ปัจจัยเศรษฐานะทางเศรษฐกิจและสังคมกับการไม่มาตรวจคัดกรองมะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรงในโครงการตรวจคัดกรองมะเร็งระยะแรก จังหวัดอุบลราชธานี
คำสำคัญ:
สถานะทางเศรษฐกิจและทางสังคม, มะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรง, โครงการตรวจคัดกรองมะเร็งระยะแรกบทคัดย่อ
หลักการและวัตถุประสงค์: มะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรง (Colorectal Cancer: CRC) เป็นสาเหตุสำคัญในการเสียชีวิต แต่ยังพบว่าการเข้าถึงบริการตรวจคัดกรองแต่ละพื้นที่ยังมีความแตกต่างกันและมีการศึกษาน้อย ดังนั้นการศึกษานี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยเศรษฐานะทางเศรษฐกิจและสังคม (socio-economic status: SES) กับการไม่มาตรวจคัดกรอง CRC
วิธีการศึกษา: แบบ Analytics Case-control study จากโครงการตรวจคัดกรอง CRC ในระยะแรกและฐานข้อมูล Health Data Center (HDC) ของสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดอุบลราชธานี ระหว่าง 1 ตุลาคม พ.ศ. 2561 ถึง 30 กันยายน พ.ศ. 2563 ประชากรที่เป็นกลุ่มเป้าหมายในการตรวจคัดกรอง อายุระหว่าง 50 – 70 ปี จำนวน 250 ราย แบ่งเป็น 2 กลุ่มคือ กลุ่ม Case คือคนที่ไม่มาตรวจคัดกรอง CRC 125 ราย และกลุ่ม Control คือคนที่มาตรวจคัดกรอง CRC 125 ราย เก็บข้อมูลโดยแบบสัมภาษณ์ วิเคราะห์ความสัมพันธ์ โดย Multiple logistic regression นำเสนอค่า Adjusted Odds Ratio (Adjusted OR) พร้อมช่วงเชื่อมั่น 95% และค่า p-value
ผลการศึกษา: ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการไม่มาตรวจคัดกรอง CRC อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05) ได้แก่ ระดับการศึกษา อาชีพ รายได้ครัวเรือน อาการท้องผูกสลับกับท้องเสีย การสนับสนุนจากครอบครัว ในขณะที่อายุไม่มีความสัมพันธ์กับการไม่มาตรวจคัดกรอง CRC
สรุป: ปัจจัยด้านเศรษฐานะ (การศึกษา อาชีพ รายได้ครัวเรือนต่อเดือน) อาการท้องผูกสลับกับท้องเสียและการได้รับการสนับสนุนจากครอบครัวในการเข้ารับบริการตรวจคัดกรองโรค เป็นปัจจัยที่สำคัญกับการไม่มาตรวจคัดกรองมะเร็วลำไส้ใหญ่และไส้ตรง
เอกสารอ้างอิง
Xi Y, Xu P. Global colorectal cancer burden in 2020 and projections to 2040. 2021. [cited Nov 8, 2021] Available from: https://sciencedirect.com/science/article/pii/S1936523321001662
Global Cancer Observatory. South-Eastern Asia. 2020. [Online] 2020 [cited Mar 21, 2021] Available from: https://gco.iarc.fr/today/data/factsheets/populations/920-south-eastern-asia-factsheets.pdf
National Cancer Institute. Hospital Based Cancer Registry 2020. [Online] 2019 [cited Sep 25, 2021]. Available from: https://www.nci.go.th/e_book/hosbased_2563/index.html
Global Cancer Observatory. Thailand Number of new cases in 2020, both sexes, all ages. 2020. [cited Mar 21, 2021] Available from: https://gco.iarc.fr/today/data/factsheets/populations/764-thailand fact-sheets.pdf
Khuhaprema T, Attasara P, Sriplung H, Wiangnon S, Sangrajrang S. Cancaer in Thailand Volume. VII, 2007-2009. Bangkok: New Thammada Press (Thailand) Co., Ltd.; 2014.
Imsamran W, Chaiwerawattana A, Wiangnon S, Pongnikorn D, Suwanrungrung K, Sangrajrang S, et al. Cancer in Thailand Vol. VIII, 2010-2012. Bangkok: New Thammada Press (Thailand) Co., Ltd.; 2015.
Imsamran W, Pattatang A, Supaattagorn P, Chiawiriyabunya I, Namthaisong K, Wongsena M, et al. Cancer in Thailand Vol. IX, 2013-2015. Bangkok: New Thammada Press (Thailand) Co., Ltd.; 2018.
Rojanamatin J, Ukranum W, Supaattagorn P, Chiawiriyabunya I, Wongsena M, Chaiwerawattana A, et al. Cancer in Thailand Volume X, 2016-2018. Bangkok. [Online] 2015 [cited Sep 12, 2021] Available from: http://www.nci.go.th/th/File_download/Nci Cancer Registry/Cancer in Thailand8.pdf
Kavalin C. The analysis study of primary health care development plan for leading the operations of the health region of Thailand during the budget year 2012-2016. JDHS 2020; 15(3): 27-38
Ubon ratchathani Cancer Hospital. Hospital Based Cancer Registry. [Online] 2019 [cited Jan 12, 2021]. Available from: http://uboncancer.go.th/ubcc2016v2/filefordownload/hosbase61.pdf
Ubon ratchathani Provincial Health Office. Ubon ratchathani Smart Information Management System. [Online] 2020 [cited Jan 16, 2021]. Available from: http://203.157.166.27/Ub-IMs/index.php?_id=47
Poldej P. Equality. [Online] 2021 [cited Apr 7, 2021]. Available from: https://infocenter.nationalhealth.or.th/node/27695
Saipirun C. Health Care Awareness and Colorectal Cancer Screening Result,Ampher Koh Samui, Suratthani Province. JPCN, Phetchaburi Province 2020; 3(1): 47-61
Aliki Christou and Sandra C Thompson. Colorectal cancer screening knowledge, attitudes and behavioural intention among Indigenous Western Australians. 2012. [cited Aug 19, 2021]. Available from: http://www.biomedcentral.com/1471-2458/12/528
BL Frederiksen, T Jorgensen, K Brasso, I Holten and M Osler. Socioeconomic position and participation in colorectal cancer screening. 2010 [cited Dec 15, 2020]. Available from: https://www.nature.com/articles/6605962
Mina Suh, Kui Son Choi, Hoo-Yeon Lee, Myung-Il Hahm, Yoon Young Lee, Jae Kwan Jun. Socioeconomic disparities in colorectal cancer screening in Korea: A Nationwide Cross-Sectional Study. Medicine (Baltimore) 2015;94: e1368.
Hsieh FY, Bloch DA, Larsen MD. A simple method of sample size calculation for linear and logistic regression. Stat Med 1998; 17: 1623-34.
Frederiksen BL, Jorgensen T, Brasso K, Holten I, Osler M. Socioeconomic position and participation in colorectal cancer screening. Br J Cancer 2010;103(10):1496-501.
Christou A, Thompson SC. Colorectal cancer screening knowledge, attitudes and behavioural intention among Indigenous Western Australians. BMC Public Health 2012;12:e528.
Brittain K, Taylor JY, Loveland-Cherry C, Northouse L, Caldwell CH. Family support and colorectal cancer screening among Urban African Americans. J Nurse Pract 2012;8(7):522-33.
Kanayod C, Naowarat M, Chanwit M, Patravoot V, Chananya J. Factors associated with participation in colorectal cancer screening using a Fecal Immunochemical Test (FIT) in Thai population aged 45 to 74 years in Namphong District, Khon Kaen Province. J Med Assoc Thai 2021;104(7):1067-72.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2022 ศรีนครินทร์เวชสาร
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
