Prevalence and Associated Factors of Stress in Pregnancy

พัดชา ตัณฑพานิช; จตุพร ดวงกำ; กุศลาภรณ์ ชัยอุดมสม; เจศฎา ถิ่นคารพ; รัตนา คำวิลัยศักดิ์; พิมพ์วิมล เวียงยศ

ผู้แต่ง

พัดชา ตัณฑพานิช สาขาวิชาสูติศาสตร์และนรีเวชวิทยา คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
จตุพร ดวงกำ สาขาวิชาสูติศาสตร์และนรีเวชวิทยา คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
กุศลาภรณ์ ชัยอุดมสม สาขาวิชาจิตเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
เจศฎา ถิ่นคารพ ภาควิชาสูติศาสตร์และนรีเวชวิทยา คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
รัตนา คำวิลัยศักดิ์ ภาควิชาสูติศาสตร์และนรีเวชวิทยา คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
พิมพ์วิมล เวียงยศ ภาควิชาสูติศาสตร์และนรีเวชวิทยา คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น

บทคัดย่อ

หลักการและวัตถุประสงค์: สมาคมสูตินรีแพทย์ของประเทศสหรัฐอเมริกา (ACOG) ให้คำแนะนำตรวจคัดกรองความเครียดในสตรีตั้งครรภ์ทุกคน สำหรับประเทศไทยนั้นมีการใช้แบบประเมินเอสทีไฟฟ์ (ST-5) ในการประเมินความเครียดสำหรับประชาชนทั่วไป อย่างไรก็ตามยังไม่มีการศึกษาที่แสดงความเที่ยงและความเชื่อถือได้ของแบบประเมิน ST-5 นี้ เมื่อนำมาใช้กับสตรีตั้งครรภ์ ดังนั้นการศึกษานี้จึงมีวัตถุประสงค์หลักเพื่อหาความชุกของความเครียดในสตรีตั้งครรภ์และวัตถุประสงค์รองเพื่อหาปัจจัยที่สัมพันธ์กับความเครียดในสตรีตั้งครรภ์ และวัดความเที่ยงและความสอดคล้องของแบบประเมิน ST-5 เทียบกับ Thai GHQ-28

วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษาแบบตัดขวางที่ห้องฝากครรภ์ โรงพยาบาลศรีนครินทร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น สตรีตั้งครรภ์ที่มาฝากครรภ์และเข้าร่วมงานวิจัยจะได้รับการทำแบบประเมิน ST-5 และ Thai GHQ-28 ด้วยตนเองการแปลผลหากคะแนนรวมมากกว่า 4 คะแนนของแบบประเมิน ST-5 หรือมากกว่า 5 คะแนนของแบบประเมิน Thai GHQ-28 ถือว่ามีความเครียด

ผลการศึกษา: พบว่าสตรีตั้งครรภ์จำนวน 351 ราย มีความชุกของความเครียดโดยใช้แบบประเมิน Thai GHQ-28 เท่ากับร้อยละ 13.64 แบบประเมิน ST-5 มีค่าสัมประสิทธิ์แอลฟ่าครอนบัค 0.824 มีค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์แบบสเปียร์แมน 0.426 (95%CI 0.337-0.508, p <0.001) เมื่อเทียบกับแบบประเมิน Thai GHQ-28 ปัจจัยเสี่ยงที่เพิ่มความเครียดขณะตั้งครรภ์ได้แก่ มีภาวะแทรกซ้อนทางสูติศาสตร์ขณะตั้งครรภ์ ประวัติดื่มแอลกอฮอล์ และมีสมาชิกในครอบครัวเป็นโรคทางจิตเวช โดยมีค่า Adjusted OR เท่ากับ 2.51 (95%CI 1.04-6.08; p = 0.040), 2.90 (95%CI 1.34-6.28; p = 0.007) และ 12.19 (95%CI 2.10-70.75; p = 0.005) เมื่อเทียบกับกลุ่มไม่มีปัจจัยเสี่ยงตามลำดับ

สรุป: ความชุกของความเครียดในสตรีตั้งครรภ์โดยใช้แบบประเมิน Thai GHQ-28 เท่ากับร้อยละ 13.64 แบบประเมินความเครียด ST-5 มีความสอดคล้องน้อยเมื่อเทียบกับแบบประเมิน Thai GHQ-28 ปัจจัยเสี่ยงที่เพิ่มความเครียดขณะตั้งครรภ์ได้แก่ มีภาวะแทรกซ้อนทางสูติศาสตร์ขณะตั้งครรภ์ ประวัติดื่มแอลกอฮอล์ และมีสมาชิกในครอบครัวเป็นโรคทางจิตเวช

เอกสารอ้างอิง

Woods SM, Melville JL, Guo Y, Fan MY, Gavin A. Psychosocial Stress during Pregnancy. Am J Obstet Gynecol 2010;202(1):61.e1-61.e7.

Tang X, Lu Z, Hu D, Zhong X. Influencing factors for prenatal stress, anxiety, and depression in early pregnancy among women in Chongqing, China. J Affect Disord 2019;253:292–302.

Craig M, Tata P, Regan L. Psychiatric morbidity among patients with recurrent miscarriage. J Psychosom Obstet Gynecol 2002;23(3):157–64.

Hobel C, Culhane J. Role of psychosocial and nutritional stress on poor pregnancy outcome. J Nutr 2003;133(5 Suppl 2):1709S-1717S.

Dunkel Schetter C, Tanner L. Anxiety, depression, and stress in pregnancy: implications for mothers, children, research, and practice. Curr Opin Psychiatry 2012;25(2):141–8.

The American College Obstetrician and Gynecologist Committee Opinion No. 757: Screening for perinatal depression. Obstet Gynecol 2018;132(5): e208-e212.

Alhamad A, Al-Faris EA. The validation of the general health questionnaire (GHQ-28) in a primary care setting in Saudi Arabia. J Family Community Med 1998;5(1):13–9.

Nilchaikovit T, Sukying C, Sirapakit C. Thai general health questionnaire: Thai GHQ12-28-30-60.

Bangkok: Department of Mental Health, Ministry of Public Health, 2002.

Silpakit O. Srithanya stress scale. J Ment Health Thai 2008;16(3):177–85.

Pantha S. Prevalence of stress among pregnant women attending antenatal care in a tertiary Maternity hospital in Kathmandu. J Women’s Health Care 2014;3(5):183.

Thongsomboon W, Kaewkiattikun K, Kerdcharoen N. Perceived stress and associated factors among pregnant women attending antenatal care in urban Thailand. Psychol Res Behav Manag 2020; 13:1115–22.

Boakye-Yiadom A, Shittu SO, Dutt JB, Dapare PPM, Alhassan A. Perceived stress and anxiety among Ghanaian pregnant women. J Med Biomed Sci 2015;4(2):29–37.

Rahman A, Creed F. Outcome of prenatal depression and risk factors associated with persistence in the first postnatal year: Prospective study from Rawalpindi, Pakistan. J Affect Disord 2007;100(1–3):115–21.

Silpakit O. Srithanya stress scale. J Ment Health Thai 2008; 16: 177-85.

Arch JJ. Pregnancy-specific anxiety: which women are highest and what are the alcohol-related risks? Compr Psychiatry 2013;54(3):217–28.

Goletzke J, Kocalevent RD, Hansen G, Rose M, Becher H, Hecher K, et al. Prenatal stress perception and coping strategies: Insights from a longitudinal prospective pregnancy cohort. J Psychosom Res 2017;102:8–14.

Saisto T, Salmela-Aro K, Nurmi JE, Halmesmäki E. Psychosocial characteristics of women and their partners fearing vaginal childbirth. BJOG 2001;108(5):492–8.

Martin SL, Griffin JM, Kupper LL, Petersen R, Beck-Warden M, Buescher PA. Stressful life events and physical abuse among pregnant women in North Carolina. Matern Child Health J 2001;5(3):145–52.

Vijayaselvi R, Beck MM, Abraham A, Kurian S, Regi A, Rebekah G. Risk factors for stress during antenatal period among pregnant women in tertiary care hospital of Southern India. J Clin Diagn Res 2015;9(10):QC01–5.

Fertl KI, Bergner A, Beyer R, Klapp BF, Rauchfuss M. Levels, and effects of different forms of anxiety during pregnancy after a prior miscarriage. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol 2009;142(1):23–9.

Lau Y, Yin L. Maternal, obstetric variables, perceived stress, and health-related quality of life among pregnant women in Macao, China. Midwifery 2011;27(5):668–73.

Rouhe H, Salmela-Aro K, Halmesmäki E, Saisto T. Fear of childbirth according to parity, gestational age, and obstetric history. BJOG 2009;116(1):67–73.

Statham H, Green JM, Kafetsios K. Who worries that something might be wrong with the baby? A prospective study of 1072 pregnant women. Birth 1997;24(4):223–33.

Lancaster CA, Gold KJ, Flynn HA, Yoo H, Marcus SM, Davis MM. Risk factors for depressive symptoms during pregnancy: a systematic review. Am J Obstet Gynecol 2010;202(1):5–14.

Bunevicius R, Kusminskas L, Bunevicius A, Nadisauskiene RJ, Jureniene K, Pop VJM. Psychosocial risk factors for depression during pregnancy. Acta Obstetricia Gynecol Scand 2009;88(5):599–605.

Waqas A, Raza N, Lodhi HW, Muhammad Z, Jamal M, Rehman A. Psychosocial Factors of Antenatal Anxiety and Depression in Pakistan: Is Social Support a Mediator? PLoS One 2015;10(1):e0116510.

Fisher J, Tran T, Duc Tran T, Dwyer T, Nguyen T, Casey GJ, et al. Prevalence and risk factors for symptoms of common mental disorders in early and late pregnancy in Vietnamese women: A prospective population-based study. J Affect Disord 2013;146(2):213–9.