การพัฒนาระบบบริหารจัดการเครือข่ายบริการปฐมภูมิ ในโรงพยาบาลธวัชบุรี

บทคัดย่อ

หลักการและวัตถุประสงค์: การบริหารจัดการเครือข่ายบริการปฐมภูมิเป็นการดำเนินงานเชิงรุก เน้นการสร้างสุขภาพของบุคคล ครอบครัว และชุมชน ลดการเจ็บป่วย และลดความแออัดของผู้ป่วยที่เข้ามารับบริการในโรงพยาบาลแม่ข่าย  ดังนั้น การศึกษานี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาและประเมินผลระบบบริหารจัดการเครือข่ายบริการปฐมภูมิโรงพยาบาลธวัชบุรี

วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษาเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม  การดำเนินการศึกษาแบ่งเป็นการวิเคราะห์ปัญหาและความต้องการและพัฒนาระบบบริหารจัดการเครือข่ายบริการปฐมภูมิ  ผู้ร่วมวิจัยประกอบด้วยทีมสหสาขาวิชาชีพ 10 ราย เจ้าหน้าที่สำนักงานสาธารณสุขอำเภอ และโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล 20 ราย และผู้รับบริการ 830 ราย ซึ่งได้มาจากการเลือกแบบเจาะจง (purposive sampling) เก็บรวบรวบข้อมูลโดยใช้แบบสำรวจความต้องการ  แบบบันทึกผลการปฏิบัติงาน แบบสำรวจความพึงพอใจของผู้รับบริการ และแนวคำถามสำหรับการการสนทนากลุ่ม  ดำเนินการศึกษาตั้งแต่เดือนตุลาคม 2563 ถึงกันยายน 2564 และวิเคราะห์ข้อมูลโดยการใช้สถิติเชิงพรรณนา และการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา

ผลการศึกษา:  ก่อนการพัฒนาพบว่า ปัญหาการจัดบริการเกิดขึ้นทั้งผู้ให้บริการ และผู้รับบริการ เช่น การเดินทาง  ขั้นตอนการรับบริการ  ระยะเวลารอคอย  ระบบการนัดและติดตาม  และความแออัดของหน่วยบริการ และค่าใช้จ่ายในการเดินทาง ตามลำดับ    หลังจากการพัฒนาระบบพบว่า ผู้ป่วยเบาหวานและความดันโลหิตสูงมารับบริการที่เครือข่ายบริการทั้ง 4 จุด เพิ่มขึ้น (ร้อยละ 80.59 และ 70.66)   ผู้ป่วยเบาหวานสามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ hemoglobin A1c (น้อยกว่าหรือเท่ากับร้อยละ  7) โดยรวมเพิ่มขึ้น (ร้อยละ 30.14) และผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสามารถควบคุมระดับความดันโลหิตได้ (BP<140/90 mmHg) โดยรวมเพิ่มขึ้น (ร้อยละ 69.40) ภาวะแทรกซ้อนทางไตลดลง (ร้อยละ 5.61)  ภาวะแทรกซ้อนทางตาลดลง (ร้อยละ 11.11) และภาวะแทรกซ้อนทางเท้าลดลง (ร้อยละ 44.67)  ระยะเวลารอคอยที่แผนกผู้ป่วยนอกโรงพยาบาลธวัชบุรี โดยรวมลดลง 1 ชั่วโมง 3 นาที ลดความแออัดในแผนกผู้ป่วยนอกโดยมีผู้ป่วยโรคเรื้อรังมารับบริการลดลง 2,694 ครั้ง มูลค่ายาและเวชภัณฑ์ทางการแพทย์ลดลง 148,081.85 บาท และผู้รับบริการมีความพึงพอใจโดยรวม คิดเป็นร้อยละ  83.2

สรุป:  รูปแบบการบริหารจัดการเครือข่ายบริการปฐมภูมิส่งผลต่อผลลัพธ์ทางคลินิกของผู้ป่วยโรคเรื้อรัง  ระยะเวลารอคอย มูลค่ายาและเวชภัณฑ์ทางการแพทย์ และจำนวนผู้รับบริการที่โรงพยาบาลแม่ข่าย