Journal of Agricultural Research and Communications

สภาวะที่เหมาะสมในการผลิตเซลลูโลสจากกากส้มโดย Acetobacter xylinum

สุภเวท มานิยม — 2025-09-30

วัตถุประสงค์ในการศึกษาในครั้งนี้คือ ต้องการหาความเข้มข้นที่เหมาะสมของน้ำตาลแมนนิทอล (3 - 7 เปอร์เซ็นต์) และยีสต์เอ็กแทรกท์ (0.3 - 0.7 เปอร์เซ็นต์) รวมถึงอัตราการเขย่าที่เหมาะสม (0, 50, 100 และ 150 รอบต่อนาที) ในการผลิตเซลลูโลสจากกากส้มโดย Acetobacter xylinum และตรวจคุณภาพด้านอื่น ๆ ของเซลลูโลสและน้ำหมัก โดยพบว่า การเลี้ยง A. xylinum จากอาหารที่ทำจากกากส้มที่เติมน้ำตาลแมนนิทอล 3 เปอร์เซ็นต์ และยีสต์เอ็กซ์แทรกท์ 0.66 เปอร์เซ็นต์ ทำให้ได้ปริมาณเซลลูโลสสูงสุดเท่ากับ 25.31 กรัม(จากกากส้ม 30 กรัม) การเติมน้ำตาลแมนนิทอลและยีสต์เอ็กซ์แทรกท์ในปริมาณที่แตกต่างกันส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงค่าสี L*, a*, b* และปริมาณความชื้นของแผ่นเซลลูโลส ที่ได้รวมถึงปริมาณน้ำตาลรีดิวซ์ ค่าของแข็งที่ละลายได้ และปริมาณกรดอะซิติกของน้ำหมัก ในขณะที่อัตราการเขย่าที่เหมาะสมคือ 100 รอบต่อนาที โดยได้ปริมาณเซลลูโลสสูงสุดเท่ากับ 42.82 กรัม และพบว่าได้ความเข้มข้นกรดอะซิติกในน้ำหมักสูงสุด 2.93 กรัมต่อลิตร ที่อัตราการเขย่า 50 รอบต่อนาที

การตรวจวินิจฉัย Candidatus Liberibacter solanacearum ที่ติดมากับหัวพันธุ์มันฝรั่งนำเข้า

สุรศักดิ์ แสนโคตร — 2025-09-30

โรค zebra chip ในมันฝรั่งมีสาเหตุจากเชื้อแบคทีเรีย Candidatus Liberibacter solanacearum ซึ่งเป็นภัยคุกคามร้ายแรงต่อการผลิตมันฝรั่งในประเทศไทย แม้ว่าโรคนี้ยังไม่เคยพบในประเทศ แต่ได้มีรายงานการระบาดในประเทศที่ส่งออกหัวพันธุ์มายังประเทศไทย ดังนั้นจึงจำเป็นต้องดำเนินมาตรการตรวจสกัดกั้น และป้องกันเพื่อไม่ให้เชื้อสาเหตุเข้ามาสร้างความเสียหายต่ออุตสาหกรรมมันฝรั่งภายในประเทศ งานวิจัยนี้ได้ตรวจสอบหัวพันธุ์มันฝรั่งนำเข้าจำนวน 134 ตัวอย่างจาก 6 ประเทศ ได้แก่ ออสเตรเลีย แคนาดา เนเธอร์แลนด์ นิวซีแลนด์ สกอตแลนด์ และสหรัฐอเมริกา ในช่วงปี พ.ศ. 2564-2566 โดยใช้เทคนิค nested-PCR ซึ่งเป็นวิธีการที่แม่นยำและรวดเร็ว ร่วมกับการตรวจสอบอาการโรค zebra chip บนหัวพันธุ์ นอกจากนี้ยังได้ดำเนินการสำรวจแปลงปลูกมันฝรั่งภายหลังการนำเข้า ในพื้นที่หลายจังหวัดของประเทศไทย ได้แก่ เชียงราย เชียงใหม่ ตาก พะเยา สกลนคร และนครพนม ผลการตรวจสอบพบว่า ไม่ปรากฏเชื้อแบคทีเรีย Ca. L. solanacearum และไม่พบอาการของโรค zebra chip ทั้งในตัวอย่างหัวพันธุ์นำเข้าและในการสำรวจแปลงปลูก ผลการวิจัยนี้มีความสำคัญอย่างยิ่งในการใช้เป็นข้อมูลอ้างอิงเพื่อกำหนดเงื่อนไขการนำเข้าหัวพันธุ์มันฝรั่งจากต่างประเทศ และใช้เป็นแนวทางป้องกันและควบคุมการระบาดของศัตรูพืชร้ายแรงนี้ในอนาคต

การประเมินวิธีการตรวจสอบความเสียหายทางกลแบบรวดเร็วในเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลือง

ภภัสสร วัฒนกุลภาคิน — 2025-09-30

ความเสียหายทางกลของเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลืองเกิดขึ้นในระหว่างการเก็บเกี่ยวและปรับปรุงสภาพเมล็ดพันธุ์ เนื่องจากมีองค์ประกอบเป็นโปรตีนและน้ำมันสูง เมล็ดจึงเสียหายง่าย ส่งผลให้ผลผลิตและคุณภาพลดลง วิธีการตรวจสอบความเสียหายทางกลด้วยอินด็อกซิลอะซิเตท (IDA) เป็นวิธีแนะนำในเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลือง แต่ค่อนข้างยุ่งยาก ต้นทุนสูง และไม่เหมาะสมต่อการใช้ในสภาพแปลงปลูก งานวิจัยนี้จึงทำการศึกษาวิธีตรวจสอบความเสียหายทางกลที่รวดเร็วในเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลืองพันธุ์ กวก. เชียงใหม่ 60 จำนวน 15 ล็อต ได้แก่ ฟาสก์กรีน (FG) เฟอร์ริค คลอไรด์ (FC) และ โซเดียมไฮโปคลอไรท์ (SDH) เปรียบเทียบกับวิธี IDA ผลการทดลองพบว่าค่าเฉลี่ยความงอกและความแข็งแรงที่ตรวจสอบด้วยวิธีการเร่งอายุของเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลืองอยู่ในช่วง 71 - 90 เปอร์เซ็นต์ และ 46 - 86 เปอร์เซ็นต์ ตามลำดับ ในขณะที่ความเสียหายทางกลที่ตรวจสอบด้วยวิธี IDA มีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 7.9 เปอร์เซ็นต์ แตกต่างอย่างมีนัยสำคัญกับวิธี FG (11.3 เปอร์เซ็นต์), FC (11.2 เปอร์เซ็นต์) และ SDH (11.6 เปอร์เซ็นต์) เมื่อวิเคราะห์ด้วย paired t-test สำหรับค่าความสัมพันธ์ระหว่างวิธีตรวจสอบความเสียหายทางกลพบว่า IDA และ SDH ให้ค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ (r) และสมการถดถอยเชิงเส้น (R²) สูงที่สุดอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ แม้ว่าการแตกร้าวของเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลืองที่ตรวจสอบด้วยวิธี SDH จะสูงกว่า IDA แต่วิธีการนี้ให้ค่าความสัมพันธ์กับวิธี IDA มากที่สุด และพบความสัมพันธ์แบบผกผันในระดับกลางกับความงอก เป็นวิธีที่ง่าย ต้นทุนต่ำ จึงมีความเป็นไปได้ในการประยุกต์ใช้ในเมล็ดถั่วเหลืองพันธุ์ กวก. เชียงใหม่ 60 ในสภาพแปลงปลูกมากที่สุดเมื่อเปรียบเทียบกับวิธีการอื่น

การพัฒนาและเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตข้าวด้วยเทคโนโลยีพร้อมใช้บนพื้นที่สูงในอำเภอปางมะผ้า จังหวัดแม่ฮ่องสอน

ฐปรัฏฐ์ สีลอยอุ่นแก้ว — 2025-09-30

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาและเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตข้าวบนพื้นที่สูงโดยใช้เทคโนโลยีพร้อมใช้ในพื้นที่อำเภอปางมะผ้า จังหวัดแม่ฮ่องสอน โดยเปรียบเทียบการจัดการแปลงข้าวระหว่างชุดเทคโนโลยีของกรมการข้าวที่ดำเนินการโดยนักวิจัยกับวิธีปฏิบัติของเกษตรกร การทดลองดำเนินการทั้งในสภาพข้าวไร่และข้าวนาสวน จำนวน 6 แปลง แปลงละ 2 ซ้ำ ผลการวิเคราะห์ดินพบว่าเป็นดินเหนียวและดินร่วนเหนียวปนทราย มีค่าความเป็นกรด-ด่างตั้งแต่กรดอ่อนจนถึงกรดจัดมาก และมีอินทรียวัตถุระดับปานกลางถึงสูง การเปรียบเทียบการจัดการปุ๋ย พบว่า แปลงที่นักวิจัยจัดการให้ผลผลิตสูงกว่าแปลงเกษตรกร โดยมีความแตกต่างด้านการแตกกอ และความสูงระหว่างระบบนิเวศข้าวไร่ และข้าวนาสวน ผลผลิตข้าวในแปลงสาธิตมีค่าเฉลี่ย 372.2 - 492.5 กิโลกรัมต่อไร่ โดยมีน้ำหนัก 1,000 เมล็ด 31.5 - 38.8 กรัม และความยาวรวง 25.7 -30.8 เซนติเมตร ขณะที่แปลงเกษตรกรให้ผลผลิต 276.0 - 460.8 กิโลกรัมต่อไร่ น้ำหนัก 1,000 เมล็ด 29.8 - 37.0 กรัม และความยาวรวง 25.3 - 29.6 เซนติเมตร สำหรับพันธุ์บือแหม่ชาถ่าในสภาพนาสวน พบว่าให้ผลผลิตสูงกว่าแปลงเกษตรกรทุกพื้นที่ โดยเฉพาะพื้นที่ T2 ที่ให้ผลผลิตสูงสุด 674 กิโลกรัมต่อไร่ เนื่องจากมีความยาวรวงมากกว่า T1 ประมาณ 3 เซนติเมตร แม้ว่าจำนวนรวงต่อตารางเมตรจะน้อยกว่า ดังนั้น การเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตข้าวในพื้นที่สูงจำเป็นต้องอาศัยวิธีการและเทคโนโลยีที่เหมาะสมกับแต่ละพื้นที่และระบบนิเวศของข้าว เพื่อให้ได้ผลผลิตสูงสุด

การปนเปื้อนเมล็ดวัชพืชในเมล็ดพันธุ์ขึ้นฉ่ายนำเข้าจากต่างประเทศ

จันทร์พิศ เดชหามาตย์ — 2025-09-30

ในปี 2565 - 2566 มีการนำเข้าเมล็ดพันธุ์ขึ้นฉ่าย (Apium graveolens) รวมทั้งสิ้น 83,532.4 กิโลกรัม จากประเทศสหรัฐอเมริกา (29,647.2 กก.) เม็กซิโก (28,897.5 กก.) อิตาลี (24,986 กก.) ฝรั่งเศส (1.2 กก.) และจีน (0.5 กก.) โดยสุ่มตัวอย่างเมล็ดพันธุ์ขึ้นฉ่ายนำเข้าตามมาตรฐาน ISTA จำนวน 27 ตัวอย่าง เพื่อตรวจสอบการปนเปื้อนของเมล็ดวัชพืชในห้องปฏิบัติการและทดสอบความงอก ผลการตรวจสอบพบว่า ตัวอย่างจากสหรัฐอเมริกา 4 ตัวอย่าง มีเมล็ดวัชพืช Polygonum bellardii ปนเปื้อน ตัวอย่างจากเม็กซิโก 6 ตัวอย่าง พบเมล็ดวัชพืช 5 ชนิด ได้แก่ Amaranthus viridis, Chenopodium murale, Echinochloa colona, Melilotus indicus และ P. bellardii ส่วนตัวอย่างจากอิตาลี 15 ตัวอย่าง พบเมล็ดวัชพืช 3 ชนิด ได้แก่ Helminthotheca echioides, C. album และ Solanum ptychanthum ตัวอย่างจากฝรั่งเศส 1 ตัวอย่าง พบ P. bellardii และตัวอย่างจากจีน 1 ตัวอย่าง ไม่พบการปนเปื้อน จากการศึกษาพบว่า C. album เป็นศัตรูพืชกักกันของประเทศไทย และ C. murale, S. ptychanthum และ H. echioides เป็นวัชพืชที่ยังไม่มีรายงานการพบในประเทศไทย เมล็ดวัชพืชที่ตรวจพบสามารถงอกได้ในการทดสอบความงอก อย่างไรก็ตาม ผลการติดตามตรวจสอบแปลงปลูกขึ้นฉ่ายในจังหวัดตากและเชียงใหม่ ไม่พบศัตรูพืชที่มีความสำคัญด้านกักกันพืช