ผลกระทบของการระบาดของโรคโควิด-19 ต่อการบริจาคโลหิตของคลังเลือดกลาง คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น

บทคัดย่อ

หลักการและวัตถุประสงค์: โลหิตเป็นสิ่งสำคัญที่ช่วยรักษาชีวิตผู้ป่วย โลหิตที่ใช้ในการรักษาพยาบาลและการผ่าตัดผู้ป่วยได้มาจากการบริจาคทั้งสิ้น การแพร่ระบาดของโรค COVID-19 ส่งผลกระทบอย่างหนักต่อการดำเนินชีวิตของผู้บริจาคโลหิตและประชาชน ผู้คนกลัวการติดเชื้อ ต้องปฏิบัติตามมาตรการทางสาธารณสุขอย่างเคร่งครัด และงดการเดินทางติดต่อกัน ทำให้ปริมาณการบริจาคโลหิตลดต่ำลง มีโลหิตไม่เพียงพอ เกิดวิกฤติขาดแคลนโลหิตทั่วประเทศ ผู้วิจัยจึงต้องการศึกษาถึงผลกระทบและแนวทางการจัดหาโลหิต ของคลังเลือดกลาง คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ในช่วงที่มีการระบาดของโรค COVID-19 ในปี พ.ศ. 2563-2564

วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษาข้อมูลการบริจาคโลหิตย้อนหลังระหว่างปี พ.ศ. 2562-2564 โดยใช้ค่าสถิติเชิงพรรณนาและ chi-square test

ผลการศึกษา: ปี พ.ศ. 2562-2564 มีการบริจาคโลหิตจำนวน 29,861, 29,862 และ 28,855 ยูนิต ตามลำดับ บริจาคภายในสถานที่จำนวน 20,206, 18,728 และ 18,782 ยูนิต (ร้อยละ67.67, 62.72 และ 65.09) ตามลำดับ ออกหน่วยเคลื่อนที่จำนวน 9,655, 11,134 และ 10,073 ยูนิต (ร้อยละ32.33, 37.28 และ 34.91) ตามลำดับ โดยแบ่งเป็นการออกหน่วยขนาดใหญ่ (ครั้งละ100-300 ยูนิต) 61, 67 และ 66 ครั้ง (ร้อยละ 100.00, 77.91 และ 55.00) ตามลำดับ และขนาดเล็ก (ครั้งละ 20-50 ยูนิต) จำนวน 0, 19 และ 54 ครั้ง (ร้อยละ 0, 22.09 และ 45.00) ตามลำดับ เป็นการบริจาคโดยไม่หวังสิ่งตอบแทน จำนวน 27,567, 27,420 และ 23,484 ยูนิต (ร้อยละ99.66, 98.96 และ 86.46) ตามลำดับ และบริจาคทดแทนจากญาติ จำนวน 95, 289 และ 3,678 ยูนิต (ร้อยละ0.34, 1.04 และ 13.54) ตามลำดับ เมื่อเปรียบเทียบสัดส่วนของโลหิตบริจาค ภายในสถานที่กับหน่วยเคลื่อนที่ หน่วยขนาดใหญ่กับขนาดเล็ก และชนิดของการบริจาคระหว่างปี พ.ศ. 2562-2564 พบว่าแต่ละปีมีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p< 0.001)

สรุป: การระบาดของโรค COVID-19 ในปี พ.ศ. 2563 - 2564 ทำให้ปริมาณโลหิตขาดแคลนขั้นวิกฤติ หน่วยรับบริจาคต้องปรับรูปแบบการจัดหาโลหิต และปรับการปฏิบัติงานตามมาตรการทางสาธารณสุข เพื่อให้มีโลหิตเพียงพอและปลอดภัยทั้งผู้ให้และผู้รับโลหิต