ตำแหน่งที่เหมาะสมในการใส่สกรูบริเวณกะโหลกศีรษะส่วนท้ายทอย: วิเคราะห์ความหนาของกระดูกโดยใช้เอกซเรย์คอมพิวเตอร์
คำสำคัญ:
การวิเคราะห์โครงสร้าง; กระดูกกะโหลกศีรษะส่วนท้ายทอย; การเชื่อมต่อกระดูกท้ายทอยกับกระดูกต้นคอ; ความหนาบทคัดย่อ
หลักการและวัตถุประสงค์: ปัจจุบันการรักษาภาวะความไม่มั่นคงและผิดรูปบริเวณรอยต่อระหว่างกะโหลกศีรษะกับกระดูกคอส่วนบนนิยมรักษาด้วยวิธีการเชื่อมกระดูกบริเวณกะโหลกศีรษะส่วนท้ายทอยกับกระดูกคอส่วนบน ซึ่งการที่เราทราบถึงความหนาของกะโหลกศีรษะส่วนท้ายทอยจะช่วยให้สามารถใส่สกรูได้ในตำแหน่งที่เหมาะสมและป้องกันภาวะแทรกซ้อนจากการผ่าตัดได้ การศึกษานี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อหาตำแหน่งที่เหมาะสมในการใส่สกรูบริเวณกะโหลกศีรษะส่วนท้ายทอยในประชากรไทย
วิธีการศึกษา: ทำการวัดความหนาของกะโหลกศีรษะส่วนท้ายทอยในผู้ป่วยที่ไม่มีโรคเกี่ยวกับศีรษะและคอซึ่งเข้ารับการทำเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมองในโรงพยาบาลมหาราชนครราชสีมาในปี พ.ศ. 2559 โดยใช้ external occipital protuberance (EOP) เป็นจุดอ้างอิง วัดทั้งหมด 153 จุด แต่ละจุดห่างกัน 5 มม.
ผลการศึกษา: ประชากรที่ทำการศึกษาทั้งหมด 97 ราย แบ่งเป็นเพศชาย 50 ราย และหญิง 47 ราย จากการศึกษาพบว่า EOP เป็นจุดที่มีความหนามากที่สุดมีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 17.4 ±2.5 มม. (12.9-23.7 มม.) และพบว่าบริเวณกะโหลกศีรษะที่มีความหนามากกว่า 8 มม. จะอยู่ห่างจาก EOP ไปทางซ้ายและขวา 25 มม. อยู่ห่างจากแนวกลางไปทางซ้ายและขวา 20 มม. ที่ระดับใต้ต่อ EOP 5 มม. อยู่ห่างจากแนวกลางไปทางซ้ายและขวา 10 มม. ที่ระดับใต้ต่อ EOP 10 มม. และใต้ต่อ EOP ในแนวกลางไปจนถึงระดับ 35 มม. ความหนาของกะโหลกศีรษะในเพศชายมีแนวโน้มมากกว่าในเพศหญิงแต่ไม่มีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญ
สรุป: จากผลการศึกษาพบว่าในประชากรไทยมีความหนาของกะโหลกศีรษะส่วนท้ายทอยมากกว่าในคนยุโรปและอเมริกัน นอกจากนี้ยังพบว่าสามารถใส่สกรูได้ในบริเวณที่กว้างกว่าการศึกษาที่ผ่านมา ทำให้เกิดความมั่นคงและลดภาวะแทรกซ้อนได้
เอกสารอ้างอิง
2. Deutsch H, Haid RW Jr, Rodts GE Jr, Mummaneni PV. Occipitocervical fixation: Long term results. Spine (Phila Pa 1976) 2005; 30: 530-5.
3. Hsu YH, Liang ML, Yen YS, Cheng H, Huang CI, Huang WC. Use of screw-rod system in occipitocervical fixation. J Chia Med Assoc 2009; 72: 20-8.
4. Haher TR, Yeung AW, Caruso SA, Merola AA, Shin T, Zipnick RI, et al. Occipital screw pullout strength: A biomechanical investigation of occipital morphology. Spine (Phila Pa 1976) 1999; 24: 5-9.
5. Lee SC, Chen JF, Lee ST. Complications of fixation to the occiput-anatomical and design implications. Br J Neurosurg 2004; 18: 590-7.
6. Heywood AW, Learmonth ID, Thomas M. Internal fixation for occipito-cervical fusion. J Bone Joint Surg Br 1988; 70: 708-11.
7. Ebraheim NA, Lu J, Biyani A. An anatomic study of the thickness of the occipital bone: Implications for occipitocervical instrumentation. Spine 1996; 21: 1725-30.
8. Grob D, Dvorak J, Panjabi M, Froehlich M, Hayek J. Posterior occipitocervical fusion. A preliminary report of a new technique. Spine (Phila Pa 1976) 1991; 16(suppl 3): S17-24.
9. Hertel G, Hirschfelder H. In vivo and in vitro CT analysis of the occiput. Eur Spine J 1999; 8: 27-33.
10. King NK, Rajendra T, Ng I, Ng WH. A computed tomography morphometric study of occipital bone and C2 pedicle anatomy for occipital-cervical fusion. Surg Neurol Int 2014; 5: S380-3.
11. Morita T, Takebayashi T, Takashima H, Yoshimoto M, Ida K, Tanimoto K. Mapping occipital bone thickness using computed tomography for safe screw placement. J Neurosurg Spine 2015; 23: 254-8.
12.Naderi S, Usal C, Tural AN, Korman E, Mertol T, Arda MN. Morphologic and radiologic anatomy of the occipital bone. J spinal Disord 2001; 14: 500-3.
13. Zipnick RI, Merola AA, Group J, Kunkle K, Shin T, Caruso SA, et al. Occipital morphology: An anatomic guide to internal fixation. Spine (Phila Pa 1976) 1996; 21: 1719-24.
