ความชุกและปัจจัยเสี่ยงของอาการปวดประจำเดือนในผู้หญิงวัยรุ่นและผู้ใหญ่วัยเริ่มที่เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล: การศึกษาย้อนหลังแบบมีกลุ่มควบคุม
DOI:
https://doi.org/10.64960/srimedj.v40i6.269214คำสำคัญ:
อาการปวดประจำเดือน, สุขภาพวัยรุ่น, ผู้ใหญ่วัยเริ่ม, ปัจจัยเสี่ยง, ความชุกบทคัดย่อ
หลักการและวัตถุประสงค์: อาการปวดประจำเดือนเป็นภาวะทางนรีเวชที่พบบ่อยและส่งผลกระทบอย่างมีนัยสำคัญต่อคุณภาพชีวิตของผู้หญิง จากข้อมูลความแตกต่างของความชุกในแต่ละกลุ่มอายุและความท้าทายในการแยกสาเหตุของอาการปวดประจำเดือนระหว่างอาการปวดประจำเดือนแบบปฐมภูมิและแบบทุติยภูมิเพื่อตระหนักในภาวะของโรคและช่วยวางแผนในการดูแลรักษา ดังนั้นการศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินความชุก ปัจจัยเสี่ยง และสาเหตุของอาการปวดประจำเดือนในผู้หญิงวัยรุ่นและผู้ใหญ่วัยเริ่มที่เข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาล
วิธีการศึกษา: การศึกษาแบบย้อนหลังระหว่างกลุ่มที่มีอาการปวดประจำเดือนและกลุ่มควบคุมคือผู้หญิงในวัยเดียวกันที่เข้ารับการรักษาภาวะอื่นๆ ในอัตราส่วน 1 ต่อ 3 ดำเนินการศึกษาที่โรงพยาบาลขอนแก่น ซึ่งเป็นโรงพยาบาลระดับตติยภูมิ โดยทำการเก็บข้อมูลจากเวชระเบียนอิเล็กทรอนิกส์ของผู้ป่วยหญิงอายุ 10-25 ปี ที่เข้ารับการรักษาอาการทางนรีเวชระหว่างวันที่ 1 มกราคม ถึง 31 ธันวาคม พ.ศ. 2567 จำนวนทั้งสิ้น 1,160 ราย และใช้สถิติการถดถอยโลจิสติกเพื่อวิเคราะห์ปัจจัยเสี่ยงที่สัมพันธ์กับอาการปวดประจำเดือน โดยผลการวิเคราะห์ที่มีนัยสำคัญทางสถิติต้องมีค่าน้อยกว่า 0.05
ผลการศึกษา: ความชุกของอาการปวดประจำเดือนในกลุ่มผู้หญิงวัยรุ่นถึงผู้ใหญ่วัยเริ่มอยู่ที่ร้อยละ 10.5 (290/2,752) โดยที่ร้อยละ 73.4 (213/290) ของผู้ป่วยกลุ่มนี้ได้รับการวินิจฉัยว่ามีอาการปวดประจำเดือนแบบปฐมภูมิ ขณะที่ร้อยละ 26.6 (77/290) มีภาวะเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ อายุน้อยที่สุดที่เริ่มมีอาการปวดประจำเดือนคืออายุ 12 ปีและภาวะเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่พบได้ในวัยรุ่นตั้งแต่อายุ 16 ปี นอกจากนี้พบว่ามีผู้ป่วยจำนวน 110 ราย (ร้อยละ 38.7) เป็นนักเรียนซึ่งกำลังศึกษาอยู่ในระดับประถมศึกษาและมัธยมศึกษาจำนวน 75 ราย คิดเป็นร้อยละ 68.2 ของจำนวนผู้ป่วยที่เป็นนักเรียนทั้งหมด ปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญของการเกิดอาการปวดประจำเดือน ได้แก่ ไม่เคยคลอดบุตรมาก่อน (AOR = 2.04; ช่วงความเชื่อมั่นที่ 95%: 1.05–3.95; p = 0.034), การสูบบุหรี่ (AOR = 3.67; ช่วงความเชื่อมั่นที่ 95%: 1.28–10.59; p = 0.017), ประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอ (AOR = 1.47; ช่วงความเชื่อมั่นที่ 95%: 1.07–2.00; p = 0.016) และภาวะเลือดประจำเดือนออกมาก (AOR = 3.26; ช่วงความเชื่อมั่นที่ 95%: 1.77–6.01; p < 0.001)
สรุป: การศึกษานี้แสดงข้อมูลความชุก รวมถึงปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญของอาการปวดประจำเดือนในผู้หญิงกลุ่มวัยรุ่นและในผู้ใหญ่วัยเริ่มที่เข้ารับการรักษากับแพทย์ ผลการศึกษานี้สนับสนุนความจำเป็นในการจัดการทางคลินิกอย่างตรงจุด และการส่งเสริมให้มีโครงการการให้ความรู้และให้คำปรึกษาด้านสุขภาพของผู้หญิงโดยเฉพาะอย่างยิ่งเกี่ยวกับอาการปวดประจำเดือนในสถานศึกษา
เอกสารอ้างอิง
Bonnie RJ, Stroud C, Breiner H, Committee on Improving the Health S, Board on Children Y, Medicine I of, et al. Young Adults in the 21st Century. In: Investing in the Health and Well-Being of Young Adults [Internet]. National Academies Press (US); 2015 [cited Jul 20, 2025]. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK284782/
Cole TJ. The secular trend in human physical growth: a biological view. Econ Hum Biol 2003;1(2):161–8. doi:10.1016/S1570-677X(02)00033-3.
Adolescent and young adult health [Internet]. [cited Jan 9, 2025]. Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/adolescents-health-risks-and-solutions
Dysmenorrhea: Painful Periods [Internet]. [cited Jun 26, 2025]. Available from: https://www.acog.org/womens-health/faqs/dysmenorrhea-painful-periods
Al-Jefout M, Nawaiseh N. Continuous Norethisterone Acetate versus Cyclical Drospirenone 3 mg/Ethinyl Estradiol 20 μg for the management of primary dysmenorrhea in young adult women. J Pediatr Adolesc Gynecol 2016 ;29(2):143–7. doi:10.1016/j.jpag.2015.08.009.
Gantt PA, McDonough PG. Adolescent dysmenorrhea. pediatric clinics of North America [Internet]. 1981 May 1 [cited Jun 26, 2025];28(2):389–95. Available from: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0031395516340044
Janssen EB, Rijkers ACM, Hoppenbrouwers K, Meuleman C, D’Hooghe TM. Prevalence of endometriosis diagnosed by laparoscopy in adolescents with dysmenorrhea or chronic pelvic pain: a systematic review. Hum Reprod Update 2013;19(5):570–82. doi:10.1093/humupd/dmt016.
Shim JY, Laufer MR. Adolescent Endometriosis: An Update. Journal of Pediatric and Adolescent Gynecology [Internet]. 2020 Apr [cited Jun 26, 2025];33(2):112–9. Available from: https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S1083318819303651
Woosley JA, Lichstein KL. Dysmenorrhea, the menstrual cycle, and sleep. Behav Med 2014;40(1):14–21. doi:10.1080/08964289.2013.829020.
Zannoni L, Giorgi M, Spagnolo E, Montanari G, Villa G, Seracchioli R. Dysmenorrhea, absenteeism from school, and symptoms suspicious for endometriosis in adolescents. J Pediatr Adolesc Gynecol 2014;27(5):258–65. doi:10.1016/j.jpag.2013.11.008.
Farland LV, Harris HR. Long-term Health Consequences of Endometriosis – Pathways and Mediation by Treatment. Curr Obstet Gynecol Rep 2020;9(3):79–88. doi:10.1007/s13669-020-00287-9.
Maulenkul T, Kuandyk A, Makhadiyeva D, Dautova A, Terzic M, Oshibayeva A, et al. Understanding the impact of endometriosis on women’s life: an integrative review of systematic reviews. BMC Women’s Health 2024;24(1):524. doi:10.1186/s12905-024-03369-5.
Namazi M, Behboodi Moghadam Z, Zareiyan A, Jafarabadi M. Impact of endometriosis on reproductive health: an integrative review. J Obstet Gynaecol 2021;41(8):1183–91. doi:10.1080/01443615.2020.1862772.
Mann J, Shuster J, Moawad N. Attributes and barriers to care of pelvic pain in university women. J Minim Invasive Gynecol 2013;20(6):811–8. doi:10.1016/j.jmig.2013.05.003.
Greene R, Stratton P, Cleary SD, Ballweg ML, Sinaii N. Diagnostic experience among 4,334 women reporting surgically diagnosed endometriosis. Fertility and Sterility [Internet]. 2009 Jan 1 [cited Jun 26, 2025];91(1):32–9. Available from: https://www.fertstert.org/article/S0015-0282(07)04085-X/fulltext
Boerner KE, Chambers CT, McGrath PJ, LoLordo V, Uher R. The effect of parental modeling on child pain responses: the role of parent and child sex. J Pain 2017;18(6):702–15. doi:10.1016/j.jpain.2017.01.007.
Tangchai K, Titapant V, Boriboonhirunsarn D. Dysmenorrhea in Thai adolescents: prevalence, impact and knowledge of treatment. J Med Assoc Thai 2004;87 (Suppl 3):S69-73.
Chaudhuri A, Singh A, Dhaliwal L. A randomised controlled trial of exercise and hot water bottle in the management of dysmenorrhoea in school girls of Chandigarh, India. Indian J Physiol Pharmacol 2013;57(2):114–22.
Unger CA, Laufer MR. Progression of endometriosis in non-medically managed adolescents: a case series. J Pediatr Adolesc Gynecol 2011;24(2):e21-23. doi:10.1016/j.jpag.2010.08.002.
Karout S, Soubra L, Rahme D, Karout L, Khojah HMJ, Itani R. Prevalence, risk factors, and management practices of primary dysmenorrhea among young females. BMC Women’s Health [Internet]. 2021;21(1):392. doi:10.1186/s12905-021-01532-w.
Society for Adolescent Health and Medicine.Young adult health and well-being: a position statement of the society for adolescent health and medicine. J Adolesc Health 2017;60(6):758-9. doi:10.1016/j.jadohealth.2017.03.021.
Dysmenorrhea and Endometriosis in the Adolescent | ACOG [Internet]. [cited Jun 24, 2025]. Available from: https://kku.world/iwmkcd23.
Nicolaus K, Reckenbeil L, Bräuer D, Sczesny R, Diebolder H, Runnebaum IB. Cycle-related diarrhea and dysmenorrhea are independent predictors of peritoneal endometriosis, cycle-related dyschezia is an independent predictor of rectal involvement. Geburtshilfe Frauenheilkd 2020;80(3):307–15. doi:10.1055/a-1033-9588.
Exacoustos C, Manganaro L, Zupi E. Imaging for the evaluation of endometriosis and adenomyosis. Best Pract Res Clin Obstet Gynaecol 2014;28(5):655–81. doi:10.1016/j.bpobgyn.2014.04.010.
Querleu D, Parmentier D, Chevallier L. [Ovarian cysts: strategy and prognosis]. Contracept Fertil Sex 1993;21(2):167–72.
Weissman AM, Hartz AJ, Hansen MD, Johnson SR. The natural history of primary dysmenorrhoea: a longitudinal study. BJOG 2004;111(4):345–52. doi:10.1111/j.1471-0528.2004.00090.x.
CDC. Adult BMI Categories [Internet]. BMI. 2024 [cited Jul 20, 2025]. Available from: https://www.cdc.gov/bmi/adult-calculator/bmi-categories.html
Lee HS. Why should we be concerned about early menarche? Clin Exp Pediatr 2020;64(1):26–7. doi:10.3345/cep.2020.00521.
Attia GM, Alharbi OA, Aljohani RM. The impact of irregular menstruation on health: a review of the literature. Cureus 2023;15(11):e49146. doi:10.7759/cureus.49146.
McKenna KA, Fogleman CD. Dysmenorrhea. afp [Internet]. 2021 Aug [cited Jul 9, 2025];104(2):164–70. Available from: https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2021/0800/p164.html
Qin LL, Hu Z, Kaminga AC, Luo BA, Xu HL, Feng XL, et al. Association between cigarette smoking and the risk of dysmenorrhea: A meta-analysis of observational studies. PLoS One 2020;15(4):e0231201. doi:10.1371/journal.pone.0231201.
White IR, Royston P, Wood AM. Multiple imputation using chained equations: Issues and guidance for practice. Stat Med 2011;30(4):377-99. doi:10.1002/sim.4067.
De Sanctis V, Soliman A, Bernasconi S, Bianchin L, Bona G, Bozzola M, et al. Primary dysmenorrhea in adolescents: prevalence, impact and recent knowledge. Pediatr Endocrinol Rev 2015;13(2):512–20.
Latthe P, Mignini L, Gray R, Hills R, Khan K. Factors predisposing women to chronic pelvic pain: systematic review. BMJ 2006;332(7544):749–55. doi:10.1136/bmj.38748.697465.55.
Itani R, Soubra L, Karout S, Rahme D, Karout L, Khojah HMJ. Primary dysmenorrhea: pathophysiology, diagnosis, and treatment updates. Korean J Fam Med 2022 ;43(2):101–8. doi:10.4082/kjfm.21.0103.
Iacovides S, Avidon I, Baker FC. What we know about primary dysmenorrhea today: a critical review. Hum Reprod Update 2015;21(6):762–78. doi:10.1093/humupd/dmv039.
Dawood MY. Primary dysmenorrhea: advances in pathogenesis and management. Obstet Gynecol 2006;108(2):428–41. doi:10.1097/01.AOG.0000230214.26638.0c.
Baron JA. Smoking and estrogen-related disease. Am J Epidemiol 1984;119(1):9–22. doi:10.1093/oxfordjournals.aje.a113730.
Hornsby PP, Wilcox AJ, Weinberg CR. Cigarette smoking and disturbance of menstrual function. Epidemiology 1998; 9(2):193–8.
Ju H, Jones M, Mishra GD. Smoking and trajectories of dysmenorrhoea among young Australian women. Tob Control 2016;25(2):195–202. doi:10.1136/tobaccocontrol-2014-051920.
Age of Menarche by Country 2025 [Internet]. worldpopulationreview.com. [cited Jul 20, 2025]. Available from: https://worldpopulationreview.com/country-rankings/age-of-menarche-by-country
De Corte P, Klinghardt M, von Stockum S, Heinemann K. Time to diagnose endometriosis: current status, challenges and regional characteristics—a systematic literature review. BJOG 2025;132(2):118–30. doi:10.1111/1471-0528.17973.
Burney RO, Giudice LC. Pathogenesis and pathophysiology of endometriosis. Fertil Steril [Internet]. 2012;98(3):10.1016/j.fertnstert.2012.06.029. doi:10.1016/j.fertnstert.2012.06.029.
Sutton CJ, Ewen SP, Whitelaw N, Haines P. Prospective, randomized, double-blind, controlled trial of laser laparoscopy in the treatment of pelvic pain associated with minimal, mild, and moderate endometriosis. Fertil Steril 1994; 62(4):696–700. doi:10.1016/s0015-0282(16)56990-8.
Ubochi NE, Chinweuba UA, Iheanacho NP, Osuchukwu EC, Nwodo CO, Nnamani AJ, et al. Menstruation behaviour influencer model: a grounded theory of menstrual experiences of shame, embarrassment, stigma and absenteeism among pubescent girls in semi-urban and rural secondary schools in Enugu State, Nigeria. Pan Afr Med J 2023 ;45:47. doi:10.11604/pamj.2023.45.47.39675.
Wong LP, Khoo EM. Dysmenorrhea in a multiethnic population of adolescent Asian girls. International Journal of Gynecology & Obstetrics [Internet]. 2010;108(2):139–42. doi:10.1016/j.ijgo.2009.09.018.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 ศรีนครินทร์เวชสาร
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
