การศึกษาปริมาณรังสีอ้างอิงการถ่ายภาพรังสีดิจิทัลทรวงอกในศูนย์หัวใจสิริกิติ์ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น

ผู้แต่ง

  • ทัศนีย์ เนื้อจันทา ศูนย์หัวใจสิริกิติ์ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
  • มนูญ ตนัยโชติ ศูนย์หัวใจสิริกิติ์ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
  • อภิชญา ภักดีไพฑูรย์ ศูนย์หัวใจสิริกิติ์ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
  • ธวัชชัย ปราบศัตรู สาขาวิชารังสีวิทยา คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น

คำสำคัญ:

การถ่ายภาพรังสีทรวงอกดิจิทัล, ปริมาณรังสีที่ผู้ป่วยได้รับ, ปริมาณรังสีระดับอ้างอิง, ภาพรังสีทรวงอก

บทคัดย่อ

หลักการและวัตถุประสงค์: การศึกษาปริมาณรังสีที่ผิวผู้ป่วย (entrance surface air kerma ; ESAK) ที่ได้รับจากการถ่ายภาพรังสีระบบดิจิทัลทรวงอกเป็นการกำหนดค่าปริมาณรังสีอ้างอิงระดับหน่วยงาน (typical value DRLs) โดยเปรียบเทียบปริมาณรังสีอ้างอิงของประเทศ (national diagnostic reference levels, NDRLs)  เพื่อให้นักรังสีการแพทย์ได้ใช้ปริมาณรังสีที่เหมาะสม ควบคุมค่าปริมาณรังสีที่ใช้ไม่สูงหรือต่ำเกินไปภาพถ่ายทางรังสียังคงคุณภาพในการวินิจฉัยทั้งยังเป็นแนวทางในการปรับลดปริมาณรังสีลงจากการเข้ารับการถ่ายภาพรังสีทรวงอก

วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษาปริมาณรังสีผิวที่ผู้ป่วยได้รับจากการถ่ายภาพรังสีทรวงอกท่ายืน (chest PA upright) และการถ่ายภาพรังสีทรวงอกบนหอผู้ป่วย แบบเอกซเรย์เคลื่อนที่ (portable) ท่านอน (AP supine) ของระบบการสร้างภาพดิจิทัลของผู้ป่วยที่มารับบริการ ที่งานรังสีวินิจฉัยศูนย์หัวใจสิริกิติ์ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น จากคำนวณค่าปริมาณรังสีที่ผิวผู้ป่วย (entrance surface air kerma ; ESAK) จากค่ามัธยฐาน (median) เพื่อกำหนดค่าปริมาณรังสีอ้างอิงระดับหน่วยงาน (typical value DRLs)

ผลการศึกษา: ผลการศึกษาปริมาณรังสีอ้างอิงหน่วยงาน (typical value DRLs) โดยใช้ค่ามัธยฐาน (median) ของรังสีที่ผิวผู้ป่วย (entrance surface air kerma ; ESAK) ในท่ายืน คือ 0.30 mGy การถ่ายภาพรังสีทรวงอกท่านอน คือ 0.19 mGy เพื่อเปรียบเทียบค่าปริมาณรังสีอ้างอิงของประเทศ (NDRLs) ที่ใช้ค่าเปอร์เซ็นไทล์ที่75 พบว่าผู้ป่วยที่มารับบริการถ่ายภาพรังสีทรวงอกท่ายืนมีค่าปริมาณรังสีอ้างอิงต่ำกว่าระดับประเทศ (0.40 mGy) และการถ่ายภาพรังสีทรวงอกท่านอนมีค่าปริมาณรังสีอ้างอิงต่ำกว่าระดับประเทศ (0.34 mGy)

สรุป : การตั้งค่าเทคนิคการให้ปริมาณรังสีจากการถ่ายภาพรังสีทรวงอกนั้นอยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม ไม่ทำให้ผู้ป่วยได้รับปริมาณรังสีที่ผิวเกินกว่าค่ามาตรฐาน

เอกสารอ้างอิง

Samei E, Hill JG, Frey GD, Southgate WM, Mah E, Delong D. Evaluation of a flat panel digital radiographic system for low-dose portable imaging of neonates. Med Phys 2003 ;30(4):601-7. doi:10.1118/1.1556611.

International Commission on Radiological Protection. Diagnostic Reference Level in Medical Imaging. ICRP Publication 135. New York: ICRP, 2017.

International basic safety standards for protection against ionizing radiation and for the safety of radiation sources: safety series no. 115. Vienna, Austria: IAEA, 1996.

Singkawongzai A, Tupawat S. (Eds.) . National Diagnostic Reference levels in Thailand. 1st. Bangkok: Beyond Publisher, 2023.

International Atomic Energy Agency. Dosimetry in diagnostic radiation: an international code of practice, tech-nical report series no. 457. Vienna: International Atomic Energy Agency, 2007.

International Atomic Energy Agency. Handbook of Basic Quality Control Tests for Diagnostic Radiology: IAEA Human Health Series No. 47. Vienna: International Atomic Energy Agency, 2023.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2024-08-26

รูปแบบการอ้างอิง

1.
เนื้อจันทา ท, ตนัยโชติ ม, ภักดีไพฑูรย์ อ, ปราบศัตรู ธ. การศึกษาปริมาณรังสีอ้างอิงการถ่ายภาพรังสีดิจิทัลทรวงอกในศูนย์หัวใจสิริกิติ์ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น . SRIMEDJ [อินเทอร์เน็ต]. 26 สิงหาคม 2024 [อ้างถึง 6 ธันวาคม 2025];39(4):392-7. available at: https://li01.tci-thaijo.org/index.php/SRIMEDJ/article/view/262275

ฉบับ

ประเภทบทความ

Original Articles