ความสม่ำเสมอในการรับประทานยาเม็ดเสริมธาตุเหล็กในระหว่างตั้งครรภ์
คำสำคัญ:
การเสริมธาตุเหล็ก; ความสม่ำเสมอ; ผลข้างเคียง; ตั้งครรภ์บทคัดย่อ
หลักการและวัตถุประสงค์: เพื่อประเมินความสม่ำเสมอในการรับประทานยาเม็ดเสริมธาตุเหล็ก และระดับฮีโมโกลบินในหญิงตั้งครรภ์ไตรมาสที่ 2 และเมื่อครรภ์ครบกำหนด อันจะเป็นประโยชน์ในการพิจารณาเสริมธาตุเหล็กให้เหมาะสมต่อไป
วิธีการศึกษา: สตรีตั้งครรภ์ครบกำหนดมาคลอดที่โรงพยาบาลศรีนครินทร์ โดยไม่มีภาวะซีดเมื่อมาฝากครรภ์ครั้งแรก ที่ได้รับยาเม็ดเสริมธาตุเหล็กก่อนอายุครรภ์ 20 สัปดาห์ จะได้รับการสัมภาษณ์ถึงความสม่ำเสมอและผลข้างเคียงของยาเม็ดเสริมธาตุเหล็ก ซึ่งความสม่ำเสมอแบ่งออกเป็น 4 กลุ่ม คือ กลุ่มที่รับประทานมากกว่าร้อยละ 80 (6-7 เม็ดต่อสัปดาห์), ร้อยละ 50-80 (3-5 เม็ดต่อสัปดาห์), ร้อยละ 25-50 (2 เม็ดต่อสัปดาห์) และน้อยกว่าร้อยละ 25 (0-1 เม็ดต่อสัปดาห์) ส่วนฮีโมโกลบินในไตรมาสที่ 2 และเมื่อครรภ์ครบกำหนดได้ข้อมูลจากเวชระเบียน
ผลการศึกษา: อาสาสมัคร 350 ราย พบว่า กว่าร้อยละ 80 มีความสม่ำเสมอในการรับประทานยาเม็ดเสริมธาตุเหล็ก 6-7 เม็ดต่อสัปดาห์ มีผลข้างเคียงร้อยละ 10.5, 12.1 และ 66.7 ในกลุ่มที่มีความสม่ำเสมอในการรับประทานมากกว่าร้อยละ 80, ร้อยละ 50-80 และน้อยกว่าร้อยละ 25 ตามลำดับ ผลข้างเคียงที่พบบ่อยคือ คลื่นไส้และท้องผูก
สรุป: สตรีตั้งครรภ์มากกว่าร้อยละ 80 รับประทานยาเม็ดเสริมธาตุเหล็ก 6-7 เม็ดต่อสัปดาห์
เอกสารอ้างอิง
1. WHO | The global prevalence of anaemia in 2011 [Internet]. WHO. [cited Aug 16, 2020]. Available from: http://www.who.int/entity/nutrition/publications/micronutrients/global_prevalence_anaemia_2011/en/index.html
2. Lee AI, Okam MM. Anemia in pregnancy. Hematol Oncol Clin North Am 2011; 25(2): 241–259, vii.
3. Auerbach M, Abernathy J, Juul S, Short V, Derman R. Prevalence of iron deficiency in first trimester, nonanemic pregnant women. J Matern Fetal Neonatal Med 2021; 34(6): 1002-1005.
4. Casey GJ, Montresor A, Cavalli-Sforza LT, Thu H, Phu LB, Tinh TT, et al. Elimination of iron deficiency anemia and soil transmitted helminth infection: evidence from a fifty-four month iron-folic acid and de-worming program. PLoSNegl Trop Dis 2013; 7(4): e2146.
5. VanderMeulen H, Strauss R, Lin Y, McLeod A, Barrett J, Sholzberg M, et al. The contribution of iron deficiency to the risk of peripartum transfusion: a retrospective case control study. BMC Pregnancy Childbirth 2020; 20(1): 196.
6. Athe R, Dwivedi R, Pati S, Mazumder A, Banset U. Meta-analysis approach on iron fortification and its effect on pregnancy and its outcome through randomized, controlled trials. J Fam Med Prim Care 2020; 9(2): 513–519.
7. Col Madendag I, EraslanSahin M, Madendag Y, Sahin E, Demir MB, Acmaz B, et al. The effect of iron deficiency anemia early in the third trimester on small for gestational age and birth weight: a retrospective cohort study on iron deficiency anemia and fetal weight. BioMed Res Int 2019; 2019: 7613868.
8. Stevens GA, Finucane MM, De-Regil LM, Paciorek CJ, Flaxman SR, Branca F, et al. Global, regional, and national trends in haemoglobin concentration and prevalence of total and severe anaemia in children and pregnant and non-pregnant women for 1995-2011: a systematic analysis of population-representative data. Lancet Glob Health 2013; 1(1): e16-25.
9. Kavle JA, Stoltzfus RJ, Witter F, Tielsch JM, Khalfan SS, Caulfield LE. Association between anaemia during pregnancy and blood loss at and after delivery among women with vaginal births in Pemba Island, Zanzibar, Tanzania. J Health Popul Nutr 2008; 26(2): 232–240.
10. Agbozo F, Abubakari A, Der J, Jahn A. Maternal dietary intakes, red blood cell indices and risk for anemia in the first, second and third trimesters of pregnancy and at predelivery. Nutrients 2020; 12(3): 777.
11. Peña-Rosas JP, De-Regil LM, Garcia-Casal MN, Dowswell T. Daily oral iron supplementation during pregnancy. Cochrane Database Syst Rev 2015 22; (7): CD004736.
12. Tolkien Z, Stecher L, Mander AP, Pereira DIA, Powell JJ. Ferrous sulfate supplementation causes significant gastrointestinal side-effects in adults: a systematic review and meta-analysis. PloS One 2015; 10(2): e0117383.
13. WHO | WHO recommendations on antenatal care for a positive pregnancy experience [Internet]. WHO. [cited Aug 9, 2020]. Available from: http://www.who.int/reproductivehealth/publications/maternal_perinatal_health/anc-positive-pregnancy-experience/en/
14. Ugwu EO, Olibe AO, Obi SN, Ugwu AO. Determinants of compliance to iron supplementation among pregnant women in Enugu, Southeastern Nigeria. Niger J Clin Pract 2014; 17(5): 608-612.
15. Habib F, Alabdin EHZ, Alenazy M, Nooh R. Compliance to iron supplementation during pregnancy. J ObstetGynaecol J Inst ObstetGynaecol 2009; 29(6): 487–492.
16. Sendeku FW, Azeze GG, Fenta SL. Adherence to iron-folic acid supplementation among pregnant women in Ethiopia: a systematic review and meta-analysis. BMC Pregnancy Childbirth 2020; 20(1): 138.
17. Birhanu TM, Birarra MK, Mekonnen FA. Compliance to iron and folic acid supplementation in pregnancy, Northwest Ethiopia. BMC Res Notes 2018; 11(1): 345.
18. Taye B, Abeje G, Mekonen A. Factors associated with compliance of prenatal iron folate supplementation among women in Mecha district, Western Amhara: a cross-sectional study. Pan Afr Med J 2015; 20: 43.
19. Gebremedhin S, Samuel A, Mamo G, Moges T, Assefa T. Coverage, compliance and factors associated with utilization of iron supplementation during pregnancy in eight rural districts of Ethiopia: a cross-sectional study. BMC Public Health 2014; 14: 607.
20. Yip R. Significance of an abnormally low or high hemoglobin concentration during pregnancy: special consideration of iron nutrition. Am J Clin Nutr 2000; 72(1 Suppl): 272S–279S.
21. Alizadeh L, Salehi L. Is routine iron supplementation necessary in pregnant women with high hemoglobin? Iran Red Crescent Med J 2016; 18(1): e22761.
22. Young MF, Oaks BM, Tandon S, Martorell R, Dewey KG, Wendt AS. Maternal hemoglobin concentrations across pregnancy and maternal and child health: a systematic review and meta‐analysis. Ann N Y Acad Sci 2019; 1450(1): 47–68.
23. Steer PJ. Maternal hemoglobin concentration and birth weight. Am J Clin Nutr 2000; 71(5): 1285S–1287S.
24. Murphy JF, O’Riordan J, Newcombe RG, Coles EC, Pearson JF. Relation of haemoglobin levels in first and second trimesters to outcome of pregnancy. Lancet Lond Engl 1986; 1(8488): 992–995.
2. Lee AI, Okam MM. Anemia in pregnancy. Hematol Oncol Clin North Am 2011; 25(2): 241–259, vii.
3. Auerbach M, Abernathy J, Juul S, Short V, Derman R. Prevalence of iron deficiency in first trimester, nonanemic pregnant women. J Matern Fetal Neonatal Med 2021; 34(6): 1002-1005.
4. Casey GJ, Montresor A, Cavalli-Sforza LT, Thu H, Phu LB, Tinh TT, et al. Elimination of iron deficiency anemia and soil transmitted helminth infection: evidence from a fifty-four month iron-folic acid and de-worming program. PLoSNegl Trop Dis 2013; 7(4): e2146.
5. VanderMeulen H, Strauss R, Lin Y, McLeod A, Barrett J, Sholzberg M, et al. The contribution of iron deficiency to the risk of peripartum transfusion: a retrospective case control study. BMC Pregnancy Childbirth 2020; 20(1): 196.
6. Athe R, Dwivedi R, Pati S, Mazumder A, Banset U. Meta-analysis approach on iron fortification and its effect on pregnancy and its outcome through randomized, controlled trials. J Fam Med Prim Care 2020; 9(2): 513–519.
7. Col Madendag I, EraslanSahin M, Madendag Y, Sahin E, Demir MB, Acmaz B, et al. The effect of iron deficiency anemia early in the third trimester on small for gestational age and birth weight: a retrospective cohort study on iron deficiency anemia and fetal weight. BioMed Res Int 2019; 2019: 7613868.
8. Stevens GA, Finucane MM, De-Regil LM, Paciorek CJ, Flaxman SR, Branca F, et al. Global, regional, and national trends in haemoglobin concentration and prevalence of total and severe anaemia in children and pregnant and non-pregnant women for 1995-2011: a systematic analysis of population-representative data. Lancet Glob Health 2013; 1(1): e16-25.
9. Kavle JA, Stoltzfus RJ, Witter F, Tielsch JM, Khalfan SS, Caulfield LE. Association between anaemia during pregnancy and blood loss at and after delivery among women with vaginal births in Pemba Island, Zanzibar, Tanzania. J Health Popul Nutr 2008; 26(2): 232–240.
10. Agbozo F, Abubakari A, Der J, Jahn A. Maternal dietary intakes, red blood cell indices and risk for anemia in the first, second and third trimesters of pregnancy and at predelivery. Nutrients 2020; 12(3): 777.
11. Peña-Rosas JP, De-Regil LM, Garcia-Casal MN, Dowswell T. Daily oral iron supplementation during pregnancy. Cochrane Database Syst Rev 2015 22; (7): CD004736.
12. Tolkien Z, Stecher L, Mander AP, Pereira DIA, Powell JJ. Ferrous sulfate supplementation causes significant gastrointestinal side-effects in adults: a systematic review and meta-analysis. PloS One 2015; 10(2): e0117383.
13. WHO | WHO recommendations on antenatal care for a positive pregnancy experience [Internet]. WHO. [cited Aug 9, 2020]. Available from: http://www.who.int/reproductivehealth/publications/maternal_perinatal_health/anc-positive-pregnancy-experience/en/
14. Ugwu EO, Olibe AO, Obi SN, Ugwu AO. Determinants of compliance to iron supplementation among pregnant women in Enugu, Southeastern Nigeria. Niger J Clin Pract 2014; 17(5): 608-612.
15. Habib F, Alabdin EHZ, Alenazy M, Nooh R. Compliance to iron supplementation during pregnancy. J ObstetGynaecol J Inst ObstetGynaecol 2009; 29(6): 487–492.
16. Sendeku FW, Azeze GG, Fenta SL. Adherence to iron-folic acid supplementation among pregnant women in Ethiopia: a systematic review and meta-analysis. BMC Pregnancy Childbirth 2020; 20(1): 138.
17. Birhanu TM, Birarra MK, Mekonnen FA. Compliance to iron and folic acid supplementation in pregnancy, Northwest Ethiopia. BMC Res Notes 2018; 11(1): 345.
18. Taye B, Abeje G, Mekonen A. Factors associated with compliance of prenatal iron folate supplementation among women in Mecha district, Western Amhara: a cross-sectional study. Pan Afr Med J 2015; 20: 43.
19. Gebremedhin S, Samuel A, Mamo G, Moges T, Assefa T. Coverage, compliance and factors associated with utilization of iron supplementation during pregnancy in eight rural districts of Ethiopia: a cross-sectional study. BMC Public Health 2014; 14: 607.
20. Yip R. Significance of an abnormally low or high hemoglobin concentration during pregnancy: special consideration of iron nutrition. Am J Clin Nutr 2000; 72(1 Suppl): 272S–279S.
21. Alizadeh L, Salehi L. Is routine iron supplementation necessary in pregnant women with high hemoglobin? Iran Red Crescent Med J 2016; 18(1): e22761.
22. Young MF, Oaks BM, Tandon S, Martorell R, Dewey KG, Wendt AS. Maternal hemoglobin concentrations across pregnancy and maternal and child health: a systematic review and meta‐analysis. Ann N Y Acad Sci 2019; 1450(1): 47–68.
23. Steer PJ. Maternal hemoglobin concentration and birth weight. Am J Clin Nutr 2000; 71(5): 1285S–1287S.
24. Murphy JF, O’Riordan J, Newcombe RG, Coles EC, Pearson JF. Relation of haemoglobin levels in first and second trimesters to outcome of pregnancy. Lancet Lond Engl 1986; 1(8488): 992–995.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
2021-10-04
รูปแบบการอ้างอิง
1.
ศรีใส ร, ถิ่นคำรพ เ, ไชยราช ส, กรีติยุตานนท์ ส. ความสม่ำเสมอในการรับประทานยาเม็ดเสริมธาตุเหล็กในระหว่างตั้งครรภ์. SRIMEDJ [อินเทอร์เน็ต]. 4 ตุลาคาม 2021 [อ้างถึง 27 ธันวาคม 2025];36(5):527-33. available at: https://li01.tci-thaijo.org/index.php/SRIMEDJ/article/view/252552
ฉบับ
ประเภทบทความ
Original Articles
