และการท่องเที่ยวเชิงนิเวศเกษตร โดยอาศัยจุดแข็งของภูมิสังคม รวมทั้งต้องการแก้ไขปัญหาระบบการเกษตรเดิมที่มีรายได้ต่ำ แก้ไขปัญหาหนี้สินจากวิกฤตหรือภัยคุกคามเดิมคือ น้ำท่วม น้ำหลากและขาดแคลนน้ำ ต้องการปรับเปลี่ยนการบริหารจัดการการผลิต การแปรรูปและการตลาด มีความพร้อมในการเปิดรับการถ่ายทอดเทคโนโลยีเชิงระบบทั้ง 12 ประเด็น ไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ กลุ่มเกษตรกรตัดสินใจเลือกระบบการผลิตใหม่ทั้ง 18 ระบบ ไม่มีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ แสดงถึงความพร้อมในการปรับตัวต่อการใช้ระบบชลประทานใหม่แบบท่อส่งน้ำและเกษตรกรให้ความสำคัญต่อผู้ที่มีบทบาทต่อการสร้างความสำเร็จ ทั้ง 5 กลุ่ม (ผู้นำท้องถิ่น เกษตรกร ผู้นำเกษตรกร พ่อค้า นักวิชาการภาครัฐหรือข้าราชการ) (P < 0.05) โดยภาพรวมเกษตรกรในพื้นที่พร้อมที่จะมีส่วนร่วมในการบริหารจัดการน้ำเพื่อการยกระดับอาชีพเกษตรกรรมและสร้างเศรษฐกิจพอเพียงสู่ความยั่งยืนทั้งในมิติเศรษฐกิจ สังคมและสิ่งแวดล้อม