การศึกษาเปรียบเทียบประสิทธิภาพการดูแลและรักษาผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองแตกก่อนและหลังการจัดตั้งหอผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองแตก โรงพยาบาลร้อยเอ็ด
คำสำคัญ:
ผู้ป่วยเส้นเลือดสมองแตก, การดูแลและรักษา, หอผู้ป่วยหลอดเลือดสมองแตกบทคัดย่อ
หลักการและวัตถุประสงค์: โรคหลอดเลือดสมองแตกเป็นภาวะฉุกเฉินทางการแพทย์ที่มีอัตราการเสียชีวิตและความพิการสูง การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบผลการรักษาและปัจจัยเสี่ยงต่อการเสียชีวิตของผู้ป่วยหลอดเลือดสมองแตกก่อนและหลังการก่อตั้งหอผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง โรงพยาบาลร้อยเอ็ด
วิธีการศึกษา: การศึกษานี้เป็นการศึกษาแบบ Retrospective cohort โดยเก็บข้อมูลจากเวชระเบียนผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองแตกที่เข้ารับการผ่าตัดที่โรงพยาบาลร้อยเอ็ด แบ่งเป็น 2 ช่วง ได้แก่ ก่อนก่อตั้งหอผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง (1 ม.ค. 2561–31 มี.ค. 2564, 292 ราย) และหลังการก่อตั้ง (1 เม.ย. 2564–8 ก.ย. 2566, 252 ราย) การวิเคราะห์ข้อมูลใช้สถิติเชิงพรรณนา independent t-test, Chi-square การวิเคราะห์ตัวแปรเดี่ยว และพหุถดถอยโลจิสติกส์ กำหนดนัยสำคัญที่ p<0.05
ผลการศึกษา: ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองแตกที่ได้รับการผ่าตัดทั้งสองกลุ่มมีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติในโรคความดันโลหิตสูง (p=0.039) และการผ่าตัดมากกว่า 2 ครั้ง (p<0.001) เปรียบเทียบผลการรักษาระหว่างก่อนและหลังก่อตั้งหอผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองแตก พบว่าอัตราการเสียชีวิต (p=0.739) และการฟื้นตัวจนสามารถดูแลตนเองได้ (p=0.866) ไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ แต่ระยะเวลานอนโรงพยาบาลลดลงอย่างมีนัยสำคัญ จาก 24 วันเหลือ 18 วัน (p=0.013) ปัจจัยเสี่ยงที่สัมพันธ์กับการเสียชีวิตรวม ได้แก่ ภาวะไตวายเรื้อรัง (p=0.031), ICH score > 3 (p<0.001) และการผ่าตัดมากกว่า 2 ครั้ง (p=0.025) ส่วนการเจาะคอ (p<0.001) ลดความเสี่ยงต่อการเสียชีวิตอย่างมีนัยสำคัญ การประเมินคุณภาพชีวิตที่ 3 เดือน พบว่า ก่อนการก่อตั้งหอผู้ป่วยมีผู้ฟื้นตัวระดับดูแลตนเองได้ร้อยละ 33.22 และหลังการก่อตั้งร้อยละ 32.54 ผลการรักษาระหว่างทั้งสองกลุ่มพบว่าอัตราการตาย (p=0.739) และการฟื้นตัวระดับดูแลตนเอง (p=0.866) ไม่แตกต่างอย่างมีนัยสำคัญ แต่ระยะเวลาการนอนโรงพยาบาลมีความแตกต่าง (p=0.001) หลังการก่อตั้งหอผู้ป่วย อัตราการเสียชีวิตในกลุ่มที่รอผ่าตัด > 120 นาทีเพิ่มขึ้น และอัตราการฟื้นตัวระดับดูแลตนเองได้โดยรวมลดลงเล็กน้อย
สรุป: การจัดตั้งหอผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองแตกที่โรงพยาบาลร้อยเอ็ดสามารถลดระยะเวลาการนอนโรงพยาบาลของผู้ป่วยได้อย่างมีนัยสำคัญ อย่างไรก็ตาม ไม่พบความแตกต่างในอัตราการเสียชีวิตและคุณภาพชีวิตหลัง 3 เดือนระหว่างช่วงก่อนและหลังการจัดตั้งหน่วยเฉพาะทางดังกล่าว นอกจากนี้ยังพบว่า การผ่าตัดเจาะคอในระยะเริ่มต้น (early tracheostomy) มีความสัมพันธ์กับการลดความเสี่ยงต่อการเสียชีวิต ซึ่งเป็นประเด็นที่ควรได้รับการศึกษาเพิ่มเติมในอนาคต
เอกสารอ้างอิง
GBD 2021 Stroke Risk Factor Collaborators. Global, regional, and national burden of stroke and its risk factors, 1990-2021: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2021. Lancet Neurol 2024;23(10):973–1003.
van Asch CJ, Luitse MJ, Rinkel GJ, van der Tweel I, Algra A, Klijn CJ. Incidence, case fatality, and functional outcome of intracerebral haemorrhage over time, according to age, sex, and ethnic origin: a systematic review and meta-analysis. Lancet Neurol 2010;9(2):167–76. doi:10.1016/S1474-4422(09)70340-0.
Qureshi AI, Tuhrim S, Broderick JP, Batjer HH, Hondo H, Hanley DF. Spontaneous intracerebral hemorrhage. N Engl J Med 2001;344(19):1450–60. doi:10.1056/NEJM200105103441907.
Pandian JD, Gall SL, Kate MP, Silva GS, Akinyemi RO, Ovbiagele BI, et al. Prevention of stroke: a global perspective. Lancet 2018;392(10154):1269–78. doi:10.1016/S0140-6736(18)31269-8.
Wibulpolprasert S, editor: Thailand Health Profile 2001-2004. [cited Jan 20, 2025] Available from: https://spd.moph.go.th/wp-content/uploads/2023/04/ThaihealthProfileE2004.pdf.
Suwanwela NC. Stroke Epidemiology in Thailand. J Stroke 2014;16(1):1–7. doi:10.5853/jos.2014.16.1.1.
Kuptniratsaikul V, Kovindha A, Suethanapornkul S, Manimmanakorn N, Archongka Y. Long-term morbidities in stroke survivors: a prospective multicenter study of Thai stroke rehabilitation registry. BMC Geriatr 2013;13:105. doi:10.1186/1471-2318-13-33.
Chantkran W, Chaisakul J, Rangsin R, Mungthin M, Sakboonyarat B. Prevalence of and factors associated with stroke in hypertensive patients in Thailand from 2014 to 2018: A nationwide cross-sectional study. Sci Rep 2021;11(1):17614. doi:10.1038/s41598-021-96878-4.
Kelsey JL, Whittemore AS, Evans AS, Thompson WD. Monographs in Epidemiology and Biostatistics: Methods in Observational Epidemiology. In: Methods in Observational Epidemiology. Second Edition. Oxford Academic, Oxford, New York: Oxford University Press; 1996. [cited Jan 20, 2025] Available from: https://academic.oup.com/book/54215?login=true. doi:10.1093/oso/9780195083774.001.0001.
Akhigbe T, Zolnourian A. Role of surgery in the management of patients with supratentorial spontaneous intracerebral hematoma: Critical appraisal of evidence. J Clin Neurosci 2017;39:35–8. doi:10.1016/j.jocn.2017.02.022.
Veenith TV, Din AH, Eaton DM, Burnstein RM. Perioperative care of a patient with stroke. Int Arch Med 2010;3(1):33. doi:10.1186/1755-7682-3-33.
Vlisides P, Mashour GA. Perioperative Stroke. Can J Anaesth 2016;63(2):193–204. doi:10.1007/s12630-015-0494-9.
Ding WL, Xiang YS, Liao JC, Wang SY, Wang XY. Early tracheostomy is associated with better prognosis in patients with brainstem hemorrhage. JIN 2020;19(3):437–42. doi:10.31083/j.jin.2020.03.25.
Premraj L, Camarda C, White N, Godoy DA, Cuthbertson BH, Rocco PRM, et al. Tracheostomy timing and outcome in critically ill patients with stroke: a meta-analysis and meta-regression. Critical Care 2023;27(1):132. doi:10.1186/s13054-023-04417-6
McGurgan IJ, Ziai WC, Werring DJ, Salman RAS, Parry-Jones AR. Acute intracerebral haemorrhage: diagnosis and management. Practical Neurology 2021;21(2):128–36. doi:10.1136/practneurol-2020-002763.
Langhorne P, Ramachandra S, Stroke Unit Trialists’ Collaboration. Organised inpatient (stroke unit) care for stroke: network meta-analysis. Cochrane Database Syst Rev 2020;4(4):CD000197. doi:10.1002/14651858.CD000197.pub4.
Araujo de Franca S, Tavares WM, Salinet ASM, Paiva WS, Teixeira MJ. Early tracheostomy in stroke patients: A meta-analysis and comparison with late tracheostomy. Clinical Neurology and Neurosurgery 2021;203:106554. doi:10.1016/j.clineuro.2021.106554
Chen W, Liu F, Chen J, Ma L, Li G, You C. Timing and Outcomes of Tracheostomy in Patients with Hemorrhagic Stroke. World Neurosurgery 2019;131:e606–13. doi:10.1016/j.wneu.2019.08.013.
Shen Y, Cao Q, Zhuo H, Hu M, Chen S. Early Versus Late Tracheostomy in Stroke Patients: A Retrospective Analysis. Neuropsychiatr Dis Treat 2022;18:2713–23. doi: 10.2147/NDT.S388062.
Gaillard T, Miller E. Guidelines for Stroke Survivors With Diabetes Mellitus. Stroke 2018;49(6):e215–7. doi:10.1161/STROKEAHA.118.020745.
Piyapadungkit S.Survival after Surgery in Patients with Spontaneous Intracerebral Hemorrhage by Degree of Midline Shift from CT Scan and ICU Importance after the Surgery at Pranangklao Hospital Nonthaburi Province. Journal of Health Science 2020; 29 (4):660-9.
Boer IH de, Caramori ML, Chan JCN, Heerspink HJL, Hurst C, Khunti K, et al. KDIGO 2020 Clinical Practice Guideline for Diabetes Management in Chronic Kidney Disease. Kidney International 2020;98(4):S1–115. doi:10.1016/j.kint.2020.06.019.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 ศรีนครินทร์เวชสาร
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
