อุบัติการณ์และปัจจัยที่สัมพันธ์กับการเกิดภาวะเลือดออกในผู้ป่วยที่ได้รับ ยาละลายลิ่มเลือดร่วมกับยากลุ่มคอร์ติโคสเตียรอยด์
DOI:
https://doi.org/10.69598/tbps.19.1.53-65คำสำคัญ:
ยาสลายลิ่มเลือด, สตีรอยด์, Streptokinase, Alteplaseบทคัดย่อ
ยาละลายลิ่มเลือดเป็นยาที่มีประสิทธิภาพในการรักษาภาวะลิ่มเลือดอุดตันสำหรับหลายข้อบ่งใช้ แต่สามารถเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดภาวะเลือดออก ตลอดจนการเกิดปฏิกิริยาภูมิไวเกินชนิดที่ 1 ในทางปฏิบัติจึงมีการใช้ยากลุ่มคอร์ติโคสเตียรอยด์เพื่อป้องกันปฏิกิริยาดังกล่าวก่อนการบริหารยาละลายลิ่มเลือด อย่างไรก็ตามการใช้ยากลุ่มคอร์ติโค
สเตียรอยด์สามารถเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดภาวะเลือดออกได้เช่นกัน งานวิจัยนี้จึงศึกษาอุบัติการณ์และปัจจัยที่สัมพันธ์กับการเกิดภาวะเลือดออกในผู้ป่วยที่ได้รับยาละลายลิ่มเลือดร่วมกับยากลุ่มคอร์ติโคสเตียรอยด์ ณ โรงพยาบาลนครปฐม โดยเก็บข้อมูลด้วยฐานข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์และเวชระเบียนตั้งแต่เดือนมกราคม พ.ศ. 2562 ถึงกรกฎาคม พ.ศ. 2565
ผลการศึกษาพบว่า ผู้ป่วยจำนวน 106 คน ที่ได้รับยา streptokinase หรือ alteplase ร่วมกับยากลุ่มคอร์ติโคสเตียรอยด์เกิดภาวะเลือดออกร้อยละ 14.3 และ 44.8 ตามลำดับ ปัจจัยที่สัมพันธ์กับการเกิดภาวะเลือดออกอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติในผู้ป่วยที่ได้รับยาละลายลิ่มเลือดร่วมกับยากลุ่มคอร์ติโคสเตียรอยด์ ได้แก่ โรคประจำตัวเป็นโรคหลอดเลือดสมอง (OR 10.11, 95%CI 1.4 - 74.0, p-value 0.023) โรคความดันโลหิตสูง (OR 8.45, 95%CI 1.8 - 40.1, p-value 0.007) และได้รับยากลุ่มคอร์ติโคสเตียรอยด์ 2 ชนิด (OR 6.07, 95%CI 1.3 - 28.3, p-value 0.022) ดังนั้น บุคลากรทางการแพทย์จึงควรต้องระมัดระวังการใช้ยาละลายลิ่มเลือดร่วมกับยากลุ่มคอร์ติโคสเตียรอยด์ในกลุ่มผู้ป่วยที่มีปัจจัยเสี่ยงดังกล่าว ตลอดจนติดตามการเกิดภาวะเลือดออกอย่างใกล้ชิด
เอกสารอ้างอิง
Baig MU, Bodle J. Thrombolytic therapy [Internet]. 2023 [cited 2023 May 5]; Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557411/
David CS, Robert MC. Complications of thrombolytic therapy. In: Eric RB, editor. Thrombolysis and adjunctive therapy for acute myocardial infarction. New York: Marcel Dekker; 1993. p. 91-115.
Duangmee K, Boonmuang P, Santimaleeworagun W, Prasitdumrong H. Urticaria, angioedema, and type I hypersensitivity reactions associated with fibrinolytic agents. Asian Pac J Allergy Immunol. 2022;40(4):379–85.
Prasitdumrong H, Duangmee K, Boonmuang P, Santimaleeworagun W, Oppamayun Y, Sonsupap C, et al. Incidence of urticaria, angioedema, and type I hypersensitivity reactions associated with fibrinolytic agents in Thailand using the database of the health product vigilance center. Asian Pac J Allergy Immunol. 2023;41(1):67–72.
Tseng CL, Chen YT, Huang CJ, Luo JC, Peng YL, Huang DF, et al. Short-term use of glucocorticoids and risk of peptic ulcer bleeding: A nationwide population-based case-crossover study. Aliment Pharmacol Ther. 2015;42(5):599–606.
Narum S, Westergren T, Klemp M. Corticosteroids and risk of gastrointestinal bleeding: A systematic review and meta-analysis. BMJ Open. 2014;4(5):e004587.
Mehran R, Rao SV, Bhatt DL, Gibson CM, Caixeta A, Eikelboom J, et al. Standardized bleeding definitions for cardiovascular clinical trials: A consensus report from the Bleeding Academic Research Consortium. Circulation. 2011;123(23):2736–47.
Huynh T, Cox JL, Massel D, Davies C, Hilbe J, Warnica W, et al. Predictors of intracranial hemorrhage with fibrinolytic therapy in unselected community patients: A report from the FASTRAK II project. Am Heart J. 2004;148(1):86–91.
Kongngern L. Risk factors of intracerebral hemorrhage after intravenous thrombolysis in acute ischemic stroke in Buriram Hospital. Med J Srisaket Surin Buriram Hosp. 2022;37:65-75. (in Thai)
Van de Werf F, Barron HV, Armstrong PW, Granger CB, Berioli S, Barbash G, et al. Incidence and predictors of bleeding events after fibrinolytic therapy with fibrin-specific agents: A comparison of TNK-tPA and rt-PA. Eur Heart J. 2001;22(24):2253–61.
Guo Y, Yang Y, Zhou M, He L. Risk factors of haemorrhagic transformation for acute ischaemic stroke in Chinese patients receiving intravenous recombinant tissue plasminogen activator: A systematic review and meta-analysis. Stroke Vasc Neurol. 2018;3(4):203–8.
Tsikouris JP, Tsikouris AP. A review of available fibrin-specific thrombolytic agents used in acute myocardial infarction. Pharmacotherapy. 2001;21(2):207–17.
McLeod DC, Coln WG, Thayer CF, Perfetto EM, Hartzema AG. Pharmacoepidemiology of bleeding events after use of r-alteplase or streptokinase in acute myocardial infarction. Ann Pharmacother. 1993;27(7-8):956–62.
Franchini M, Zaffanello M, Mannucci PM. Bleeding disorders in primary fibrinolysis. Int J Mol Sci. 2021;22(13):7027.
