การประเมินความเข้าใจและความร่วมมือในการใช้ยาของผู้ป่วยต่อฉลากยาตามโครงการโรงพยาบาลส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผล
DOI:
https://doi.org/10.69598/tbps.15.1.129-144คำสำคัญ:
ฉลากยา, โครงการโรงพยาบาลส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผล, ความเข้าใจ, การจดจำ, ความร่วมมือในการใช้ยาบทคัดย่อ
การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อทดสอบความเข้าใจ การจดจำฉลากยา และความร่วมมือในการใช้ยาของฉลากยาตามโครงการโรงพยาบาลส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผลที่พัฒนาโดยเครือข่ายโรงพยาบาลและกลุ่มสถาบันแพทยศาสตร์แห่งประเทศไทย เปรียบเทียบกับฉลากยารูปแบบเดิมของโรงพยาบาล รูปแบบการศึกษาเป็นเชิงทดลอง การศึกษาแบ่งเป็น 2 ส่วน คือ ส่วนที่ 1 ศึกษาความเข้าใจฉลากยาสำหรับกลุ่มยาที่ใช้รักษาความเจ็บป่วยเฉียบพลัน (กลุ่มศึกษา 153 รายและกลุ่มควบคุม 153 ราย) และส่วนที่ 2 ศึกษาความเข้าใจ การจดจำฉลากยา และความร่วมมือในการใช้ยาสำหรับกลุ่มยาที่ใช้รักษาโรคเรื้อรัง (กลุ่มศึกษา 60 รายและกลุ่มควบคุม 60 ราย) ผลการวิจัยพบว่า ทั้งกลุ่มยาที่ใช้รักษาความเจ็บป่วยเฉียบพลันและกลุ่มยาที่ใช้รักษาโรคเรื้อรัง กลุ่มศึกษาเข้าใจชื่อสามัญทางยามากกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญ (p<0.001) แต่เข้าใจความจำเป็นในการรับประทานยาร่วมกับมื้ออาหารน้อยกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญ (p<0.001) สำหรับการจดจำฉลากยาของกลุ่มยาที่ใช้รักษาโรคเรื้อรัง แบ่งฉลากยาเป็น 2 ประเภท คือ 1. เริ่มยาใหม่/เปลี่ยนวิธีใช้ยา และ 2.ไม่เปลี่ยนแปลงวิธีใช้ยาพบว่า กลุ่มศึกษาจดจำชื่อสามัญทางยาได้มากกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญเฉพาะฉลากยาประเภทที่ 1 (p=0.026) แต่จดจำความจำเป็นในการรับประทานยาร่วมกับมื้ออาหารได้น้อยกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทั้งประเภทที่ 1 (p=0.031) และประเภทที่ 2 (p<0.001) กลุ่มศึกษาและกลุ่มควบคุมมีความร่วมมือในการใช้ยาไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ (p>0.05) สรุปผลการศึกษา ข้อมูลที่ได้จากการศึกษานี้ ควรนำไปสู่การปรับปรุงฉลากยาตามโครงการโรงพยาบาลส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผล โดยควรระบุชื่อสามัญทางยาและวิธีรับประทานยาที่สัมพันธ์กับมื้ออาหาร หากยาชนิดใดมีวิธีการรับประทานที่ไม่สัมพันธ์กับมื้ออาหาร ฉลากยาควรระบุข้อความ“ยานี้ไม่จำเป็นต้องรับประทานร่วมกับมื้ออาหาร” จะช่วยให้ผู้ป่วยเข้าใจถึงวิธีการบริหารยาที่ชัดเจนมากขึ้น ซึ่งอาจส่งผลต่อความร่วมมือในการใช้ยาของผู้ป่วยที่ดีขึ้นได้
เอกสารอ้างอิง
Lokker N, Sanders L, Perrin EM, Kumar D, Finkle J, Franco V, et al. Parental misinterpretations of over-the-counter pediatric cough and cold medication labels. Pediatrics. 2009;123(6):1464-71.
The Sub-committee on Rational Drug Use Promotion. Rational drug use hospital manual. Bangkok: The Agricultural Co-operative Federation of Thailand Printing House; 2015. (in Thai)
The Sub-committee on Rational Drug Use Promotion. Recommend for improve rational drug use hospital labels [internet]. Bangkok: National Health Security Office (NHSO); 2015 [cited 2018 Jan 8]. Available from: www.lpnh.go.th/drug/file/RDULabelGuideline.pdf. (in Thai)
Tantai N. Drug labels and the needs of people. Presented at: 17th HA National Forum; 2016 Mar 8-11; Bangkok, Thailand. (in Thai)
Jampasa N, Muenpa R, Chanadee S. Understanding and satisfaction in drug labeling according to rational drug use hospital project of non communicable disease patients. Isan J Pharm Sci. 2017;13(1 suppl.):724-34. (in Thai)
Wisetsing C. Compare understanding of conventional labels and RDU labels by patients with NCDs at Lampang Hospital. Presented at: Ministry of Public Health Academic Meeting; 2017 Sep 6-8; Udon thani, Thailand. (in Thai)
Sthapornnanon N. Medical non adherence. Thai Bull Pharm Sci (CPE). 2012;7:23-39. (in Thai)
Limcharoen N, Wanishayakorn T, Lerkiatbundit S. Effects of pictograms on how to take oral tablets in illiterate Thai Muslim patients. Thai J Pharm Pract. 2017;9(2):294-306. (in Thai)
Jongwilaikasem K. Development of medication adherence scale in Thais [master’s thesis]. Songkla: Prince of Songkla University; 2019. (in Thai)
Suphachamroon A, Lerkiatbundit S, Saengcharoen W. Validity and reliability of the medication adherence scale in Thais (MAST): testing in diabetes patients. Thai J Pharm Pract. 2018;10(2):607-19. (in Thai)
Osterberg L, Blaschke T. Drug therapy adherence to medication. N Engl J Med. 2005;353(5):487-97.
Sumpradit N. Antibiotic smart use. HITAP. 2009;2(7):3-4. (in Thai)
Mongkolchaipak J, Ruamsuk J, Chaiprateep A. The study of customer’s knowledge and behavior in using antibiotics at community drug store in Pathum Thani Province. EAU Herit J. 2012;6(2):91-100. (in Thai)
Darunthanom W, Utaipiboon C, Tangchitphisut P. Medication use adherence and behaviors among elderly patients with chronic diseases in Tambon Hua Ngom, Phan District, Chiang Rai Province. Chiangrai Med J. 2019;11(1):19-27. (in Thai)
Rungsawan S. Factor related to polypharmacy medication adherence among older persons with chronic illness [master’s thesis]. Bangkok: Chulalongkorn University; 2015. (in Thai)
Wongwatanarot A, Lueangchiranothai P, Kanitpanyacharoen M. The result of adding the drug name and properties of the drug to Thai in the drug label for known of the medicine name and medication adherence of diabetic patients. Lampang Med J. 2014;35(1):20-8. (in Thai)
Chaichanawirote U, Vithayachockitikhun N. Medication use behaviors among older Thai adults. J Nurs Health Sci. 2015;9(1):32-46. (in Thai)
Wolf MS, Davis TC, Curtis L, Bailey SC, Knox JP, Bergeron A, et al. A patient-centered prescription drug label to promote appropriate medication use and adherence. J Gen Intern Med. 2016;31(12):1482-9.
Taengsakha K, Maneesriwongul W, Putawatana P. Factors related to adherence to treatment in essential hypertensive patients with early renal insufficiency. Rama Nurs J. 2019;25(1):87-101. (in Thai)
Wongyai S, Maneesriwongul W, Putawatana P. Factors related to medication adherence among patients with diabetes mellitus type 2 at diabetic clinic. BCN J Nurs. 2014;30(2):80-90. (in Thai)
