มะเร็งผิวหนังชนิดเบซัลในผู้ป่วยที่ได้รับการปลูกถ่ายเซลล์เม็ดเลือดร่วมกับการฉายแสงทั่วร่างกาย: รายงานผู้ป่วย

ผู้แต่ง

  • พรนภัส สุขประเสริฐ แผนกศัลยกรรม โรงพยาบาลขอนแก่น จังหวัดขอนแก่น

DOI:

https://doi.org/10.64960/srimedj.v40i6.268941

คำสำคัญ:

มะเร็งผิวหนังชนิดเบซัล, การปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิดเม็ดเลือด, การฉายรังสีทั่วร่างกาย, เนื้องอกทุติยภูมิ

บทคัดย่อ

หลักการและวัตถุประสงค์: มะเร็งเซลล์ต้นกำเนิด (basal cell carcinoma) เป็นมะเร็งผิวหนังที่พบได้บ่อยที่สุดในโลก ผู้ป่วยที่เคยได้รับการฉายรังสีรักษาผิวหนังมีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นในการเป็นมะเร็งผิวหนังเมื่อเทียบกับคนทั่วไป นอกจากนี้ยังมีรายงานว่ามะเร็งผิวหนังสามารถเกิดขึ้นได้หลังจากการสัมผัสรังสี แม้จะผ่านไปนานกว่า 10 ปีแล้วก็ตาม ผู้ป่วยที่เคยได้รับการปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิดเม็ดเลือด (hematopoietic cell transplantation: HCT) ร่วมกับการฉายรังสีทั่วร่างกาย (total body irradiation: TBI) จำเป็นต้องได้รับการติดตามผลในระยะยาว การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยเสี่ยงและระยะเวลาในการเกิดมะเร็งผิวหนังชนิดเบซัล ในผู้ป่วยที่มีประวัติการปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิดเม็ดเลือดร่วมกับการฉายรังสีทั่วร่างกาย และเข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาลขอนแก่น

วิธีการศึกษา: เป็นรายงานผู้ป่วยชายชาวไทยอายุ 35 ปี ที่เข้ารับการผ่าตัดรักษามะเร็งผิวหนังชนิดเบซัล ที่โรงพยาบาลขอนแก่น ซึ่งเป็นหลายจุดในบริเวณที่เคยได้รับการฉายรังสี โดยมีประวัติเคยได้รับการปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิดเม็ดเลือดร่วมกับการฉายรังสีทั่วร่างกายเมื่ออายุ 5 ปี เพื่อรักษามะเร็งเม็ดเลือดขาว

ผลการศึกษา: ผู้ป่วยชายไทยอายุ 35 ปี รายนี้เกิดมะเร็งผิวหนังชนิดเบซัลหลายจุดที่หนังศีรษะและบริเวณอวัยวะเพศ รวมถึงมีเนื้องอกเยื่อหุ้มสมองหลายก้อนในสมอง ซึ่งเป็นที่น่าสังเกต เนื่องจากบริเวณเหล่านี้สอดคล้องกับประวัติที่ได้รับการฉายรังสีทั่วร่างกาย (TBI), การปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิดเม็ดเลือด (HCT), ยาเคมีบำบัดและยากดภูมิคุ้มกันเมื่ออายุ 5 ปี สำหรับโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลันชนิดลิมฟอยด์ (ALL)

สรุป: การศึกษานี้ตอกย้ำว่ามะเร็งผิวหนังชนิดเบซัลทุติยภูมิ ยังสามารถเกิดขึ้นได้หลังจากได้รับรังสีเป็นเวลานานกว่า 25 ปี ซึ่งเน้นย้ำถึงความจำเป็นในการเฝ้าระวังระยะยาวและการให้ความรู้แก่ผู้ป่วยเกี่ยวกับความเสี่ยงนี้

เอกสารอ้างอิง

Leisenring W, Friedman DL, Flowers MED, Schwartz JL, Deeg HJ. Nonmelanoma skin and mucosal cancers after hematopoietic cell transplantation. J Clin Oncol 2006;24(7):1119-26. doi:10.1200/JCO.2005.02.7052.

Schwartz JL, Kopecky KJ, Mathes RW, Leisenring WM, Friedman DL, Deeg HJ. Basal cell skin cancer after total-body irradiation and hematopoietic cell transplantation. Radiat Res 2009;171(2):155-63. doi:10.1667/RR1469.1.

Deeg HJ, Socie G. Malignancies after hematopoietic stem cell transplantation: many questions, some answers. Blood 1998;91(6):1833-44. doi:10.1182/blood.V91.6.1833.

Rizzo JD, Curtis RE, Socié G, Sobocinski KA, Gilbert E, Landgren O, et al. Solid cancers after allogeneic hematopoietic cell transplantation. Blood 2009;113(5):1175-83. doi:10.1182/blood-2008-05-158782.

van Vloten WA, Hermans J, van Daal WA. Radiation-induced skin cancer and radiodermatitis of the head and neck. Cancer 1987;59(3):411-4. doi:10.1002/1097-0142(19870201)59:3<411::aid-cncr2820590310>3.0.co;2-z.

Li C, Athar M. Ionizing Radiation Exposure and Basal Cell Carcinoma Pathogenesis. Radiat Res 2016;185(3):217-28. doi:10.1667/RR4284.S1.

Ron E, Modan B, Preston D, Alfandary E, Stovall M, Boice Jr JD. Radiation-induced skin carcinomas of the head and neck. Radiat Res 1991;125(3):318-25. doi:10.2307/3578117.

Ron E, Preston DL, Kishikawa M, Kobuke T, Iseki M, Tokuoka S, et al. Skin tumor risk among atomic-bomb survivors in Japan. Cancer Causes Control 1998;9(4):393-401. doi:10.1023/a:1008867617415.

Chen F, Yang SF, Chen CH, Lieu AS, Cheng ST, Huang MY, et al. Secondary basal cell carcinoma of scalp after radiotherapy: A case report. Medicine (Baltimore) 2018;97(36):e12170. doi:10.1097/MD.0000000000012170.

McDaniel B, Steele RB. Basal Cell Carcinoma. [Updated 2024 Mar 13]. In: Stat Pearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan. [cited Jan 15, 2025]. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK482439.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-12-25

รูปแบบการอ้างอิง

1.
สุขประเสริฐ พ. มะเร็งผิวหนังชนิดเบซัลในผู้ป่วยที่ได้รับการปลูกถ่ายเซลล์เม็ดเลือดร่วมกับการฉายแสงทั่วร่างกาย: รายงานผู้ป่วย. SRIMEDJ [อินเทอร์เน็ต]. 25 ธันวาคม 2025 [อ้างถึง 27 ธันวาคม 2025];40(6):788-94. available at: https://li01.tci-thaijo.org/index.php/SRIMEDJ/article/view/268941