ผลของโปรแกรมการป้องกันภาวะซึมเศร้าในหญิงตั้งครรภ์และหลังคลอด

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อเปรียบเทียบคะแนนเฉลี่ยภาวะซึมเศร้าหญิงตั้งครรภ์และหญิงหลังคลอดที่ได้รับโปรแกรมการป้องกันภาวะซึมเศร้าร่วมกับการพยาบาลปกติ

วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษากึ่งทดลอง (quasi-experimental research) แบบสองกลุ่มที่มีกลุ่มควบคุมและกลุ่มทดลอง วัดก่อนและหลังการทดลอง ประชากรที่ใช้ในการศึกษา คือ หญิงตั้งครรภ์และหญิงหลังคลอดบุตร อายุ 15-44 ปี ที่มารับบริการฝากครรภ์และคลอดบุตรที่โรงพยาบาลกาฬสินธุ์ จำนวน 200 ราย โดยแบ่งเป็นกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุมกลุ่มละ 100 ราย ระหว่างเดือนเมษายน-กันยายน 2564 เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ประกอบด้วย 5 ส่วน ดังนี้ 1) แบบสอบถามข้อมูลทั่วไป 2) แบบสอบถามความรู้สึกซึมเศร้า (CES-D) 3)แบบสอบถามการเห็นคุณค่าในตนเอง (RSES) 4) แบบประเมินแรงสนับสนุนทางสังคมและ 5) แบบวัดความสำเร็จในบทบาทการเป็นมารดา (MRAS) นำมาวิเคราะห์ข้อมูลด้วยโปรแกรมคอมพิวเตอร์ โดยการแจกแจง ความถี่ ร้อยละ พิสัย ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน โดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และผลการทดสอบความแตกต่างของค่าเฉลี่ยใช้สถิติทดสอบไคสแควร์ (Chi-square test) สถิติทดสอบความแตกต่างระหว่างค่าเฉลี่ยของประชากรสองกลุ่มที่เป็นอิสระกัน (independent t-test) และสถิติทดสอบความแตกต่างระหว่างค่าเฉลี่ยของประชากรสองกลุ่มที่ไม่เป็นอิสระต่อกัน (paired t-test)

ผลการศึกษา: เมื่อเปรียบเทียบคะแนนเฉลี่ยภาวะซึมเศร้าหลังการทดลอง พบว่า หญิงตั้งครรภ์ที่ได้รับโปรแกรมการป้องกันภาวะซึมเศร้าร่วมกับการพยาบาลปกติมีค่าคะแนนเฉลี่ย (7.01±2.25) ต่ำกว่าหญิงตั้งครรภ์ที่ได้รับการพยาบาลปกติ (13.96±2.11) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05) หญิงหลังคลอด 24 ชั่วโมงได้รับโปรแกรมการป้องกันภาวะซึมเศร้ามีค่าคะแนนเฉลี่ย (6.75±1.25) ต่ำกว่าก่อนได้รับโปรแกรมการป้องกันภาวะซึมเศร้า (16.55±1.00) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05) หญิงหลังคลอด 1 สัปดาห์ ได้รับโปรแกรมการป้องกันภาวะซึมเศร้ามีค่าคะแนนเฉลี่ย (6.50±1.00) ต่ำกว่าก่อนได้รับโปรแกรมการป้องกันภาวะซึมเศร้า (16.75±1.00) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05) และ หญิงหลังคลอด 4-6 สัปดาห์ ได้รับโปรแกรมการป้องกันภาวะซึมเศร้ามีค่าคะแนนเฉลี่ย (6.50±1.25) ต่ำกว่าก่อนได้รับโปรแกรมการป้องกันภาวะซึมเศร้า (16.25±1.75) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05) หญิงคลอดบุตรหลังได้รับโปรแกรมการป้องกันภาวะซึมเศร้ามีคะแนนเฉลี่ยการเห็นคุณค่าในตนเอง แรงสนับสนุนทางสังคมหลังการทดลอง ความสำเร็จในบทบาทการเป็นมารดาหลังการทดลองมีค่าคะแนนเฉลี่ย (41.00±2.50) สูงกว่าก่อนการทดลอง (33.42±2.50) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05)

สรุป: การศึกษาแสดงให้เห็นว่าโปรแกรมการป้องกันภาวะซึมเศร้ามีผล ทำให้ภาวะซึมเศร้าของหญิงตั้งครรภ์และหลังคลอดลดลง