สภาวะช่องปากและพฤติกรรมด้านทันตสุขภาพของบุคลากรสาธารณสุข อำเภอสุวรรณคูหา จังหวัดหนองบัวลำภู
คำสำคัญ:
บุคลากรสาธารณสุข; พฤติกรรมด้านทันตสุขภาพ; สภาวะช่องปาก, Health personnel; Oral health behavior; Oral statusบทคัดย่อ
หลักการและวัตถุประสงค์: บุคลากรสาธารณสุขเป็นบุคลากรด้านสุขภาพซึ่งให้การดูแลรักษาและให้คำแนะนำด้านสุขภาพ รวมทั้งเป็นแบบอย่างด้านสุขภาพแก่ประชาชน ดังนั้นบุคลากรสาธารณสุขควรมีสุขภาพและพฤติกรรมด้านสุขภาพที่เหมาะสม การศึกษาในครั้งนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจสภาวะช่องปากและพฤติกรรมด้านการดูแลสุขภาพช่องปาก รวมทั้งปัจจัยที่สัมพันธ์กับพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปากของบุคลากรสาธารณสุขในอำเภอสุวรรรณคูหา จังหวัดหนองบัวลำภู
วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษาเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวางในกลุ่มบุคลากรสาธารณสุข อำเภอสุวรรรณคูหา จังหวัดหนองบัวลำภู ในช่วงระหว่างเดือนพฤษภาคม-ตุลาคม 2561 สุ่มเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบแบ่งชั้นตามลักษณะงาน เก็บข้อมูลสุขภาพช่องปาก พฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปาก และปัจจัยต่างๆโดยใช้แบบสอบถามที่ผู้วิจัยสร้างขึ้น วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ค่าความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน วิเคราะห์หาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปากด้วยสถิติไค-สแควร์และการทดสอบทีแบบอิสระ
ผลการศึกษา: จากกลุ่มตัวอย่างจำนวน 177 ราย พบว่าเกือบ 1 ใน 3 สูญเสียฟันที่ใช้งาน และกว่า 1 ใน 3 มีฟันผุที่ยังไม่ได้รับการรักษา รวมทั้งกว่า 3 ใน 5 มีสภาวะโรคปริทันต์อักเสบ ด้านพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปาก พบว่า บุคลากรร้อยละ 75 มีพฤติกรรมการไปรับบริการด้านทันตกรรมไม่เหมาะสม ร้อยละ 57 มีพฤติกรรมการทำความสะอาดช่องปากไม่เหมาะสม และร้อยละ 41 มีพฤติกรรมการรับประทานอาหาร-การใช้ฟันไม่เหมาะสม ผลการวิเคราะห์ความสัมพันธ์ของปัจจัยต่างๆและพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปาก พบว่า ทัศนคติและลักษณะงานมีความสัมพันธ์ต่อพฤติกรรมทั้ง 3 ด้าน ความรู้ด้านสุขภาพช่องปากมีความสัมพันธ์ต่อพฤติกรรมการไปรับบริการด้านทันตกรรมและการทำความสะอาดช่องปาก ปัจจัยด้านการรับรู้สภาวะช่องปากของตนเองและค่านิยมการเป็นผู้นำด้านสุขภาพสัมพันธ์ต่อพฤติกรรมการทำความสะอาดช่องปากและพฤติกรรมการรับประทานอาหาร-การใช้ฟัน ปัจจัยด้านการให้คำแนะนำด้านสุขภาพช่องปากแก่ประชาชนมีความสัมพันธ์ต่อพฤติกรรมการไปรับบริการด้านทันตกรรม
สรุป: บุคลากรสาธารณสุขในอำเภอสุวรรรณคูหา จังหวัดหนองบัวลำภูควรได้รับการรักษาทางทันตกรรม และส่งเสริมพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปากด้วยการปรับเปลี่ยนทัศนคติ ให้ความรู้ด้านสุขภาพช่องปาก สร้างความตระหนักด้านการรับรู้สภาวะช่องปากของตนเอง รวมทั้งสนับสนุนค่านิยมการเป็นผู้นำด้านสุขภาพ และหน้าที่ในการให้คำแนะนำด้านสุขภาพช่องปากแก่ประชาชน โดยการส่งเสริมพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปากจำเป็นต้องคำนึงถึงความแตกต่างด้านลักษณะงานของบุคลากรด้วย
เอกสารอ้างอิง
2. อัมพร ตำปาละ, สุวรรณ ประสงค์ตันสกุล, ชไมพร ทวิชศรี, ชยันตร์ธร ปทุมานนท์. สภาวะช่องปากเจ้าหน้าที่โรงพยาบาลลำพูน 2005, Available from: https://www.gotoknow.org/posts/68791
3. Chunpongthong S, Setsathit K, Yeekian C. The oral health behavior of staffs at Queen Savang Vadhana Memorial Hospital. M Dent J 2008; 28: 293-9.
4. Leethochawalit U, Yuyuen S, Kraipitakun S, Viriyajirakul S. Factors influencing oral health status of Taksin hospital personnels. Vajira Med J 2010; 54: 53-65.
5. รายงานผลการสำรวจสภาวะสุขภาพช่องปากแห่งชาติ ครั้งที่ 8 ประเทศไทย พ.ศ. 2560.-นนทบุรี: สำนักทันตสาธารณสุข กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข, 2561.
6. Fatima SH, Naseem S, Awan SA, Ghazanfar H, Ali Z, Khan NA. Oral Health Practices Among Pakistani Physicians. Cureus 2018; 10: e2093.
7. Rwakatema DS, Ananduni KN, Katiti VW, Msuya M, Chugulu J, Kapanda G. Oral health in nursing students at Kilimanjaro Christian Medical Centre teaching hospital in Moshi, Tanzania. BMC Oral Health 2015; 15: 23.
8. Sim SJ, Hwang JY, Yoon YJ, Park M, Jung DW, Moon JY. Relationship between perceived oral symptoms and oral health status. Int J Clin Prev Dent 2011; 7: 123-8.
9. Kojima A, Ekuni D, Mizutani S, Furuta M, Irie K, Azuma T, et al. Relationships between self-rated oral health, subjective symptoms, oral health behavior and clinical conditions in Japanese university students: a cross-sectional survey at Okayama University. BMC Oral Health 2013; 13: 62.
10. Messer LB, Calache H. Oral health attitudes and behaviours of final-year dental students. Eur J Dent Educ 2012; 16: 144-55.
11. Iwuala S, Umeizudike K, Ozoh O, Fasanmade O. Oral self-care practices, dental attendance and self-perceived oral health status among internal medicine residents in Nigeria. Eur J Gen Dent 2015; 4: 79-86.
12. Komabayashi T, Kwan SY, Hu DY, Kajiwara K, Sasahara H, Kawamura M. A comparative study of oral health attitudes and behaviour using the Hiroshima University - Dental Behavioural Inventory (HU-DBI) between dental students in Britain and China. J Oral Sci 2005; 47: 1-7.
13. Kawamura M, Ikeda-Nakaoka Y, Sasahara H. An assessment of oral self-care level among Japanese dental hygiene students and general nursing students using the Hiroshima University--Dental Behavioural Inventory (HU-DBI): surveys in 1990/1999. Eur J Dent Educ 2000; 4: 82-8.
14. Umeizudike K, Po A, Taiwo A, Savage K, Alade G. Utilization of Dental Services by Administrative workers in a Tertiary Health Institution in Lagos, Nigeria - A Pilot Study. Nig Qt J Hosp Med 2014; 24: 86-90.
15. Baseer MA, Alenazy MS, Alasqah M, Algabbani M, Mehkari A. Oral health knowledge, attitude and practices among health professionals in King Fahad Medical City, Riyadh. Dent Res J (Isfahan) 2012; 9:386-92.
16. Kengne Talla P, Gagnon MP, Dramaix M, Leveque A. Barriers to dental visits in Belgium: a secondary analysis of the 2004 National Health Interview Survey. J Public Health Dent 2013; 73: 32-40.
17. Ishizuka Y, Yoshino K, Takayanagi A, Sugihara N, Maki Y, Kamijyo H. Comparison of the oral health problems and behavior of male daytime-only and night-shift office workers: An Internet survey. J Occup Health 2016; 58: 155-62.
18. Merchant A, Pitiphat W, Douglass CW, Crohin C, Joshipura K. Oral hygiene practices and periodontitis in health care professionals. J Periodontol 2002; 73: 531-5.
19. Sharda AJ, Shetty S. Relationship of periodontal status and dental caries status with oral health knowledge, attitude and behavior among professional students in India. Int J Oral Sci 2009; 1: 196-206.
20. Kaewsutha N, Intarakamhang U, Duangchan P. The causal factors of oral health care behavior of early adolescents. JBS 2013; 19: 153-63.
21. de Palma P, Ibrahim Aa, Bambaei C, Tessma MK. Is there Association between Self-reported Dental visits, Tooth Brushing, Fluoride use and Perceived Oral Health Status?. J Oral Hyg Health 2016; 4: 206.
22. Hensel D. Relationships among nurses' professional self-concept, health, and lifestyles. West J Nurs Res 2011; 33: 45-62.
23. Madiba TK, Bhayat A, Nkambule NR. Self-reported Knowledge, Attitude and Consumption of Sugar-sweetened Beverages among Undergraduate Oral Health Students at a University in South Africa. J Int Soc Prev Community Dent 2017; 7: 137-42.
24. Profis M, Simon-Tuval T. The influence of healthcare workers' occupation on Health Promoting Lifestyle Profile. Ind Health 2016; 54: 439-47.
25. Gupta A, Smithers LG, Harford J, Merlin T, Braunack-Mayer A. Determinants of knowledge and attitudes about sugar and the association of knowledge and attitudes with sugar intake among adults: A systematic review. Appetite 2018; 126: 185-94.
