ปัจจัยทางคลินิกที่สัมพันธ์กับความต้องการขนาดยาวาร์ฟารินที่ต่ำ ปานกลาง และสูง ในผู้ป่วยผู้ใหญ่และผู้ป่วยสูงอายุ โรงพยาบาลเลย

บทคัดย่อ

หลักการและวัตถุประสงค์: ความต้องการขนาดยาวาร์ฟารินในผู้ป่วยแต่ละรายมีความแตกต่างกัน โดยเฉพาะในกลุ่มผู้ป่วยสูงอายุจะมีความเสี่ยงต่อการได้รับยาเกินขนาดและมีโอกาสเกิดภาวะเลือดออกได้มากกว่าผู้ป่วยกลุ่มอื่น ดังนั้นการศึกษานี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยทางคลินิกที่มีความสัมพันธ์กับความต้องการขนาดยาวาร์ฟารินที่ต่ำ ปานกลางและสูง ในกลุ่มผู้ป่วยผู้ใหญ่ที่มีอายุ 20-59 ปี และผู้ป่วยสูงอายุที่มีอายุตั้งแต่ 60 ปีขึ้นไป

วิธีการศีกษา: เป็นการศึกษาแบบพรรณาย้อนหลัง 8 ปี ระหว่างเดือนมกราคม พ.ศ. 2557 ถึงธันวาคม พ.ศ. 2564 ในกลุ่มผู้ป่วยผู้ใหญ่และผู้ป่วยสูงอายุที่ได้รับยาวาร์ฟาริน ที่มีค่า INR อยู่ระหว่าง 2.0-3.0 โดยปัจจัยที่ศึกษา ได้แก่ อายุ เพศ น้ำหนักตัว ระยะของโรคไตเรื้อรัง โรคประจำตัวและยาที่ผู้ป่วยได้รับ

ผลการศึกษา:  มีผู้ป่วยทั้งหมด 672 ราย ส่วนใหญ่เป็นผู้ป่วยสูงอายุร้อยละ 63.7 เพศหญิงร้อยละ 52.7  อายุเฉลี่ยของผู้ป่วยทั้งหมด ผู้ป่วยผู้ใหญ่และผู้ป่วยสูงอายุ คือ 63.4 ± 11.7, 51.2±6.8 และ 70.3±7.3 ปีตามลำดับ ขนาดยาเฉลี่ย คือ 20.4 ± 9.6, 25.3±9.9 และ17.6±8.3 มก./สัปดาห์ ตามลำดับ ขนาดยาเฉลี่ยในกลุ่มผู้ป่วยสูงอายุจะต่ำกว่าผู้ป่วยผู้ใหญ่ประมาณร้อยละ 30 ในกลุ่มผู้ป่วยผู้ใหญ่ขนาดยาของเพศชายสูงกว่าเพศหญิงอย่างมีนัยสำคัญ (p=0.004) ผู้ป่วยที่มีน้ำหนักตัวมากต้องการขนาดยาสูงในทั้ง 2 กลุ่ม  โรคไตเรื้อรังระยะที่ 3-5 (<60 มล./นาที/1.73ตร.ม.) ขนาดยาจะลดลงอย่างมีนัยสำคัญในกลุ่มผู้ป่วยสูงอายุ (p<0.001) ขนาดยาเฉลี่ยที่ต่ำ ปานกลาง และสูง ในกลุ่มผู้ป่วยผู้ใหญ่ คือ 14.1±2.5, 24.6±4.4 และ 42.7±7.3 มก./สัปดาห์ ตามลำดับ ขณะที่ในกลุ่มผู้ป่วยสูงอายุ คือ 8.7±1.5, 15.2±2.4 และ 27.5±7.0 มก./สัปดาห์ ตามลำดับ ผู้ป่วยผู้ใหญ่ อายุน้อยกว่า 50 ปีและน้ำหนักตัวมากมีแนวโน้มที่ต้องการขนาดยาสูงขึ้น  ขณะที่ผู้ป่วยสูงอายุที่มีอายุตั้งแต่ 70 ปีขึ้นไป น้ำหนักตัวน้อย  เป็นโรคไตเรื้อรังระยะที่ 3-5  มีภาวะโลหิตจาง ประวัติเลือดออกผิดปกติ โรคตับ และได้รับยา Amiodarone มีแนวโน้มที่ต้องการขนาดยาต่ำลง โดยปัจจัยที่มีผลต่อการทำนายขนาดยาวาร์ฟารินมากที่สุดคือ อายุ น้ำหนักตัว และโรคไตเรื้อรังระยะที่ 3-5

สรุป: ควรเริ่มหรือปรับขนาดยาวาร์ฟารินในกลุ่มผู้ป่วยสูงอายุในขนาดที่ต่ำกว่ากลุ่มผู้ป่วยผู้ใหญ่โดยพิจารณาปัจจัยทางคลินิกอื่นๆ ประกอบด้วย ซึ่งได้แก่ อายุ น้ำหนักตัว ระยะของโรคไตเรื้อรัง ภาวะโลหิตจาง ประวัติเลือดออกผิดปกติ โรคตับและได้รับยา Amiodarone