ผลของโปรแกรมฝึกอบรมอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) โดยเภสัชกร เพื่อส่งเสริมความร่วมมือในการใช้ยาของผู้ป่วยจิตเภทในชุมชน

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้เป็นงานวิจัยกึ่งทดลอง มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมฝึกอบรม อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) ต่อความร่วมมือในการใช้ยาและความเชื่อเกี่ยวกับการกินยาแบบเฉพาะของผู้ป่วยจิตเภทในชุมชน กลุ่มตัวอย่างคือผู้ป่วยจิตเภทที่มีประวัติไม่ให้ความร่วมมือในการใช้ยาของโรงพยาบาลเบญจลักษ์เฉลิมพระเกียรติ ๘๐ พรรษา ที่แบ่งเป็น 2 กลุ่มคือ กลุ่มทดลองจำนวน 14 คน ได้รับการดูแลและติดตามอย่างต่อเนื่องโดย อสม. ที่ผ่านโปรแกรมอบรมซึ่งพัฒนาขึ้นในงานวิจัย และกลุ่มควบคุมจำนวน 15 คนที่ได้รับการดูแลตามระบบการดูแลผู้ป่วยจิตเวชที่ดำเนินการอยู่เดิม ประเมินผลความร่วมมือในการใช้ยาด้วยวิธีนับเม็ดยา ประเมินความเชื่อเฉพาะต่อการกินยา ด้านการรับรู้ความจำเป็นของการกินยาและความกังวลจากการกินยา ที่ระยะเริ่มต้น, 1 เดือนและ 3 เดือน วิเคราะห์ผลลัพธ์ด้วยสถิติ Independent t-test, Mann-Whitney U test และ Generalized Estimating Equation (GEE) ผลการศึกษาพบว่า ที่จุดเริ่มต้นการดูแลกลุ่มตัวอย่างมีผลลัพธ์ไม่แตกต่างกันทางสถิติ เมื่อวิเคราะห์ข้อมูลโดยควบคุมอิทธิพลผลลัพธ์ที่จุดเริ่มต้นพบว่า ตลอดระยะเวลาการดูแลโดย อสม. กลุ่มทดลองมีความร่วมมือในการใช้ยาเพิ่มขึ้นร้อยละ 9.09 (95%CI: 5.00 – 13.18), การรับรู้ความจำเป็นต่อการกินยาเพิ่มขึ้น 1.52 คะแนน จากคะแนนเต็ม 25 คะแนน (95%CI: 0.72 – 2.33)  และความกังวลจากการกินยาลดลง 1.18 คะแนน จากคะแนนเต็ม 25 คะแนน (95%CI: -1.97 - -0.39)  แตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติเมื่อเทียบกับกลุ่มควบคุม และเมื่อสิ้นสุดการอบรม อสม. มีความรู้เกี่ยวกับการดูแลผู้ป่วยจิตเภทด้านยาสูงกว่าก่อนเข้าร่วมอบรมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p=0.002) ดังนั้นโปรแกรมฝึกอบรม อสม. เพื่อส่งเสริมความร่วมมือในการใช้ยาของผู้ป่วยจิตเภทในชุมชน สามารถเพิ่มความร่วมมือในการใช้ยา เพิ่มการรับรู้ความจำเป็นต่อการกินยา และลดความกังวลต่อการกินยา อีกทั้งยังเพิ่มศักยภาพ อสม. ในด้านความรู้การดูแลผู้ป่วยจิตเภทในชุมชนได้