The ประสิทธิผลของระบบการดูแลผู้มีปัญหาสุขภาพจิตจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อโควิด-19 วิถีใหม่

บทคัดย่อ

หลักการและวัตถุประสงค์: การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อโควิด-19 ส่งผลกระทบต่อกาย ใจ สังคม กรมสุขภาพจิตจึงมีนโยบายและแผนดำเนินการเพื่อดูแลผู้มีปัญหาสุขภาพจิตจากสถานการณ์การแพร่ระบาดโรคติดเชื้อโควิด-19

วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษาประเมินผลตามกรอบแนวคิด CIPP model ใช้วิธีผสมผสานเชิงคุณภาพเป็นหลักและเชิงปริมาณเป็นรอง กลุ่มตัวอย่างทั้งหมด 303 ราย เป็นผู้ให้ข้อมูลหลักเพื่อสัมภาษณ์เชิงคุณภาพ 55 ราย และผู้รับบริการ 248 ราย โดยแบบสอบถามเชิงปริมาณ ใช้การวิเคราะห์เนื้อหาและสถิติเชิงปริมาณเป็นค่าเฉลี่ย ร้อยละ

ผลการศึกษา: กลุ่มตัวอย่างเป็นเพศหญิง ส่วนใหญ่อายุเฉลี่ย 30 ปี สถานภาพสมรส การศึกษาระดับปริญญาตรี รับราชการมากกว่าครึ่งหนึ่ง รายได้เพียงพอ ด้านบริบทพบว่าในช่วงวันที่ 1 พ.ค. 63 ถึง 31 มี.ค. 65 มีผู้ประเมินตนเองโดยใช้ mental health check in พบความเครียดร้อยละ 7.65 ภาวะซึมเศร้าร้อยละ 9.07 เสี่ยงฆ่าตัวตายร้อยละ 5.01 ระบบดูแลสุขภาพจิตมีประสิทธิผลด้านการบูรณาการกายจิตสังคม ผ่านศูนย์ปฏิบัติการภาวะฉุกเฉิน การสื่อสารปัญหาสุขภาพจิตสู่ผู้ปฏิบัติไม่ชัดเจน ไม่ครอบคลุม ไม่ทั่วถึง ขาดการสนับสนุนงบประมาณและอัตรากำลังด้านสุขภาพจิต บุคลากรระดับปฐมภูมิยังขาดทักษะการดูแล การประชาสัมพันธ์การรอบรู้สุขภาพจิตและเข้าใจระบบการดูแลยังไม่เพียงพอ มุ่งเน้นการดำเนินงานฝ่ายกายมากกว่าจิต ประชาชนที่มีปัญหาสุขภาพจิตได้รับการคัดกรองและให้คำปรึกษาทางโทรศัพท์ แต่การติดตามต่อเนื่องมีน้อยและไม่ต่อเนื่อง อย่างไรก็ตามความพึงพอใจของผู้รับบริการอยู่ในเกณฑ์ดี และมีความต้องการข้อมูลแหล่งติดต่อขอความช่วยเหลือเมื่อเกิดวิกฤต ประสิทธิผลของการเข้าถึงการดูแลเป็นตามเป้าหมายยกเว้นอัตราการฆ่าตัวตายที่เพิ่มขึ้น

สรุป:  จากการประเมินพบว่าระบบมีประสิทธิผลด้านนโยบายบูรณาการสุขภาพสังคม การใช้การประเมินออนไลน์ผสมกับการดูแลสุขภาพจิตทางไกล และควรมีการประเมินผลในระยะยาวต่อไป