ทัศนคติของบุคลากรทางการแพทย์ต่อการป้องกันและรักษาโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ใหม่ 2019 ช่วงหลังระบาด
คำสำคัญ:
ทัศนคติ, บุคลากรทางการแพทย์, โรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ช่วงหลังระบาดบทคัดย่อ
หลักการและวัตถุประสงค์: โรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) ยังคงเป็นปัญหาสุขภาพที่ต้องเฝ้าระวัง ข้อมูลเกี่ยวกับทัศนคติของบุคลากรทางการแพทย์หลังระบาดยังมีจำกัด การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจทัศนคติและปัจจัยที่เกี่ยวข้อง
วิธีการศึกษา: การศึกษาเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวาง เก็บข้อมูลที่โรงพยาบาลศรีนครินทร์ ศูนย์หัวใจสิริกิติ์ และโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชสว่างแดนดิน ระยะเวลา 2 เดือน กลุ่มตัวอย่าง 668 ราย คัดเลือกโดยการสุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง ใช้แบบสอบถามแบ่งระดับความคิดเห็นเป็น 5 ระดับและคะแนนทัศนคติเป็น 3 ระดับ: ต่ำ ปานกลาง และสูง
ผลการศึกษา: ผู้ตอบแบบสอบถามกลับส่วนใหญ่เป็นพยาบาล ร้อยละ 69.5 รองลงมา คือ แพทย์และเภสัชกร (ร้อยละ 20.9 และ 9.6 ตามลำดับ) บุคลากรทางการแพทย์ส่วนใหญ่มีทัศนคติต่อการป้องกันและรักษา COVID-19 ในช่วงหลังระบาดอยู่ในระดับปานกลาง (ร้อยละ 71.7) ส่วนใหญ่เห็นด้วยว่าการให้คำปรึกษาเกี่ยวกับโรค ยาและวัคซีนมีประโยชน์ต่อผู้ป่วย (ร้อยละ 89.1) การให้คำปรึกษาด้านยาอย่างสม่ำเสมอ ทำให้การดูแลรักษาผู้ป่วยมีประสิทธิภาพ (ร้อยละ 85.3) และการมีระบบคัดกรองและเฝ้าระวังการติดเชื้อที่เพิ่มขึ้น ทำให้โอกาสติดเชื้อลดลง (ร้อยละ 80.5) การฝึกอบรมหรือประชุมวิชาการเกี่ยวกับ COVID-19 มากกว่า 3 ครั้ง เป็นปัจจัยที่ส่งผลต่อทัศนคติต่อการป้องกันและรักษา COVID-19 ช่วงหลังระบาด (AOR= 2.67, 95% CI: 1.56-4.56)
สรุป: บุคลากรทางการแพทย์ส่วนใหญ่มีทัศนคติระดับปานกลาง การส่งเสริมฝึกอบรมเป็นปัจจัยสำคัญที่ช่วยพัฒนาทัศนคติที่ดีและการปฏิบัติงานอย่างมีประสิทธิภาพ
เอกสารอ้างอิง
Wang L, Wang Y, Ye D, Liu Q. Review of the 2019 novel coronavirus (SARS-CoV-2) based on current evidence. Int J Antimicrob Agents 2020;55(6):105948–55. doi:10.1016/j.ijantimicag.2020.105948
World Health Organization. WHO COVID-19 dashboard [Internet]. 2024 [cited Nov 26, 2024]. Available from: https://data.who.int/dashboards/covid19/cases?n=o
Ministry of Public Health. DDC COVID-19 interactive dashboard [Internet]. 2024 [cited Nov 26, 2024]. Available from: https://ddc.moph.go.th/covid19-dashboard/
United Nations (UN). WHO chief declares end to COVID-19 as a global health emergency [Internet]. 2024 [cited Jun 3, 2024]. Available from: https://news.un.org/en/story/2023/05/1136367
Drug and Medical Supply Information Center, Ministry of Public Health. Plan and measures for managing the COVID-19 situation towards an endemic disease. [Internet]. 2025 [cited 2023 Apr 16]. Available from: http://dmsic.moph.go.th/index/detail/8962
Han Y, Guo J, Li X, Zhong Z. Differences in clinical characteristics between coronavirus disease 2019 (COVID-19) and influenza: a systematic review and meta-analysis. NPJ Prim Care Respir Med 2025;35(1):8–20. doi:10.1038/s41533-025-00414-0
Department of Medical Services. Clinical practice guidelines for diagnosis, treatment, and prevention of hospital-acquired infections in the case of coronavirus disease 2019 (COVID-19) for physicians and healthcare professionals [Internet]. 2025 [cited Feb 27, 2023]. Available from: https://covid19.dms.go.th/Content/Select_Landding_page?contentId=180
Hou Y, Gu T, Ni Z, Shi X, Ranney ML, Mukherjee B. Global prevalence of long COVID, its subtypes and risk factors: an updated systematic review and meta-Analysis. medRxiv (preprint) 2025;2025.01.01.24319384. doi:10.1101/2025.01.01.24319384
Lopez-Leon S, Wegman-Ostrosky T, Perelman C, Sepulveda R, Rebolledo PA, Cuapio A, et al. More than 50 long-term effects of COVID-19: a systematic review and meta-analysis. Sci Rep 2021;11(1):16144. doi:10.1038/s41598-021-95565-8
Bliddal S, Banasik K, Pedersen OB, Nissen J, Cantwell L, Schwinn M, et al. Acute and persistent symptoms in non-hospitalized PCR-confirmed COVID-19 patients. Sci Rep 2021;11(1):13153. doi:10.1038/s41598-021-92045-x
Abdelrahman MM, Abd-Elrahman NM, Bakheet TM. Persistence of symptoms after improvement of acute COVID19 infection, a longitudinal study. J Med Virol 2021;93(10):5942–6. doi:10.1002/jmv.27156
Raudenská J, Steinerová V, Javůrková A, Urits I, Kaye AD, Viswanath O, et al. Occupational burnout syndrome and post-traumatic stress among healthcare professionals during the novel coronavirus disease 2019 (COVID-19) pandemic. Best Pract Res Clin Anaesthesiol 2020;34(3):553–60. doi:10.1016/J.BPA.2020.07.008
Mohammed Basheeruddin Asdaq S, Alshrari AS, Imran M, Sreeharsha N, Sultana R. Knowledge, attitude and practices of healthcare professionals of Riyadh, Saudi Arabia towards covid-19: a cross-sectional study. Saudi J Biol Sci 2021;28(9):5275–82. doi:10.1016/j.sjbs.2021.05.036
McEachan R, Taylor N, Harrison R, Lawton R, Gardner P, Conner M. Meta-analysis of the reasoned action approach (RAA) to understanding health behaviors. Annals of Behavioral Medicine 2016;50(4):592–612. doi:10.1007/s12160-016-9798-4
Shampile JN, Lingenda G, Zambwe M, Chipimo PJ. Knowledge, attitudes and practice among healthcare workers towards covid-19 preventive measures at women and new-born hospital, university teaching hospital, Lusaka, Zambia. medRxiv (preprint) 2021. doi:10.1101/2021.12.20.21267829
Adam AM. Sample size determination in survey research. J Sci Res Rep 2020;26(5):90–7. doi:10.9734/jsrr/2020/v26i530263
Papagiannis D, Malli F, Raptis DG, Papathanasiou IV, Fradelos EC, Daniil Z, et al. Assessment of knowledge, attitudes, and practices towards new coronavirus (SARS-CoV-2) of health care professionals in Greece before the outbreak period. Int J Environ Res Public Health 2020;17(14):4925. doi:10.3390/IJERPH17144925
Olum R, Chekwech G, Wekha G, Nassozi DR, Bongomin F. Coronavirus disease-2019: knowledge, attitude, and practices of health care workers at Makerere university teaching hospitals, Uganda. Front Public Health 2020;8:181. doi:10.3389/FPUBH.2020.00181
Huynh G, Nguyen T, Tran V, Vo K, Vo V, Pham L. Knowledge and attitude toward COVID-19 among healthcare workers at district 2 hospital, Ho Chi Minh City. Asian Pac J Trop Med 2020;13(6):260–5. doi:10.4103/1995-7645.280396
Muhammad K, Saqlain M, Muhammad G, Hamdard A, Naveed M, Butt MH, et al. Knowledge, attitude, and practices (KAPs) of community pharmacists regarding COVID-19: a cross-sectional survey in 2 provinces of Pakistan. Disaster Med Public Health Prep 2022;16(5):1864-72. doi:10.1017/DMP.2021.54
Nepal R, Sapkota K, Adhikari K, Paudel P, Adhikari B, Paudyal N, et al. Knowledge, attitude and practice regarding COVID-19 among healthcare workers in Chitwan, Nepal. Journal of Chitwan Medical College 2020;10(33):98-102.
Tegegne GT, Kefale B, Engidaw MT, Degu A, Tesfa D, Ewunetei A, et al. Knowledge, attitude, and practice of healthcare providers toward novel coronavirus 19 during the first months of the pandemic: a systematic review. Front Public Health 2021;9:606666. doi:10.3389/fpubh.2021.606666.
Saqlain M, Munir MM, Rehman SU, Gulzar A, Naz S, Ahmed Z, et al. Knowledge, attitude, practice and perceived barriers among healthcare workers regarding COVID-19: a cross-sectional survey from Pakistan. J Hosp Infect 2020;105(3):419-23. doi:10.1016/J.JHIN.2020.05.007
Basheti IA, Nassar R, Barakat M, Alqudah R, Abufarha R, Mukattash TL, et al. Pharmacists’ readiness to deal with the coronavirus pandemic: assessing awareness and perception of roles. Res Social Adm Pharm 2021;17(3):514–22. doi:10.1016/J.SAPHARM.2020.04.020
Okonkwo R, Okunoye O, Oyedele O, Edun M, Ezenwelu U, Aminu-Alhaji A, et al. Knowledge, attitudes and practices of healthcare workers towards COVID-19 in three states of Nigeria in 2022. BMJ Public Health 2025;3(1): e001307. doi:10.1136/bmjph-2024-001307
Hatami H, Kolahi AA, Ghamari SH, Abbasi-Kangevari M. Knowledge, attitudes, and practices about COVID-19 among healthcare workers in Iran during the first wave of the pandemic. Front Public Health 2022;10:827817. doi:10.3389/FPUBH.2022.827817
Kamacooko O, Kitonsa J, Bahemuka UM, Kibengo FM, Wajja A, Basajja V, et al. Knowledge, attitudes, and practices regarding covid-19 among healthcare workers in uganda: a cross-sectional survey. Int J Environ Res Public Health 2021;18(13):7004. doi:10.3390/ijerph18137004
Al Marzouqi AM, Otim ME, Kehail LS, Kamal RA. Knowledge, attitudes, and practices of healthcare workers towards COVID-19 patients in the United Arab Emirates: a cross-sectional study. BMC Health Serv Res 2023;23(1):252. doi:10.1186/s12913-023-09215-y.
Qadah T. Knowledge and attitude among healthcare workers towards COVID-19: a cross sectional study from Jeddah city, Saudi Arabia. J Infect Dev Ctries 2020;14(10):1090–7. doi:10.3855/jidc.13083
Gopalakrishnan S, Kandasamy S, Abraham B, Senthilkumar M, Almohammed OA. Knowledge, attitude, and practices associated with COVID-19 among healthcare workers in hospitals: a cross-sectional study in India. Front Public Health 2021;9:787845. doi:10.3389/FPUBH.2021.787845
Thomas CM, Searle K, Galván A, Liebman AK, Mann EM, Kirsch JD, et al. Healthcare worker perspectives on COVID-19 vaccines: implications for increasing vaccine acceptance among healthcare workers and patients. Vaccine 2022;40(18):2612–8. doi:10.1016/j.vaccine.2022.03.011
Burrowes SAB, Casey SM, Dobbins S, Hall T, Ma M, Bano R, et al. Healthcare workers’ perspectives on the COVID-19 vaccine and boosters for themselves, their patients, and their communities: a mixed methods study. Z Gesundh Wiss 2022:1-14. doi:10.1007/s10389-022-01793-1.
Centers for Disease Control and Prevention U.S. Benefits of getting COVID-19 vaccinated [Internet]. 2025. [cited Mar 15, 2025]. Available from: https://www.cdc.gov/covid/vaccines/benefits.html
Henry DA, Jones MA, Stehlik P, Glasziou PP. Effectiveness of COVID‐19 vaccines: findings from real world studies. Med J Aust 2021;215(4):149–51. doi:10.5694/MJA2.51182
Almohammed OA, Aldwihi LA, Alragas AM, Almoteer AI, Gopalakrishnan S, Alqahtani NM. Knowledge, attitude, and practices associated with COVID-19 among healthcare workers in hospitals: a cross-sectional study in Saudi Arabia. Front Public Health 2021;9:643053. doi:10.3389/fpubh.2021.643053
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 ศรีนครินทร์เวชสาร
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
