ความสัมพันธ์ระหว่างความรอบรู้ด้านสุขภาพกับการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด ของผู้ป่วยเบาหวานในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล เครือข่ายบริการ โรงพยาบาลพระจอมเกล้า จังหวัดเพชรบุรี
DOI:
https://doi.org/10.69598/tbps.19.1.67-82คำสำคัญ:
ความรอบรู้ด้านสุขภาพผู้ป่วยเบาหวาน, โรคเบาหวาน, การควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดผู้ป่วยเบาหวานบทคัดย่อ
งานวิจัยนี้เป็นการศึกษาเชิงวิเคราะห์แบบภาคตัดขวาง มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินความรอบรู้ด้านสุขภาพและหาความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยส่วนบุคคลและความรอบรู้ด้านสุขภาพกับการควบคุมน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลเครือข่ายบริการโรงพยาบาลพระจอมเกล้าจังหวัดเพชรบุรี จำนวน 10 แห่ง รวม 340 คน ผู้วิจัยสุ่มเลือกตัวอย่างแบบบังเอิญและเก็บข้อมูลด้วยแบบสอบถามร่วมกับเก็บข้อมูล ค่าน้ำตาลเฉลี่ยสะสมในเลือด (HbA1c) วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและเชิงอนุมาน ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน Chi-square test และ Binary Logistic Regression ผลการศึกษา พบว่า กลุ่มตัวอย่าง
ร้อยละ 74.1 เป็นเพศหญิง อายุเฉลี่ย 61.4 ปี ร้อยละ 68.8 มีระดับการศึกษาอยู่ที่ประถมศึกษาหรือน้อยกว่า มีดัชนีมวลกายเฉลี่ย 26.0 kg/m2 และมีโรคประจำตัวอื่นร่วมด้วย ร้อยละ 46.2 ระยะเวลาที่เป็นโรคเบาหวานเฉลี่ย 7.2 ปี
ร้อยละ 66.8 ของกลุ่มตัวอย่างมีความรอบรู้ด้านสุขภาพอยู่ในระดับสูง และร้อยละ 60.6 มีการควบคุมน้ำตาลในเลือดได้ (HbA1c < 7%) จากการศึกษาพบว่าความรอบรู้ด้านสุขภาพของผู้ป่วยเบาหวาน (OR = 3.5; 95% CI = 2.1-5.8;
p = <0.001) และผู้ป่วยโรคเบาหวานที่เคยเข้าร่วมกิจกรรมสุขศึกษาแบบพูดคุยที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลแบบกลุ่ม (OR = 1.9; 95% CI = 1.1-3.2; p = 0.020) มีความสัมพันธ์กับการควบคุมน้ำตาลในเลือดได้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ดังนั้นบุคลากรทางสาธารณสุขควรประเมินความรอบรู้ด้านสุขภาพในผู้ป่วยโรคเบาหวาน เน้นพัฒนาให้มีความรอบรู้ด้านสุขภาพระดับสูงเพื่อใช้ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้
เอกสารอ้างอิง
International Diabetes Federation. Global diabetes data report 2000-2045 [Internet]. 2021 [cited 2023 July 9]. Available from: https://diabetesatlas.org/data/en/world/
Rattarasarn C. Current situation and cooperation to reform diabetes care in Thailand [Internet]. 2017 [cited 2021 Jan 5]. Available from: https://www.novonordisk.com/content/dam/Denmark/HQ/sustainablebusiness/performance-on-tbl/more-about-how-we-work/Creating%20shared%20value/PDF/Thailand%20Blueprint%20for%20Change_2017_TH.pdf (in Thai)
Diabetes Association of Thailand. Diabetes in adolescents [Internet]. 2019 [cited 2021 Nov 9]. Available from: https://www.hfocus.org/content/2019/11/18031 (in Thai)
Division of Non-Communicable Disease, Department of Disease Control, Ministry of Public Health. World diabetes campaign Issues [Internet]. 2018 [cited 2021 Jan 19]. Available from: http://www.thaincd.com/document/docs_upload/WorldDiabetesday61.pdf (in Thai)
Division of Non-Communicable Disease, Department of Disease Control, Ministry of Public Health. National strategic plan for prevention and control of non-communicable disease (2017-2021) [Internet]. 2018 [cited 2020 Oct 13]. Available from: http://thaincd.com/2016/mission/activitydetail.php?id=13065&tid=31,15&gid=1-015-005 (in Thai)
Diabetes Association of Thailand. Insulin resistance [Internet]. 2020 [cited 2020 Oct 13]. Available from: https://dmthai.org/old/index.php/knowledge/understand-diabetes/diabetes-2/497-insulin-resistance (in Thai)
Tanasugarn C, Roma W, Samnaunklang M. Principles of the health litracy organization: Concept. 1st. Bangkok: Office of DOH 4.0 and Health Litetacy; 2018. (in Thai)
Health Education Division, Department of Health Service Support, Ministry of Public Health. Strengthening and assessing health literacy and health behaviors, children and youth groups (7-14 years old), people aged 15 years and over, revised edition 2018. Bangkok: New Thammada Press (Thailand); 2018. (in Thai)
Bailey S, Brega A, Crutchfield T, Elasy T, Herr H, Kaphingst K, et al. Update on health literacy and diabetes. Diabetes Educ. 2014;40(5):581-604.
Schillinger D, Grumbach K, Piette J, Wang F, Osmond D, Daher C, et al. Association of health literacy with diabetes outcomes. JAMA. 2002;288(4):475-82.
Osborn C, Bains S, Egede LE. Health literacy, diabetes self-care, and glycemic control in adults with type 2 diabetes. Diabetes Technol Ther. 2010;12(11):913-9.
Bains S, Egede L. Associations between health literacy, diabetes knowledge, self-care behaviors, and glycemic control in a low income population with type 2 diabetes. Diabetes Technol Ther. 2011;13(3):335-41.
Alvarez P, Young L, Mitchell M, Blakeney T, Buse J, Vu M, et al. Health literacy, glycemic control, and physician-advised glucose self-monitoring use in type 2 diabetes. Diabetes Spectr. 2018;31(4):344-7.
Yilmazel G, Cici R. Limited health literacy is associated with poorer clinical outcomes in elderly with type 2 diabetes mellitus. Univ Med. 2019;38(3):179-85.
Huang YM, Shiyanbola OO, Smith PD. Association of health literacy and medication self-efficacy with medication adherence and diabetes control. Patient Prefer Adherence. 2018;12:793-802.
Yokokawa H, Fukuda H, Fujibayashi K, Yuasa M, Okamoto A, Taneda Y, et al. Examining health literacy and healthy lifestyle characteristics as associated with glycemic control among community-dwelling Japanese people. Diabetes Manag. 2019;9(1):39-47.
Sonthon P. Association between health literacy and glycemic control of patients with type 2 diabetes mellitus. Thai J Public Health. 2020;50:76-88. (in Thai)
The Royal College of Physicians of Thailand. Clinical practice guideline for diabetes 2017. 3rd ed. Pathum Thani: Romyen Media; 2017. (in Thai)
Phetchaburi Province: Provincial Public Health Office. List of service locations classified by affiliation [Internet]. 2023 [cited 2023 July 17]. Available from: http://pbio.moph.go.th/oldweb/information/district_hos.html (in Thai)
Ministry of Public Health. Standard reporting group information to meet the service plan, non-communicable diseases (NCD DM, HT, CVD), percentage of diabetics with good glycemic control, health district 5, Phetchaburi province, CUP, Phrachomklao Hospital, fiscal year 2020 [Internet]. 2021 [cited 2021 Jan 15]. Available from: https://hdcservice.moph.go.th/hdc/reports/report.php?source=pformated/format1.php&cat_id=b2b59e64c4e6c92d4b1ec16a599d882b&id=137a726340e4dfde7bbbc5d8aeee3ac3 (in Thai)
Tanasugarn C, Neelapaichit N. Development of health literacy measuring instruments for diabetes and hypertension patients. Division of health education, Department of health service support. Ministry of public health together with Mahidol University [Internet]. 2015 [cited 2020 Sep 17]. Available from: http://www.hed.go.th/news/5522 (in Thai)
Kanglee K. Factors associated with glycemic control among people with type 2 diabetes mellitus at Phramongkutklao Hospital, Bangkok. J Royal Thai Army Nurs. 2014;15(3):256-68. (in Thai)
Kaeodumkoeng K. Health literacy: Assess, understand and application. 2nd ed. Bangkok: Amarin Printing and Publishing; 2018. (in Thai)
Suwattanakul T. Factors related to blood sugar control among diabetes mellitus type 2 patients. JHSR. 2018;12(3):515-22. (in Thai)
