การเปรียบเทียบการใช้ยาอย่างสมเหตุผลระหว่างโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราช และโรงพยาบาลในสังกัดสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข (ภายหลังการดำเนินโครงการเพื่อพัฒนาการใช้ยาอย่างสมเหตุผลในโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราช)
DOI:
https://doi.org/10.69598/tbps.15.1.109-127คำสำคัญ:
การใช้ยาอย่างสมเหตุผล, การพัฒนาระบบบริการสุขภาพให้มีการใช้ยาอย่างสมเหตุผล, โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชบทคัดย่อ
งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบผลการดำเนินงานการใช้ยาอย่างสมเหตุผลในโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราช (รพร.) กับโรงพยาบาลในสังกัดสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข (สป.สธ.) ทั้งก่อนและหลังดำเนินโครงการความร่วมมือเพื่อพัฒนาเครือข่ายโรงพยาบาลต้นแบบส่งเสริมงานคุ้มครองผู้บริโภคด้านผลิตภัณฑ์สุขภาพระดับอำเภอ ซึ่งมีการดำเนินโครงการฯ กับ รพร. ในปีงบประมาณ 2561 ผลการดำเนินงานฯ จากการดำเนินโครงการฯ ได้ถูกนำมาวิเคราะห์จากการเก็บข้อมูลผลการดำเนินงานฯ ของ รพร. 21 แห่ง และโรงพยาบาลในสังกัด สป.สธ. 79 แห่ง รวมถึงมีการส่งแบบสอบถามให้กับเภสัชกรผู้รับผิดชอบในนโยบายการใช้ยาอย่างสมเหตุผลของโรงพยาบาล 100 คน วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและสถิติเชิงอนุมาน ผลการวิจัยพบว่า รพร. มีผลการดำเนินงานการใช้ยาอย่างสมเหตุผลดีกว่าโรงพยาบาลอื่น 2 ตัวชี้วัด จากทั้งหมด 20 ตัวชี้วัดอย่างมีนัยสำคัญ ได้แก่ ตัวชี้วัดที่ 2 (p=0.038) และตัวชี้วัดที่ 15
(p=0.048) โดยที่ก่อนดำเนินโครงการฯ ผลไม่แตกต่างกัน จากแบบสอบถาม (ตอบกลับร้อยละ 77.0) พบความสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญระหว่าง 1) การได้รับงบประมาณกับผลการดำเนินงานในตัวชี้วัดที่ 2 (p=0.039) ตัวชี้วัดที่ 18 (p=0.042) และการดำเนินงานของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตําบล (รพ.สต.) ที่ผ่านเกณฑ์ทั้งตัวชี้วัดที่ 19 และ 20 (p=0.039) 2) นโยบายของผู้บริหารกับตัวชี้วัดที่ 2 (p=0.011) ตัวชี้วัดที่ 7 (p=0.045) และการดำเนินงานของ รพ.สต. ที่ผ่านเกณฑ์ตัวชี้วัดที่ 19 และ 20 (p=0.011) 3) การติดตามของผู้บริหารกับตัวชี้วัดที่ 2 (p=0.020) ตัวชี้วัดที่ 10 (p=0.041) และการดำเนินงานของ รพ.สต. ที่ผ่านเกณฑ์ทั้งตัวชี้วัดที่ 19 และ 20 (p=0.020) และ 4) ความร่วมมือของผู้สั่งใช้ยากับตัวชี้วัดที่ 6 (p<0.001) ตัวชี้วัดที่ 7 (p=0.002) และตัวชี้วัดที่ 15 (p=0.040) สรุปได้ว่าปัจจัยที่เกี่ยวกับผู้บริหารและการกำหนดนโยบายมีความสำคัญต่อตัวชี้วัดการใช้ยาปฏิชีวนะอย่างสมเหตุผลในโรงพยาบาลและหน่วยบริการปฐมภูมิ ปัจจัยที่เกี่ยวกับความร่วมมือของผู้สั่งใช้ยามีผลต่อตัวชี้วัดการใช้ยาปฏิชีวนะอย่างสมเหตุผลในโรงพยาบาล
References
Phumart P, Phodha T, Thamlikitkul V, Riewpaiboon A, Prakongsai P, Limwattananon S. Health and economic impacts of antimicrobial resistant infections in Thailand: a preliminary study. J Health Syst Res. 2012;6(3):352-60. (in Thai)
The Sub-committee on Rational Drug Use Promotion. Rational drug use hospital manual. Bangkok: The Agricultural Co-operative Federation of Thailand Printing House; 2015. (in Thai)
Mininstry of Public Health (Thailand). Public Administration Division. Service plan: rational drug use. Nonthaburi: The Division; 2016. (in Thai)
Food and Drug Administration. National Drug Information (NDI). Situation of rational drug use, problems and related factors [Internet]. Nonthaburi: NDI; 2016 [cited 2018 Jun 9]. Available form: http://ndi.fda.moph.go.th/uploads/ policy_file/20170801152053.pdf (in Thai)
Cheawchanwattana A, Waleekhachonloet O, Rattanachotphanit T, Kitwitee P, Unlamarn R, Saisunantararom W, et al. Quality of out-patient prescribing: an analysis of 18 standard file datasets of hospitals. J Health Syst Res. 2012;6(2):167-75. (in Thai)
Puyati P, Kanjanarach T. Prevalence and pattern of antibacterial use in upper respiratory tract infections: a study in sub-district health promoting hospitals of Buayai contracted unit of Primary Care in Nakhon Ratchasima Province. Isan J Pharm Sci. 2015;11 Suppl.:253-60. (in Thai)
Pothidorkmai Y. A Model to monitor rational use of antibiotics in Chiang Yuen Hospital, Mahasarakham Province. J Health Sci. 2017;26 Suppl 1:S97-105. (in Thai)
Wilailuk S, Harntanyapong C. Study of antibiotics prescribing in Phayao’s sub-district health promoting hospitals. J Clin Pharm. 2017;23(1):13-20. (in Thai)
Food and Drug Administration. Bureau of Drug control. The cooperation project development of the hospital prototype for consumer health products protection in the sub-district health promoting hospitals during fiscal year 2018. Nonthaburi: The Bureau; 2017. (in Thai)
Sirijatuphat R, Choochan T, Siritongtaworn P, Sripojtham V, Thamlikitkul V. Implementation of antibiotic use guidelines for fresh traumatic wound at Siriraj Hospital. J Med Assoc Thai. 2015;98(3):245-52.
Chaiyasong C, Tiyapak P, Wongsriya A, Chaiyasong S. Types of wounds and patterns of antibiotic use in trauma patients in Mahasarakham Hospital. J Health Syst Res. 2019;13(1):116-24. (in Thai)
Sumpradit N, Anuwong K, Chongtrakul P, Khanabkaew K, Pumtong S. Outcomes of the antibiotics smart use project: a pilot study in Saraburi Province. J Health Sci. 2010;19(6):899-911. (in Thai)
Pumtong S, Duangchan P, Anuwong K, Sumpradit N. Lessons learnt from scaling up to sustainability of antibiotics smart use (ASU). J Health Syst Res. 2017;11(4):500-15. (in Thai)
National Drug System Development Announcement: National list of essential medicines B.E. 2562. Government Gazette. Number 136; Special section 95 D (2019 April 17) [Internet]. [cited 2019 Dec 3]. Available form: http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2562/E/095/T_0008.PDF (in Thai)
Downloads
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
All articles published and information contained in this journal such as text, graphics, logos and images is copyrighted by and proprietary to the Thai Bulletin of Pharmaceutical Sciences, and may not be reproduced in whole or in part by persons, organizations, or corporations other than the Thai Bulletin of Pharmaceutical Sciences and the authors without prior written permission.
