ประสิทธิผลและความปลอดภัยของการใช้ยาต้านไวรัสเอชไอวีสูตรรวมเม็ด โดลูเทกราเวียร์, ลามิวูดีน และ ทีโนโฟเวียร์ ไดโซโพรซิล ฟูมาเรต ในผู้ป่วยที่ติดเชื้อเอชไอวีและผู้ป่วยเอดส์ (ผู้ใหญ่) โรงพยาบาลศรีนครินทร์ : การศึกษาจากเหตุไปหาผลแบบย้อนหลัง
คำสำคัญ:
ประสิทธิผล, อาการไม่พึงประสงค์จากยา, ผู้ป่วยผู้ใหญ่ที่ติดเชื้อเอชไอวีและผู้ป่วยเอดส์, ยาต้านไวรัสเอชไอวีสูตร dolutegravir, lamivudine, tenofovir disoproxil fumarateบทคัดย่อ
หลักการและวัตถุประสงค์ : จากแนวทางการตรวจวินิจฉัย รักษาและป้องกันการติดเชื้อเอชไอวี ประเทศไทย ปี พ.ศ. 2564/2565 มีการแนะนำการใช้ยาสูตรรวมเม็ด dolutegravir (DTG), lamivudine (3TC) และ tenofovir disoproxil fumarate (TDF) เป็นสูตรแรก แต่ข้อมูลประสิทธิผลและความปลอดภัยของการใช้ยาต้านไวรัสเอชไอวีสูตรรวมเม็ด ยังมีจำกัด ดังนั้นการศึกษานี้จึงมีวัตถุประสงค์ในการประเมินประสิทธิผลและความปลอดภัยของยาต้านไวรัสเอชไอวีสูตรรวมเม็ด เพื่อเป็นแนวทางในการติดตามดูแลรักษาผู้ติดเชื้อเอชไอวีและผู้ป่วยเอดส์ (ผู้ใหญ่) ให้เกิดความปลอดภัยจากการใช้ยา
วิธีการศึกษา : การศึกษาจากเหตุไปหาผลแบบย้อนหลังในผู้ป่วยที่ติดเชื้อเอชไอวี และได้รับยาต้านไวรัสเอชไอวีสูตรรวมเม็ด ณ คลินิกโรคติดเชื้อและโรคเอดส์ผู้ใหญ่ ณ โรงพยาบาลศรีนครินทร์ ช่วงวันที่ 1 ตุลาคม 2566 ถึง 31 มีนาคม 2567 เก็บรวบรวมข้อมูล ส่วนที่ 1 ข้อมูลทั่วไป ข้อมูลเกี่ยวกับโรคและพฤติกรรมสุขภาพของผู้ป่วย โดยใช้แบบสอบถามแบบมีโครงสร้าง ส่วนที่ 2 ข้อมูลบันทึกการติดตามการใช้ยา ประเมินประสิทธิผลของการรักษาและความปลอดภัยในการใช้ยา จากเวชระเบียนและฐานข้อมูลทางคอมพิวเตอร์ของโรงพยาบาล วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา
ผลการศึกษา : มีผู้ป่วยเข้าร่วมการศึกษารวมทั้งสิ้น 292 ราย ส่วนใหญ่เป็นเพศชาย (ร้อยละ 61.3) อายุเฉลี่ย 43.98 ± 12.75 ปี และใช้ยาต้านไวรัสเอชไอวีสูตรรวมเม็ด DTG, 3TC และ TDF มานานเฉลี่ย 15.0 ± 6.97 เดือน ด้านประสิทธิผล พบว่าหลังจากรับประทานยาอย่างน้อย 6 เดือน มีผู้ป่วยจำนวน 272 ราย (ร้อยละ 93.2) ตรวจไม่พบเชื้อไวรัสเอชไอวีในกระแสเลือด และมีค่าจำนวนเม็ดเลือดขาวชนิด CD4 เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติจาก 517.0 ± 261.7 เซลล์/มม3 เป็น 601.7 ± 256.6 เซลล์/มม3 (p < 0.001) ส่วนค่าปริมาณเชื้อไวรัสเอชไอวีในเลือด (viral load; VL) เฉลี่ยก็มีค่าลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p = 0.03) ด้านความปลอดภัยพบว่า ผู้ป่วย 37 ราย (ร้อยละ 12.7) มีอาการไม่พึงประสงค์จากยา โดยส่วนใหญ่เป็นอาการที่ไม่รุนแรง เช่น ปวดศีรษะ เหนื่อย อ่อนเพลีย คลื่นไส้ อาเจียน ผลตรวจทางห้องปฏิบัติการ พบมีการเพิ่มขึ้นของค่าครีเอตินินในซีรัม เฉลี่ยจาก 0.89 ± 0.17 มก./ดล. เป็น 1.02 ± 0.20 มก./ดล. และมี อัตราการกรองของไตเฉลี่ยลดลงจาก 96.22 ± 15.82 มล./นาที/1.73 ม2 เป็น 82.51 ± 15.60 มล./นาที/1.73 ม2 และพบว่าผู้ป่วยส่วนใหญ่ร้อยละ 76.5 มีน้ำหนักและค่าดัชนีมวลกายเพิ่มขึ้น
สรุป : ยาต้านไวรัสเอชไอวีสูตรรวมเม็ด DTG, 3TC และ TDF เป็นยาที่มีประสิทธิผลที่ดีในการรักษา ได้ผลในการควบคุมเชื้อไวรัสเอชไอวีได้ดี มีผลข้างเคียงน้อย แต่ยังมีข้อจำกัดเรื่องความปลอดภัยต่อการทำงานของไต ซึ่งควรมีการติดตามอย่างต่อเนื่องระหว่างการใช้ยา
เอกสารอ้างอิง
Department of Health and Human Services. Panel on antiretroviral guidelines for adults and adolescents. guidelines for the use of antiretroviral agents in HIV-1-infected adults and adolescents [online] 2011 [cited Jan 30, 2023]. Available from: http://www. aisinfo.nih.gov/ContentFiles/Adultand AdolescentGL.pdf.
Department of Disease Control. Ministry of Public Health. Annual report Division of AIDS and STIs in Thailand [online]. 2012 [cited Jan 30, 2023]. Available from: https://hivhub.ddc.moph.go.th/officer/epidemic.php.
Palella FJ, Delaney KM, Moorman AC, Loveless MO, Fuhrer J, Satten GA, et al. Declining morbidity and mortality among patients with advanced human immunodeficiency virus infection. N Engl J Med 1998;338(13):853–60. doi:10.1056/NEJM199803263381301
Manosuthi W, Chottanapand S, Thongyen S, Chaovavanich A, Sungkanuparph S. Survival rate and risk factors of mortality among HIV/tuberculosis-coinfected patients with and without antiretroviral therapy. J Acquir Immune Defic Syndr 2006;43(1):42–6. doi:10.1097/01.qai.0000230521.86964.86
Sungkanuparph S, Kiertiburanakul S, Manosuthi W, Kiatatchasai W, Vibhagool A. Initiation of highly active antiretroviral therapy in advanced AIDS with CD4 < 50 cells/mm3 in a resource-limited setting: efficacy and tolerability. Int J STD AIDS 2005;16(3):243–6. doi:10.1258/0956462053420121
Bureau of AIDS TB and STI, Department of Disease Control, Ministry of public Health. Thailand National guidelines on HIV/AIDS treatment and prevention 2021/2022 [online]. 2022 [cited Jan 30, 2023]. Available from: https://ddc.moph.go.th/uploads/publish/1281020220531045539.pdf.
World Health Organization. Update on the transition to dolutegravir-based antiretroviral therapy: report of a WHO meeting [online]. 2022 [cited Dec 5, 2024]. Available from: https://www.who.int/publications/i/item/9789240053335.
World Health Organization. Consolidated guidelines on HIV prevention, testing, treatment, service delivery and monitoring: recommendations for a public health approach [online]. 2021 [cited Dec 5, 2024]. Available from: https://www.who.int/publications/i/item/9789240031593.
Mehari EA, Muche EA, Gonete KA. Virological suppression and its associated factors of dolutegravir based regimen in a resource-limited setting: an observational retrospective study in ethiopia. HIV/AIDS - Research and Palliative Care 2021;13:709-17. doi:10.2147/HIV.S316776
Yamane T. Statistics, an introductory analysis, 2nd Ed., New York: Harper and Row, 1967
Brown JA, Nsakala BL, Mokhele K, Rakuoane I, Muhairwe J, Urda L, et al. Viral suppression after transition from nonnucleoside reverse transcriptase inhibitor- to dolutegravir-based antiretroviral therapy: a prospective cohort study in Lesotho (DO-REAL study). HIV Med 2022;23(3):287-93. doi:10.1111/hiv.13189
Dravid A, Morkar D, Prasad D, Ramapuram JT, Patel KV, Nail KS, et al. A phase iv study on safety, tolerability and efficacy of dolutegravir, lamivudine, and tenofovir disoproxil fumarate in treatment naïve adult indian patients living with HIV-1. Pragmat Obs Res 2022; 13:75-84. doi:10.2147/POR.S361907
Deng M, Chen N, Lao X, Wang X, Fu J, Xing L, et al. Reasons, efficacy and safety of switching to dolutegravir-based regimens among virologically suppressed PLWH: a retrospective cohort study of 96 weeks. Infect Drug Resist 2024;17:1571–82. doi:10.2147/IDR.S451346
Sengupta D, Ghosh S, Pain S, Chatterjee N. Efficacy and tolerability of tenofovir/lamivudine/ dolutegravir among antiretroviral therapy naive human immunodeficiency virus infected patients of a tertiary care center in eastern India. J Assoc Physicians India 2023;71(9):72-4. doi:10.59556/japi.71.0311.
Bourgi K, Rebeiro PF, Turner M, Castilho JL, Hulgan T, Raffanti SP, et al. Greater weight gain in treatment-naive persons starting dolutegravir-based antiretroviral therapy. Clin Infect Dis 2020;70(7):1267–74. doi:10.1093/cid/ciz407
Sittiprapaporn A, Nakpun T. Effects of dolutegravir combination with other antiretroviral drugs on serum creatinine eGFR and prevalence of renal dysfunction in HIV infected patients at Phonthong Hospital: retrospective study. J Health Consumer Protection 2024;4(1):272-83.
Sculier D, Wandeler G, Yerly S, Marinosci A, Stoeckle M, Bernasconi E, et al. Efficacy and safety of dolutegravir plus emtricitabine versus standard ART for the maintenance of HIV-1 suppression: 48-week results of the factorial, randomized, non-inferiority SIMPL’HIV trial. PLoS Med 2020;17(11):e1003421. doi:10.1371/journal.pmed.1003421
Koteff J, Borland J, Chen S, Song I, Peppercorn A, Koshiba T, et al. A phase 1 study to evaluate the effect of dolutegravir on renal function via measurement of iohexol and para-aminohippurate clearance in healthy subjects. Br J Clin Pharmacol 2013;75(4):990–6. doi:10.1111/j.1365-2125.2012.04440.x
Lindeman TA, Duggan JM, Sahloff EG. Evaluation of serum creatinine changes with integrase inhibitor use in human immunodeficiency virus-1 infected adults. Open Forum Infect Dis 2016;3(2):1-3. doi:10.1093/ofid/ofw053
Venter WDF, Fabian J, Feldman C. An overview of tenofovir and renal disease for the HIV treating clinician. South Afr J HIV Med 2018;19(1):817. doi:10.4102/sajhivmed.v19i1.817
Cardoso-Neto ÉC, Netto EM, Brites C. Weight gain in patients starting Dolutegravir-based ART according to baseline CD4 count after 48 weeks of follow up. Braz J Infect Dis 2023;27(5):102807. doi:10.1016/j.bjid.2023.102807
Bai R, Lv S, Wu H, Dai L. Effects of different integrase strand transfer inhibitors on body weight in patients with HIV/AIDS: a network meta-analysis. BMC Infect Dis 2022;22(1):118. doi:10.1186/s12879-022-07091-1
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2024 ศรีนครินทร์เวชสาร
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
