การพัฒนาระบบการจัดการด้านยาของผู้ป่วยนอกโรคเบาหวาน โรงพยาบาลวังสะพุง จังหวัดเลย ผ่านโปรแกรม HOSxP
DOI:
https://doi.org/10.69598/tbps.13.2.53-68คำสำคัญ:
การจัดการด้านยา, เบาหวาน, ปัญหาจากการใช้ยา, ฮอสเอกซ์พีบทคัดย่อ
การวิจัยกึ่งทดลองแบบไปข้างหน้า มีการทดสอบก่อนและหลังนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาระบบการบริหารจัดการด้านยาในผู้ป่วยโรคเบาหวานด้วยโปรแกรม HOSxP เพื่อใช้บันทึกและสื่อสารเกี่ยวกับปัญหาจากการใช้ยากับแพทย์ ณ โรงพยาบาลวังสะพุง จังหวัดเลย มีเกณฑ์คัดเข้าคือผู้ป่วยนอกทุกรายที่เป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2 มีค่าระดับ FBS ≥ 190 mg/dl ช่วงเดือน ธันวาคม 2558 ถึง กันยายน 2559 และต้องมาตรวจตามนัดทุกครั้งเป็นจำนวน 3 ครั้ง (n=692) ตัวชี้วัดหลักของการศึกษาคือ ปัญหาจากการใช้ยา ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการใช้ยา โรคเบาหวานและ การปฏิบัติตัวที่ถูกต้อง และความรู้ความเข้าใจในการปฏิบัติตัวเมื่อเกิดอาการอันไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา ตัวชี้วัดรอง คือ ระดับน้ำตาลในเลือดและความดันโลหิต ทดสอบความแตกต่างของทางสถิติด้วย repeated measure one-way ANOVA และทดสอบสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ด้วย Pearson correlation จากผลการวิจัยพบว่าการบริหารจัดการด้านยาส่งผลให้ผู้ป่วยมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการใช้ยา โรคเบาหวานและการปฏิบัติตัวที่ถูกต้อง และ เพิ่มความรู้ความเข้าใจในการปฏิบัติตัวเมื่อเกิดอาการอันไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา ลดปัญหาที่เกิดขึ้นจากการใช้ยา และมีผลลัพธ์ทางคลินิก ดีขึ้น อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value < 0.01) มีค่าความแตกต่างสัมบูรณ์ของจำนวนผู้ป่วยที่ผ่านการบริหารจัดการด้านยาครั้งที่ 1 และ 2 แล้วให้ค่าระดับน้ำตาลในเลือดเป้าหมายต่ำกว่า 130 mg/dl ร่วมกับความดันโลหิตต่ำกว่า 130/80 ตามคำแนะนำของ AHA/ACC 2017 เท่ากับ 32 (4.6%) และ 31 (4.5%) คน ในขณะที่จำนวนของผู้ป่วยที่มีค่าระดับน้ำตาลในเลือดเป้าหมายต่ำกว่า 130 mg/dl ร่วมกับความดันโลหิตต่ำกว่า 140/90 ตามข้อกำหนดของ ADA 2017 เท่ากับ 48 (6.9%) และ 51 (7.4%) คน ตามลำดับ นอกจากนี้ จากค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์แบบเพียร์สันแสดงให้เห็นว่า ทั้งความรู้ความเข้าใจเรื่องการใช้ยา โรคและการปฏิบัติตัวที่ถูกต้อง (p < 0.01, r = 0.969, r2 = 0.94) และความพึงพอใจที่ดีต่อเภสัชกร (p < 0.01, r = 0.728, r2 = 0.53) มีความสัมพันธ์ในเชิงบวกกับความรู้ความเข้าใจในการปฏิบัติตัว หากเกิดอาการอันไม่พึงประสงค์จากการใช้ยาอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ การวิจัยนี้สรุปได้ว่าการบริหารจัดการด้านยา ในผู้ป่วยโรคเบาหวานนั้นส่งผลต่อผลลัพธ์ทางคลินิกที่ดีขึ้น ช่วยเพิ่มความรู้เกี่ยวกับโรคเบาหวาน การใช้ยาและการปฏิบัติตัวที่ถูกต้องและยังสามารถลดปัญหาจากการใช้ยาได้
References
2. Jennings DL, Ragucci KR, Chumney EC, Wessell AM. Impact of clinical pharmacist intervention on diabetes-related quality-of-life in an ambulatory care clinic. Pharm Pract. 2007;5(4):169-73.
3. Home P. The challenge of poorly controlled diabetes mellitus. Diabetes Metab. 2003;29(2 Pt 1):101-9.
4. Hepler CD, Strand LM. Opportunities and responsibilities in pharmaceutical care. Am J Hosp Pharm. 1990;47(3):533-43.
5. Armor BL, Britton ML, Dennis VC, Letassy NA. A review of pharmacist contributions to diabetes care in the United States. J Pharm Pract. 2010;23(3):250-64.
6. Jansilasukul Y. The role of pharmacists in diabetes care of outpatient clinic at Makarak hospital [dissertation]. Bangkok: Graduate College of Mahidol University; 2002. (in Thai)
7. Kerdsiri K. Influence of the risk factors on drug-related problem
s to clinical outcome of diabetes patients in OPD clinic at Mahasarakham hospital [dissertation]. Bangkok: Graduate College of Chulalongkorn University; 2003. (in Thai)
8. Okapanom S. Drug-related problems and problem-solving outcome in DM clinic at Kasetwisai hospital [dissertation]. Mahasarakham: Mahasarakham University; 2008. (in Thai)
9. Poolsap N, Uypraserd P. Effects of pharmaceutical care on the number of drug-related problems (DRPs) and fasting blood sugar in DM clinic. SWU J Pharm Sci. 2005;10(1):10-6. (in Thai)
10. Wubben DP, Vivian EM. Effects of pharmacist outpatient interventions on adults with diabetes mellitus: a systematic review. Pharmacotherapy. 2008;28(4):421-36.
11. Jameson JP, Baty PJ. Pharmacist collaborative management of poorly controlled diabetes mellitus: a randomized controlled trial. Am J Manag Care. 2010;16(4):250-5.
12. Erku DA, Ayele AA, Mekuria AB, Belachew SA, Hailemeskel B, Tegegn HG. The impact of pharmacist-led medication therapy management on medication adherence in patients with type 2 diabetes mellitus: a randomized controlled study. Pharm Pract. 2017;15(3):1026.
13. Lindenmeyer A, Hearnshaw H, Vermeire E, Van Royen P, Wens J, Biot Y. Interventions to improve adherence to medication in people with type 2 diabetes mellitus: a review of the literature on the role of pharmacists. J Clin Pharm Ther. 2006;31(5):409-19.
14. Jaturapattarapong W, Sakthong P. Outcomes of medication therapy management in diabetic outpatients. Thai Pharm Health Sci J. 2013;8(4):133-42. (in Thai)
15. Lekpet J, Pitchayapaibul W. Medication therapy management for type 2 diabetic out-patients by the pharmacist. Thai Pharm Health Sci J. 2011;6(4):274-81. (in Thai)
16. Songmuang A. Songmuang P. Jampasa N. Outcome of diabetic patient management by proactive pharmaceutical care service. Srinagarind Med J. 2017;32(3):236-43. (in Thai)
17. Manadee C, Ploylearmsang C, Sookaneknun P. Effects of elderly care with chronic diseases on quality use of medicine at home in area of sub-district health promoting hospitals, Somdet District, Kalasin Province. Isan J Pharm Sci. 2014;10(3):355-71.
18. American Diabetic Association [Internet]. Professional practice guideline [cited 2017 Dec 1]. Available from http://care.diabetesjournals.org/content/diacare/suppl/2016/12/15/40supplement_1.DC1/DC_40_S1_final.pdf
19. Nishimura RA, Otto CM, Bonow RO, Carabello BA, Erwin JP, Fleisher LA, Jneid H, Mack MJ, McLeod CJ, O’Gara PT, Rigolin VH, Sundt TM, Thompson A. 2017 AHA/ACC Focused Update of the 2014 AHA/ACC Guideline for the Management of Patients With Valvular Heart Disease: A Report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. Circulation. 2017;70(2):252-89.
20. American Pharmacists Association and National Association of Chain Drug Stores Foundation. Medication therapy management in pharmacy practice: core elements of an MTM service model (version 2.0). J Am Pharm Assoc. 2008; 48(3):341-53.
21. Cipolle RJ, Strand LM, Morley PC. Pharmaceutical care defined. Pharmaceutical care practice: the clinician’s guide. New York. McGraw-Hill; 2004.
22. Garcia AA, Villagomez ET, Brown SA, Kouzekanani K, Hanis CL. The Starr County Diabetes Education Study: development of the Spanish-language diabetes knowledge questionnaire. Diabetes Care. 2001;24(1):16-21.
23. Schmitt A, Gahr A, Hermanns N, Kulzer B, Huber J, Haak T. The Diabetes Self-Management Questionnaire (DSMQ): development and evaluation of an instrument to assess diabetes self-care activities associated with glycaemic control. Health and quality of life outcomes. 2013;11:138.
24. Schmitt A, Reimer A, Hermanns N, Huber J, Ehrmann D, Schall S, et al. Assessing Diabetes Self-Management with the Diabetes Self-Management Questionnaire (DSMQ) Can Help Analyse Behavioural Problems Related to Reduced Glycaemic Control. PloS One. 2016;11(3):e0150774.
25. Supachaipanichpong P, Watanasomboon P, Tunsakul S, Chumcheun P. Knowledge and beliefs in medication use among diabetic patients. Veridian E-j Sci Technol Silpakorn Univ. 2014; 1(1):1-12. (in Thai)
26. Traverso ML, Salamano M, Botta C, Colautti M, Palchik V, Perez B. Questionnaire to assess patient satisfaction with pharmaceutical care in Spanish language. Int J Qual Health Care. 2007;19(4):217-24.
27. The ultimate IBM® SPSS® Statistics guides. One-way ANOVA [Internet]. 2013 [cited 2018 Apr 4]. Available from: https://statistics.laerd.com/statistical-guides/one-way-anova-statistical-guide.php
28. Garcia AA, Villagomez ET, Brown SA, Kouzekanani K, Hanis CL. The Starr County Diabetes Education Study: development of the Spanish-language diabetes knowledge questionnaire. Diabetes care. 2001;24(1):16-21.
29. Schmider E, Ziegler M, Danay E, Beyer L, Bühner M. Is It Really Robust? Methodol. 2010;6(4):147-51.
30. Osborne JW. Is data cleaning and the testing of assumptions relevant in the 21st century? Front Psychol. 2013;4.
31. Al-Ghamdi AA. Role of HbA1c in management of diabetes mellitus. Saudi Med J. 2004;25(3):342-5.
32. Sherwani SI, Khan HA, Ekhzaimy A, Masood A, Sakharkar MK. Significance of HbA1c Test in Diagnosis and Prognosis of Diabetic Patients. Biomarker Insights. 2016;11:95-104.
33. Coons SJ. Health outcomes and quality of Life. In: Dipiro JT, Talbert RL, Yee GC, Matzke GR, Wells BG, Posey LM, editors. Pharmacotherapy: a pathophysiologic approach. New York. McGraw-Hill, 2008: p.3.
34. Kozma CM, Reeder CE, Schulz RM. Economic, clinical, and humanistic outcomes: a planning model for pharmacoeconomic research. Clin Ther. 1993;15(6):1121-32.
35. Martin F, Camfield L, Rodham K, Kliempt P, Ruta D. Twelve years’ experience with the Patient Generated Index (PGI) of quality of life: a graded structured review. Qual Life Res. 2007;16(4):705-15.
36. Ruta DA, Garratt AM, Leng M, Russell IT, MacDonald LM. A new approach to the measurement of quality of life. The Patient-Generated Index. Medical care. 1994;32(11):1109-26.
Downloads
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
All articles published and information contained in this journal such as text, graphics, logos and images is copyrighted by and proprietary to the Thai Bulletin of Pharmaceutical Sciences, and may not be reproduced in whole or in part by persons, organizations, or corporations other than the Thai Bulletin of Pharmaceutical Sciences and the authors without prior written permission.
