การประยุกต์ใช้เกณฑ์ STOPP/START สำหรับตรวจคัดกรองการใช้ยาที่ไม่เหมาะสมในผู้สูงอายุที่มีโรคเรื้อรัง
คำสำคัญ:
ที่คำสั่งใช้ยาที่ไม่เหมาะสม; ผู้สูงอายุ; STOPP/STATRT criteria; โรคเรื้อรัง, Potentially inappropriate medications; Elderly; STOPP/START criteria; Chronic diseaseบทคัดย่อ
หลักการและวัตถุประสงค์: ผู้สูงอายุที่มีโรคเรื้อรังมักจะมีการใช้ยาหลายชนิดร่วมกัน จึงอาจเสี่ยงต่อการเกิดปัญหาในการใช้ยา หากมีการตรวจคัดกรองคำสั่งใช้ยาของผู้ป่วยโดยใช้เครื่องมือที่มีประสิทธิภาพ จะลดปัญหาการใช้ยาในผู้สูงอายุได้ การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อตรวจสอบความไม่เหมาะสมของคำสั่งใช้ยาโดยใช้เกณฑ์ screening tool of older people's prescriptions (STOPP) และเกณฑ์ screening tool to alert to right treatment (START) เวอร์ชั่น 2 ที่พัฒนาขึ้นและติดตามการปรับเปลี่ยนคำสั่งใช้ยาภายหลังจากที่เภสัชกรให้คำแนะนำปรึกษากับแพทย์
วิธีการศึกษา: การศึกษานี้มีรูปแบบการวิจัยเชิงทดลองขั้นต้น แบบ One-Shot Case Study ได้พัฒนาเครื่องมือในการคัดกรองคำสั่งใช้ยาที่ไม่เหมาะสมที่ดัดแปลงจากเกณฑ์ STOPP/START จากนั้นนำเครื่องมือที่พัฒนาขึ้นไปตรวจคัดกรองคำสั่งใช้ยาในผู้สูงอายุโรคเรื้อรังอายุตั้งแต่ 65 ปี ขึ้นไปที่มีโรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน หรือโรคไตเรื้อรัง ณ โรงพยาบาลลาดบัวหลวง ตั้งแต่วันที่ 1 พฤศจิกายน พ.ศ. 2560 – 1 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2561 เภสัชกรจะให้คำแนะนำปรึกษาแก่แพทย์ในการปรับเปลี่ยนคำสั่งใช้ยาเมื่อพบคำสั่งใช้ยาที่ไม่เหมาะสม และติดตามผลภายหลังการให้คำแนะนำปรึกษา
ผลการศึกษา: เครื่องมือที่พัฒนาขึ้นประกอบด้วยเกณฑ์ STOPP 25 ข้อ และเกณฑ์ START 7 ข้อ ผลการนำไปใช้คัดกรองการใช้ยาที่ไม่เหมาะสมในผู้ป่วย จำนวน 1,181 ราย พบความไม่เหมาะสมตามเกณฑ์ STOPP จำนวน 53 ราย (ร้อยละ 4.49) และความไม่เหมาะสมตามเกณฑ์ START จำนวน 122 ราย (ร้อยละ 10.33) เภสัชกรให้คำแนะนำปรึกษาแก่แพทย์เพื่อเปลี่ยนแปลงคำสั่งยา พบการเปลี่ยนแปลงคำสั่งใช้ยาของแพทย์ตามคำแนะนำของเภสัชกรในเกณฑ์ STOPP จำนวน 31 ราย (ร้อยละ 72.09) และเกณฑ์ START จำนวน 82 ราย (ร้อยละ 73.87) ไม่เปลี่ยนแปลงแต่มีการตระหนักและจัดการแก้ไขปัญหาตามเกณฑ์ STOPP จำนวน 9 ราย (ร้อยละ 20.93) และเกณฑ์ START จำนวน 8 ราย (ร้อยละ 7.21) และไม่มีการเปลี่ยนแปลงใดๆ ตามเกณฑ์ STOPP จำนวน 3 ราย (ร้อยละ6.98) และเกณฑ์ START จำนวน 21 ราย (ร้อนละ 18.92)
สรุป: เครื่องมือที่ดัดแปลงจากเกณฑ์ STOPP/START สามารถคัดกรองคำสั่งใช้ยาที่ไม่เหมาะสมและส่วนใหญ่แพทย์จะปรับเปลี่ยนคำสั่งใช้ยาตามการให้คำแนะนำปรึกษาของเภสัชกร
เอกสารอ้างอิง
2. มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย (มส.ผส.). สถานการณ์ผู้สูงอายุไทย พ.ศ. 2557 [อินเตอร์เน็ต]. 2557 [เข้าถึงเมื่อ 19 มกราคม 2559].เข้าถึงได้จาก: http://thaitgri.org/?wpdmdl=36742.
3. มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย. สถานการณ์ผู้สูงอายุไทยพ.ศ. 2552. พิมพ์ครั้งที่ 1.บริษัททีคิวพีจำกัด; 2553.
4. มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย (มส.ผส.). สถานการณ์ผู้สูงอายุไทย พ.ศ. 2560 [อินเตอร์เน็ต]. 2560 [เข้าถึงเมื่อ 12 มีนาคม 25561].เข้าถึงได้จาก: http://thaitgri.org/?p=38427.
5. Bahat G, Tufan F, Akin S, Tufan A, Erten N, Karan MA. Rational Drug Use in the Elderly. J Gerontol Geriat Res 2012; 1: 1-5
6. Budnitz DS, Lovegrove MC, Shehab N, Richards CL. Emergency hospitalizations for adverse drug events in older Americans. N Engl J Med 2011; 365: 2002-12.
7. Wooten JM. Pharmacotherapy considerations in elderly adults. South Med J 2012; 105: 437-45.
8. Page RL, II SAL, Bryant LL, Ruscin JM. Inappropriate prescribing in the hospitalized elderly patient: defining the problem, evaluation tools, and possible solutions. Clin Interv Aging 2010; 5: 75-87.
9. ชาญกิจ พุฒิเลอพงศ์. การใช้ยาอย่างสมเหตุผลในผู้สูงอายุ. ใน: เวชศาสตร์ร่วมสมัย 2015. กรุงเทพฯ: พี.เอ.ลีฟวิ่ง; 2558: 308-16.
10. O'mahony D, O'sullivan D, Byrne S, O'connor MN, Ryan C, Gallagher P. STOPP/START criteria for potentially inappropriate prescribing in older people: version 2. Age Ageing 2015; 44: 213-8.
11. Panel AGSBCUE, Fick DM, Semla TP, Beizer J, Brandt N, Dombrowski R, et al. American Geriatrics Society 2015 updated beers criteria for potentially inappropriate medication use in older adults. J Am Geriatr Soc 2015; 63: 2227-46.
12. Gallagher P, O’Mahony D. STOPP (Screening Tool of Older Persons’ potentially inappropriate Prescriptions): application to acutely ill elderly patients and comparison with Beers’ criteria. Age Ageing 2008; 37: 673-9.
13. Limpawattana P, Kamolchai N, Theeranut A, Pimporm J. Potentially inappropriate prescribing of Thai older adults in an internal medicine outpatient clinic of a tertiary care hospital. Afr J Pharm Pharmacol 2013; 7(34): 2417-22.
14. Nagendra Vishwas H, Harugeri A, Parthasarathi G, Ramesh M. Potentially inappropriate medication use in Indian elderly: comparison of Beers' criteria and Screening Tool of Older Persons' potentially inappropriate Prescriptions. Geriatr Gerontol Int 2012; 12: 506-14.
15. Ubeda A, Ferrándiz L, Maicas N, Gómez C, Bonet M, Peris JE. Potentially inappropriate prescribing in institutionalised older patients in Spain: the STOPP-START criteria compared with the Beers criteria. Pharm Pract 2012; 10: 83-91.
16. Ryan C, O'mahony D, Kennedy J, Weedle P, Byrne S. Potentially inappropriate prescribing in an Irish elderly population in primary care. Br J Clin Pharmacol 2009; 68: 936-47.
17. López NP, Villán YFV, Menéndez MIG, Royuela A. Prescripción potencialmente inapropiada en mayores de 65 años en un centro de salud de atención primaria. Atención Primaria 2014; 46: 290-7.
18. Ryan C, O’Mahony D, O’Donovan DÓ, O’Grady E, Weedle P, Kennedy J, et al. A comparison of the application of STOPP/START to patients’ drug lists with and without clinical information. Int J Clin Pharm 2013; 35: 230-5.
19. Lozano-Montoya I, Vélez-Diaz-Pallarés M, Delgado-Silveira E, Montero-Errasquin B, Cruz Jentoft AJ. Potentially inappropriate prescribing detected by STOPP–START criteria: are they really inappropriate? Age Ageing 2015; 44: 861-6.
