อุบัติการณ์เกิดภาวะหายใจลำบากภายใน 72 ชั่วโมงแรกหลังเกิดในทารกแรกเกิดครบกำหนดที่คลอดในโรงพยาบาลกาฬสินธุ์: อุบัติการณ์เกิดภาวะหายใจลำบากภายใน 72 ชั่วโมงแรกหลังเกิดในทารกแรกเกิดครบกำหนดที่คลอดในโรงพยาบาลกาฬสินธุ์

ปาริชาต ดลเฉลิมยุทธนา

ผู้แต่ง

ปาริชาต ดลเฉลิมยุทธนา กลุ่มงานกุมารเวชกรรม โรงพยาบาลกาฬสินธุ์ จังหวัดกาฬสินธุ์

คำสำคัญ:

ภาวะหายใจลำบาก, ทารกแรกเกิดครบกำหนด, ภาวะหายใจเร็วชั่วคราวในทารกแรกเกิด, ปอดอักเสบแต่กำเนิด

บทคัดย่อ

หลักการและวัตถุประสงค์: ภาวะหายใจลำบากเป็นปัญหาที่พบได้บ่อยในทารกแรกเกิดครบกำหนดที่ได้รับการรักษาในหอผู้ป่วยทารกแรกเกิดโรงพยาบาลกาฬสินธุ์ และเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้ทารกเกิดทุพพลภาพหรือเสียชีวิตได้ การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาอุบัติการณ์ สาเหตุ อาการและอาการแสดง รูปแบบการให้ออกซิเจน และภาวะหรือโรคของมารดาในทารกแรกเกิดครบกำหนดที่มีภาวะหายใจลำบากภายใน 72 ชั่วโมงแรกหลังเกิดในโรงพยาบาลกาฬสินธุ์

วิธีการศึกษา: การศึกษาเชิงพรรณนาย้อนหลัง (retrospective descriptive study) โดยทบทวนเวชระเบียน ระหว่างวันที่ 1 ตุลาคม 2565 ถึง 30 กันยายน 2566 ประชากรที่ศึกษามีจำนวน 155 รายวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนาและสถิติเชิงวิเคราะห์

ผลการศึกษา: อุบัติการณ์ของภาวะหายใจลำบากภายใน 72 ชั่วโมงแรกหลังเกิด คิดเป็นร้อยละ 8.8 ของทารกเกิดครบกำหนดมีชีพ ส่วนใหญ่เริ่มมีอาการภายใน 6 ชั่วโมงแรกหลังเกิด คิดเป็นร้อยละ 86.5 โดยพบสาเหตุจากภาวะหายใจเร็วชั่วคราวในทารกแรกเกิด (transient tachypnea of newborn) มากที่สุด ร้อยละ 41.9 รองลงมา คือ ปอดอักเสบแต่กำเนิด (congenital pneumonia) ร้อยละ 25.8 ภาวะติดเชื้อในทารกแรกเกิดระยะแรก ร้อยละ 19.4 ตามลำดับ หายใจเร็วเป็นอาการแสดงที่พบบ่อยที่สุด ร้อยละ 87.5 รองลงมา คือ การดึงรั้ง ร้อยละ 83.9 และจมูกบาน ร้อยละ 13.5 พบว่าการดึงรั้งชนิด suprasternal มีโอกาสที่ค่าความอิ่มตัวของออกซิเจนในเลือดต่ำกว่า 95% มากกว่าทารกที่ไม่มีอาการ 7.27 เท่า (p = 0.01) รูปแบบการให้ออกซิเจนที่พบมากที่สุด คือ กล่องตุนออกซิเจน (oxygen head box) ร้อยละ 63.2 รองลงมา คือ การบำบัดด้วยออกซิเจนแบบผสมอากาศอัตราการไหลสูง ร้อยละ 29.7 และใส่ท่อช่วยหายใจ ร้อยละ 3.2 ภาวะหรือโรคของมารดาที่พบร่วมมากที่สุด 3 อันดับแรก คือ โรคเบาหวานขณะตั้งครรภ์ มีขี้เทาปนในน้ำคร่ำ และความดันโลหิตสูงขณะตั้งครรภ์ (ร้อยละ 19.4, 16.1, 6.5 ตามลำดับ)

สรุป: ภาวะหายใจลำบากเป็นภาวะที่พบได้บ่อยในทารกแรกเกิดครบกำหนด โดยภาวะหายใจเร็วชั่วคราวเป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยที่สุด นอกจากนี้โรคปอดอักเสบแต่กำเนิดและภาวะติดเชื้อในทารกแรกเกิดระยะแรกก็เป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยเช่นกัน อาการมักเกิดภายใน 6 ชั่วโมงแรกหลังเกิด ดังนั้นการเฝ้าระวังภาวะหายใจลำบากในช่วงเวลานี้จึงมีความสำคัญในแง่ของการวินิจฉัยที่รวดเร็วและการรักษาที่เหมาะสมต่อไป

เอกสารอ้างอิง

Warren JB, Anderson JM. Newborn respiratory disorder. Pediatr Rev 2010;31:487-95. doi:10.1542/pir.31.12.487

Edwards MO, Kotecha SJ, Kotecha S. Respiratory distress of the term newborn infant. Paediatr Respirt Rev 2013;14(1):29-36. doi:10.1016/j.prrv.2012.02.002

Kumar A, Bhat B. Epidemiology of respiratory distress of newborns. Indian J Pediatr 1996;63:93-8. doi:10.1007/BF02823875

Hameed NN, AI-Janabi MK, AL-Reda YI. Respiratory distress in full term newborns. Iraqi Postgraduate Med J 2007;6(3):233-9.

Tananya L. Incidence, presentation, risk Factors and causes of respiratory distress in term newborns at Thammasat University Hospital. Thammasat Med J 2020;20(2):130-6.

Pakaphan K. Approach to respiratory distress in neonates. In: Santi P, editor. Practical Approaches for Neonatal Problems. 1. Bangkok: Active print; 2015:167-81.

National Health Security Office. Guideline for medical document audit. Nontaburi: Sahamitr Printing & Publishing; 2019:106-11.

Galarza MG, Sosenko IRS. Abnormalities of the lungs. In: Rudolph CD, Rudolph AM, Lister GE, et al, editors. Rudolph’s Pediatrics. 22nd ed. New York: McGraw Hill; 2011:201-11.

Gardner SL, Enzman-Hines M, Dicky LA. Respiratory disease. In: Gardner SL, Carter BS, Enzman-Hines M, et al, editors. Merenstein & Gardner’s handbook of neonatal intensive care. 7th ed. St.Loise: Mosby Elsevier; 2011:581-677.

Di Fiore JM, Carlo WA. Assessment of neonatal pulmonary function. In: Martin RJ, Fanaroff AA, Walsh MC, editors. Fanaroff and Martin’s neonatal-perinatal medicine: disease of the fetus and infant. 10th ed. Philadelphia: Elsevier Saunders; 2015:1060-73.

Pakamon C. Incidences of neonatal respiratory distress in normal labored full term newborns in health promoting hospital center. Thai J Pediatr 2017;56(4):301-9.

Kumar A, Vishnu Bhat B. Epidemiology of respiratory distress in newborns. Indian J Pediatr 1996;63(1):93-98. doi:10.1007/BF02823875

Simonsen KA, Anderrson-Berry AL, Delair SF, Davies HD. Early-onset neonatal sepsis. Clin Microbiol Rev 2014;27(1):21-47. doi:10.1128/CMR.00031-13

Parkash A, Haider N, Khoso ZA, Shaikh AS. Frequency, cause and outcome of neonates with respiratory distress admitted to neonatal intensive care unit, National Institute of Child Health, Karachi. J Pak Med Assoc 2015;65(7):771-5.