การพัฒนากลไกการทำงานเพื่อส่งเสริมการใช้ยาที่ปลอดภัยในชุมชนโดยการมีส่วนร่วมของประชาชน เขตชุมชนเมืองมหาสารคาม
DOI:
https://doi.org/10.69598/tbps.16.1.123-139คำสำคัญ:
ยาปลอดภัยในชุมชน, พัฒนาแบบมีส่วนร่วม, การมีส่วนร่วมของประชาชน, การเฝ้าระวังการกระจายยาอันตรายบทคัดย่อ
ชุมชนเมืองมหาสารคามยังคงมียาปฏิชีวนะ ยาสเตียรอยด์ ยาลดการอักเสบกลุ่ม NSAIDs อยู่ในพื้นที่ ล้วนก่อให้เกิดการใช้ยาที่ไม่สมเหตุผลของประชาชน การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนากลไกการทำงานเพื่อส่งเสริมการใช้ยาที่ปลอดภัยในชุมชนโดยการมีส่วนร่วมของประชาชน เป็นการศึกษาแบบ Participatory action research มีขั้นตอน 4 ขั้นโดยย่อ คือ วางแผนเพื่อออกแบบกลไกฯ ปฏิบัติตามแนวทางการดำเนินงานที่ตกลงกันไว้ สังเกตผลและติดตามประเมินผลของกลไกฯ และสะท้อนผลการดำเนินงานด้วยกลไกฯ กลุ่มตัวอย่าง คือ ร้านชำอำเภอเมืองมหาสารคาม 816 ร้าน กลุ่มเป้าหมายที่เกี่ยวข้อง 211 คน และครัวเรือนบ้านผู้ป่วยโรคเรื้อรัง 140 ครัวเรือน ระยะเวลาดำเนินการ ตุลาคม 2560 – ธันวาคม 2561 ผลการศึกษาพบว่าเกิดมาตรการการเฝ้าระวังการกระจายยาอันตรายในชุมชนโดยเน้นที่จุดเสี่ยง 2 จุด คือ ร้านชำและรถส่งยา จากการใช้กลไกฯ และมาตรการที่ตกลงกัน ทำให้ผลสำรวจสถานการณ์การกระจายยาอันตรายในร้านชำ พบว่ามียาอันตรายในร้านชำลดลงจากร้อยละ 98.04 เหลือเพียงร้อยละ 19.49 (p=0.0001) ครัวเรือนของผู้ป่วยโรคเรื้อรังมีผลิตภัณฑ์เสี่ยงปลอมปนสารสเตียรอยด์ลดลงจากร้อยละ 15.00 เป็น 5.71 (p=0.0001) การพัฒนาศักยภาพกลุ่มเป้าหมายเกี่ยวกับการใช้ยาอย่างสมเหตุผลทำให้มีคะแนนความรู้ที่สูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p=0.0001) การทำงานเพื่อส่งเสริมการใช้ยาที่ปลอดภัยในชุมชนโดยการมีส่วนร่วมของประชาชนถูกเรียกว่า “MEDGEM2MHKA Model” ทำให้เกิดความสำเร็จการดำเนินงาน ความภาคภูมิใจของโครงการประเด็นสำคัญมิใช่เพียงผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น หากแต่เป็นการแสดงออกถึงความมุ่งมั่นต่อการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วนในการเข้ามามีส่วนร่วมในการดูแลสุขภาพของชุมชน
References
Health administration division. Service plan: Rational drug use. n.p. 2016. (in Thai)
Health administration division. Rational drug use community: RDU community. n.p. 2020. (in Thai)
Rajatanavin R, Suksiriwong C, Pongcharoensuk P, Chailuekij L, Takkinsatien A. Pevalence of overt manifestation of steroid abuse without medical indication. Bangkok: National research council of Thailand Press; 2007. Contract No.: 02190288. Sponsored by National research council of Thailand. (in Thai)
Sirivitayakul P. (2018). Physiology of adrenal gland. Bangkod Retrieved from http://biochem.md.chula.ac.th/Data/ Endocrine. (in Thai)
Food and drug administration. Collect data’s guide for rational drug use community. n.p. 2016. (in Thai)
Strategy and planning division. The sub-district health promoting hospital Tid Dao’s guide for development. n.p. 2016. (in Thai)
Bloom BS. Handbook on formation and Summative Evaluation of Student Learning. New York: McGraw-Hill Book Company, 1971.
Surin N. Prevalence and characteristics of grocery stores that sold antibiotics in Amphoe Muangpan, Lampang province. Thai J Pharm Pract. 2015;7(2):200-5.
Sungthong W. Prevalence of grocery stores with antibiotics selling at Maesuai district, Chiang Rai province and its affecting factors. Thai J Pharm Pract. 2015;7(1):38-46.
Ruenruay S. Situation of medicines and dietary supplements in the health provider board region 3. Thai J Pharm Pract. 2017;9(1):225-35.
Kanjanarach T. Health care of a community to manage medicine and health product. Khon Kaen: Khon Kaen University printing; 2017.
Pattamasaravut P. Development of model grocery stores from the civil state project on collective action for drugs safety in communities. Thai J Pharm Pract. 2020;12(3):601-11.
Chompoo A, Surin S. Dangerous drugs distribution surveillance in grocery stores of consumer protection group in the area of Mae Sa Riang hospital. FDA Journal. 2015;22(1):45-50.
Pumtong S. Final report’ s a project to rational drug use in community. The annual fiscal year 2018-2019. Nonthaburi: Food and drug administration. 2019. Sponsored by the Food and drug administration. (in Thai)
Angkanavisul T. Lessons learned from the project on drug safety management within community by engaging the network of partners in Phra Nakhon Si Ayutthaya during 2015-2017. Thai J Pharm Pract. 2016;8(2):143-60.
Nata P. Integrating pharmacist’s roles in health consumer protection into community health system. Thai J Pharm Pract .2019;11(1):61-75.
Thai health consumer [Internet]. Bangkok: Health consumer protection; 2015. [cited 2021 Jan 27]. Available from: http://www.thaihealthconsumer.org/images/mydata/ doc/law/HealthPro/2007-NationalHealthAct.pdf (in Thai)
Downloads
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
All articles published and information contained in this journal such as text, graphics, logos and images is copyrighted by and proprietary to the Thai Bulletin of Pharmaceutical Sciences, and may not be reproduced in whole or in part by persons, organizations, or corporations other than the Thai Bulletin of Pharmaceutical Sciences and the authors without prior written permission.
