การเข้าถึงข้อมูลการดูแลรักษาของผู้ป่วยปากแหว่ง เพดานโหว่ ช่วงระยะตั้งครรภ์จนถึงอายุ 5 ปี ในพื้นที่จังหวัดขอนแก่น

ฐิตินันท์ สุพรรณคุ้ม; นงลักษณ์  แสนธารณะ; สุธีรา ประดับวงษ์; ชิโนรส ปิยกุลมาลา; ยุพิน ปักกะสังข์; บวรศิลป์  เชาวน์ชื่น

ผู้แต่ง

ฐิตินันท์ สุพรรณคุ้ม มูลนิธิตะวันฉาย เพื่อผู้ป่วยปากแหว่ง เพดานโหว่ และพิการทางศีรษะและใบหน้า
นงลักษณ์ แสนธารณะ มูลนิธิตะวันฉาย เพื่อผู้ป่วยปากแหว่ง เพดานโหว่ และพิการทางศีรษะและใบหน้า
สุธีรา ประดับวงษ์ ศูนย์วิจัยผู้ป่วยปากแหว่งเพดานโหว่ และความพิการแต่กำเนิดของศีรษะและใบหน้า มหาวิทยาลัยขอนแก่น https://orcid.org/0000-0002-8574-8127
ชิโนรส ปิยกุลมาลา ศูนย์วิจัยผู้ป่วยปากแหว่งเพดานโหว่ และความพิการแต่กำเนิดของศีรษะและใบหน้า มหาวิทยาลัยขอนแก่น
ยุพิน ปักกะสังข์ แผนกการพยาบาลศัลยกรรมและออร์โธปิดิกส์ งานบริการพยาบาล โรงพยาบาลศรีนครินทร์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
บวรศิลป์ เชาวน์ชื่น มูลนิธิตะวันฉาย เพื่อผู้ป่วยปากแหว่ง เพดานโหว่ และพิการทางศีรษะและใบหน้า https://orcid.org/0000-0001-5529-2889

คำสำคัญ:

การเข้าถึงข้อมูลการดูแลรักษา, สิทธิประโยชน์, ปากแหว่ง เพดานโหว่, จังหวัดขอนแก่น

บทคัดย่อ

หลักการและวัตถุประสงค์: ปากแหว่งเพดานโหว่ส่งผลกระทบรุนแรงต่อผู้ป่วยและครอบครัว ใช้เวลารักษานาน การเข้าถึงข้อมูลการดูแลเป็นสิ่งสำคัญ จึงต้องการทราบการเข้าถึงข้อมูลการรักษาว่าเป็นอย่างไร

วิธีการศึกษา: การศึกษาเชิงพรรณนาในมารดาที่มีบุตรปากแหว่งเพดานโหว่จังหวัดขอนแก่น ที่เข้ารับการรักษากับศูนย์ตะวันฉาย ตั้งแต่แรกเกิด ถึง 5 ปี โดยการสัมภาษณ์เชิงโครงสร้างทางโทรศัพท์ 15 นาทีต่อราย เก็บข้อมูลทั่วไป การเข้าถึงข้อมูลการดูแลรักษา ระหว่างตั้งครรภ์ ระหว่างการรักษา และสิทธิในการรักษา สรุปวิเคราะห์ข้อมูลและใช้สถิติร้อยละ

ผลการศึกษา: มีผู้ป่วยในระบบ 44 ราย สัมภาษณ์ได้ 36 ราย (ร้อยละ 81.82) ส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง อยู่ในช่วงอายุ 0-2 ปี และมีทั้งภาวะปากแหว่ง เพดานโหว่ ร้อยละ 63.88, 66.66 และ 47.22 ตามลำดับ การเข้าถึงข้อมูลการดูแลระยะตั้งครรภ์ พบว่า เข้าถึงข้อมูลคำแนะนำในการเตรียมตัวก่อนตั้งครรภ์ ปัจจัยเสี่ยงต่างๆ และโอกาสเกิดซ้ำค่อนข้างน้อย (ร้อยละ 37.50) หลังตั้งครรภ์ 3 เดือน เข้าถึงข้อมูลคำแนะนำเพิ่มขึ้นร้อยละ 62.86 แรกคลอด-6 เดือน เข้าถึงข้อมูลการดูแลเพิ่มมากขึ้นร้อยละ 82.76 และเข้าถึงข้อมูลคำแนะนำก่อนและหลังการผ่าตัดเพดานโหว่ รวมทั้งสิทธิและการช่วยเหลือร้อยละ 100

สรุป: การเข้าถึงข้อมูลการเตรียมตัวก่อนตั้งครรภ์ ปัจจัยเสี่ยงต่างๆ โอกาสเกิดซ้ำและการป้องกันค่อนข้างน้อย ส่วนข้อมูลการดูแลรักษา สิทธิและการช่วยเหลือเข้าถึงได้ดี การวางแผนเชิงรุกเพื่อป้องกันการเกิดปากแหว่งเพดานโหว่ เป็นสิ่งสำคัญที่ทีมจะต้องดำเนินการต่อไป

เอกสารอ้างอิง

Chowchuen B, Surakunprapha P, Winaikosol K, Punyavong P, Kiatchoosakun P, Pradubwong S. Birth prevalence and risk factors associated with CL/P in Thailand. Cleft Palate Craniofac J 2021;58(5):557-66. https://doi.org/ 10.1177/1055665620956896.

Fuangtharnthip P, Chonnapasatid W, Thiradilok S, Manopatanakul S, Jaruratanasirikul S. Registry-based study of prevalence of cleft lip/palate in Thailand from 2012 to 2015. Cleft Palate Craniofac J 2021;58(11):1430-37. https://doi.org/ 10.1177/1055665620987677.

Cobourne MT. The complex genetics of cleft lip and palate. Eur J Orthod 2004;26:7-16.

Tannure PN, Oliveira CA, Maia LC, Vieira AR, Granjeiro JM, Costa Mde C. Prevalence of dental anomalies in nonsyndromic individuals with cleft lip and palate: a systematic review and meta-analysis. Cleft Palate Craniofac J 2012;49:194-200.

Kinouchi N, Horiuchi S, Yasue A, Kuroda Y, Kawai N, Watanabe K, et al. Effectiveness of presurgical nasoalveolar molding therapy on unilateral cleft lip nasal deformity. Saudi Med J 2018;39:169-78. https://doi.org/10.15537/smj.2018.2.21020.

Shaw GM, Lammer EJ.Maternal periconceptional alcohol consumption and risk for orofacial clefts. J Pediatr 1999;134:298–303.

Dolovich LR, Addis A, Vaillancourt JM, Power JD, Koren G, Einarson TR. Benzodiazepine use in pregnancy and major malformations or oral cleft: meta-analysis of cohort and case-control studies. BMJ 1998;317:839–43.

Rodrํguez-Pinilla E, Martํnez-Frํas ML. Corticosteroids during pregnancy and oral clefts: a case-control study. Teratology 1998;58:2–5.

Chinchai S, Rattakorn P, Sonsuwan N, Khwanngern K, Lekmool S. Feeding problems and treatment in cleft lip and cleft palate children. J Assoc Med Sci 2017;50(3):533-543. https://doi.org/10.14456/jams.2017.36.

Wongkham J, Pradubwong S, Chatvised P, Ratanasiri T. Evidence-triggers for care of patient with cleft lip and palate at Srinagarind hospital: Antenatal care unit. J Med Assoc Thai 2016;99 (Suppl. 5):51-7.

Pradubwong S, Surit P, Pongpagatip S, Petcharat T, Chowchuen B. Evidence-triggers for care of patient with cleft lip and palate at Srinagarind hospital: The Tawanchai Center and out-patients surgical room. J Med Assoc Thai 2016;99 (Suppl. 5):43-50.

Weraarchakul W, Weraarchakul W. Dental caries in children with cleft lip and palate. J Med Assoc Thai 2017;100 (Suppl.6):131-5.

Tawanchai Center. Guideline for multidisciplinary team approach in cleft lip and palate patient. [Internet]. 2020 [cited Mar 8, 2022]. Available from: https://kkucleft.kku.ac.th/?page_id=1654

Geocities.ws. The size of the provinces. [Internet]. [place unknown] [publisher unknown]; 2022 [cited May 31, 2022]. Available from: http://www.geocities.ws/nanthanatphon/land.html

The Bureau of Registration Administration Department of Provincial Administration. population statistics division 4 data in april 2022 [Internet]. Pathum Thani: office; c2022 [cited May 31, 2022]. Available from: https://stat.bora.dopa.go.th/stat/statnew/statMONTH/statmonth/#/displayData

Pradubwong S, Augsornwan D, Namjaitaharn S, Saenbon O, Wongkham J, Muknumporn T, et al. Update interdisciplinary clinical practice guideline for patients with cleft lip and palate at prenatal until 5 years. Srinagarind Med J 2020;35(6):700-6.

World Health Organization. Regional Office for South-East Asia. Birth defects in South-East Asia: a public health challenge: situation analysis [Internet]. 2013 [cited Mar 8, 2022]. Available from: https://apps.who.int/iris/handle/10665/204821