ผลลัพธ์การผ่าตัดผู้ป่วยปากแหว่งเพดานโหว่: ประสบการณ์ 10 ปีจากภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย

บทคัดย่อ

หลักการและวัตถุประสงค์: ศูนย์ตะวันฉาย เป็นศูนย์กลางการให้บริการดูแล รักษา ผ่าตัด และฟื้นฟูสภาพผู้ป่วยปากแหว่งเพดานโหว่ของประเทศไทย ได้ร่วมมือกับองค์กร Smile Train สหรัฐอเมริกา ในการช่วยเหลือผู้ป่วยให้เข้าถึงการผ่าตัดรักษา ดังนั้นจึงมีความสำคัญที่ต้องศึกษาผลลัพธ์การผ่าตัดรักษาผู้ป่วยปากแหว่งเพดานโหว่ และเทียบเคียงร้อยละของการผ่าตัดในแต่ละช่วงอายุกับค่าเป้าหมายที่ตั้งไว้

วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษาเชิงวิเคราะห์แบบเก็บข้อมูลย้อนหลัง (retrospective cohorts study) ในผู้ป่วยที่เข้ารับการผ่าตัดกับศูนย์ตะวันฉาย 10 ปี (ปี พ.ศ. 2553 ถึง 2562) จำนวน 1,085 ราย เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษา คือ แบบเก็บข้อมูลจากระบบ Smile Train Express จำแนกตาม เพศ อายุ ชนิดของปากแหว่ง/เพดานโหว่ น้ำหนัก หัตถการและจำนวนครั้งการผ่าตัด และแบบเก็บข้อมูลตัวชี้วัดของศูนย์การดูแลฯ 2 ด้าน ใช้เวลาดำเนินการ 6 เดือน วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา

ผลการศึกษา: ผู้ป่วยผ่าตัด 1,422 ครั้ง ส่วนใหญ่เพศชาย 551 ราย (ร้อยละ 50.78) มีภาวะปากแหว่งเพดานโหว่ข้างซ้าย/ขวา จำนวน 412/224 ราย (ร้อยละ 37.97/20.64) ผ่าตัด Cheiloplasty 412 ราย ในช่วงอายุ 3-6 เดือน 318 ราย (ร้อยละ 77.18)  Palatoplasty 370 ราย ในช่วงอายุ 10-18 เดือน 290 ราย (ร้อยละ 78.38) ซึ่งเทียบเคียงแล้วไม่ถึงค่าเป้าหมาย ส่วนการปลูกถ่ายกระดูกสันเหงือกมี 242 ราย ผ่าในช่วงอายุ 8-12 ปี 102 ราย (ร้อยละ 42.15) และคลอดในโรงพยาบาลศรีนครินทร์ 118 ราย (ร้อยละ 10.87)

สรุป: จากประสบการณ์ 10 ปี ในการดูแลผู้ป่วยของศูนย์ตะวันฉาย การผ่าตัดปากแหว่ง เพดานโหว่ตามช่วงอายุไม่เป็นไปตามค่าเป้าหมายที่ตั้งไว้ การเกิดรูรั่วของเพดานปากลดลง ความพึงพอใจของผู้ดูแลในภาพรวมสูงขึ้นเกือบถึงร้อยละ 100 อย่างไรก็ตามคุณภาพการดูแลรักษาของทีมยังเป็นสิ่งจำเป็นที่ต้องพัฒนาอย่างต่อเนื่อง