ความรอบรู้ด้านสุขภาพกับการใช้การแพทย์เสริมและการแพทย์ทางเลือก ในผู้ป่วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง
DOI:
https://doi.org/10.69598/tbps.20.1.67-79คำสำคัญ:
ความรอบรู้ทางด้านสุขภาพ, การแพทย์เสริม, การแพทย์ทางเลือก, โรคไม่ติดต่อเรื้อรังบทคัดย่อ
งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ของความรอบรู้ด้านสุขภาพกับการใช้การแพทย์เสริมและการแพทย์ทางเลือกในผู้ป่วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง ทำการศึกษาในผู้ป่วยที่มารับบริการในโรงพยาบาลเขตอำเภอนครชัยศรี จังหวัดนครปฐม จำนวน 261 คน เก็บข้อมูลโดยการสัมภาษณ์ด้วยแบบสอบถาม และวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนาและการวิเคราะห์ถดถอยโลจิสติค ผลการศึกษา พบว่า ผู้ป่วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรังส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง (ร้อยละ 61.7) อายุเฉลี่ย 56.3+0.9 ปี มีโรคประจำตัว ได้แก่ ไขมันในเลือดสูง ความดันโลหิตสูงและเบาหวาน มีความรอบรู้ด้านสุขภาพภาพรวมอยู่ในระดับไม่ดีพอ (ร้อยละ 65.9) ผู้ป่วยส่วนใหญ่มีการใช้การแพทย์เสริมและการแพทย์ทางเลือกอย่างน้อย 1 ชนิด (ร้อยละ 82.4) โดยใช้ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ร้อยละ 48.2 และยาสมุนไพร ร้อยละ 22.7 เป็นการใช้เพื่อรักษาโรคที่เป็นอยู่ ร้อยละ 43.4 และหยุดใช้เนื่องจากเกิดอาการข้างเคียง ร้อยละ 45.4 ความรอบรู้ด้านสุขภาพ (OR=4.4, 95% CI 1.1-18.1, p=0.04) และระดับการศึกษา (OR=5.6, 95% CI 1.1-27.9, p=0.04) เป็นปัจจัยที่มีส่งผลต่อการใช้การแพทย์เสริมและการแพทย์ทางเลือก ความรอบรู้ด้านสุขภาพเป็นทักษะที่จะช่วยให้ผู้ป่วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรังสามารถตัดสินใจในการจัดการความเจ็บป่วยและเลือกใช้การแพทย์เสริมและการแพทย์ทางเลือกได้อย่างเหมาะสม ดังนั้นการพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพจะทำให้การดูแลผู้ป่วยมีประสิทธิภาพ ผู้ป่วยเกิดความปลอดภัยและพึงพอใจ
เอกสารอ้างอิง
World Health Organization. Noncommunicable diseases [Internet]. 2019 [cited 2021 Feb 12]. Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ noncommunicable-diseases
Strategy and Planning Division. Office of Permanent Secretary. Ministry of Public Health. Public health statistics A.D. 2021. Nonthaburi: Strategy and Planning Division; 2022. (in Thai)
Rojanapithayakorn W. Health situation and trends in Thailand. J Health Sci. 2019;28(2):185-6. (in Thai)
Pumthong G, Nathason A, Tuseewan M, Pinthong P, Klangprapun S, Thepsuriyanon D, et al. Complementary and alternative medicines for diabetes mellitus management in ASEAN countries. Complement Ther Med. 2015;23(4):617-25.
Puataweepong P, Sutheechet N, Ratanamongkol P. A survey of complementary and alternative medicine use in cancer patients treated with radiotherapy in Thailand. Evid Based Complement Alternat Med. 2012;2012:1-6.
Poonthananiwatkul B, Lim RH, Howard RL, Pibanpaknitee P, Williamson EM. Traditional medicine use by cancer patients in Thailand. J Ethnopharmacol. 2015;168:100-7.
Maomeegan N, Chaimay B, Woradet S. Consumption behavior of dietary supplements in diabetic patients type 2. Acad J Community Public Health. 2019;5(2):80-93. (in Thai)
Ogbu CE, Oparanma C, Ogbu SC, Ujah OI, Okoli ML, Kirby RS. Trends in the use of complementary and alternative therapies among US adults with current asthma. Epidemiologia 2023;4(1):94-105.
World Health Orgnization. Traditional, complementary and integrative medicine [Internet]. 2018 [cited 2023 May 25]. Available from: https://www.who.int/health-topics/traditional-complementary-and-integrative-medicine#tab=tab_1
Alzahrani AS, Price MJ, Greenfield SM, Paudyal V. Global prevalence and types of complementary and alternative medicines use amongst adults with diabetes: Systematic review and meta-analysis. Eur J Clin Pharmacol. 2021;77(9):1259-74.
Wanchai A, Phrompayak D. Use of complementary and alternative medicine among Thai patients with type 2 diabetes mellitus. J Integrat Med. 2016;14(4):297–305.
Putthapiban P, Sukhumthammarat W, Sriphrapradang C. Concealed use of herbal and dietary supplements among Thai patients with type 2 diabetes mellitus. J Diabetes Metab Disord. 2017;16:36.
Nahin RL, Byrd-Clark D, Stussman BJ, Kalyanaraman N. Disease severity is associated with the use of complementary medicine to treat or manage type-2 diabetes: Data from the 2002 and 2007 National Health Interview Survey. BMC Complement Altern Med. 2012;12:193.
Gardiner P, Phillips R, Shaughnessy AF. Herbal and dietary supplement--drug interactions in patients with chronic illnesses. Am Fam Physician. 2008 Jan 1;77(1):73-8. Erratum in: Am Fam Physician. 2008;78(7):808.
Jiso A, Khemawoot P, Techapichetvanich P, Soopairin S, Phoemsap K, Damrongsakul P, et al. Drug-herb interactions among Thai herbs and anticancer drugs: A scoping review. Pharmaceuticals (Basel). 2022;15(2):146.
Robinson A, McGrail MR. Disclosure of CAM use to medical practitioners: A review of qualitative and quantitative studies. Complement Ther Med. 2004;12(2-3):90-8.
Kaewdamkerng K, Tripetchsriurai N. Health literacy. 3rd ed. Bangkok: Choomnumsahakornkankased of Thailand Printing Co., Ltd; 2013.
Sørensen K, Van den Broucke S, Fullam J, Doyle G, Pelikan J, Slonska Z, et al. Health literacy and public health: A systematic review and integration of definitions and models. BMC Public Health. 2012;12:80.
Lu J, Sun S, Gu Y, Li H, Fang L, Zhu X, et al. Health literacy and health outcomes among older patients suffering from chronic diseases: A moderated mediation model. Front Public Health. 2023;10:1069174.
Liu L, Qian X, Chen Z, He T. Health literacy and its effect on chronic disease prevention: Evidence from China's data. BMC Public Health. 2020;20(1):690.
Faul F, Erdfelder E, Buchner A, Lang AG. Statistical power analyses using G*Power 3.1: Tests for correlation and regression analyses. Behav Res Methods. 2009;41(4):1149-60.
Charoencheewakul C, Laohasiriwong W, Suwannaphant K, Sopon A. Health literacy and complementary and alternative medicine use among type 2 diabetes mellitus patients in the Northeast of Thailand. Kathmandu Univ Med J. 2019;17(66):107-13.
Intarakamhang U, Khammungkul J, Boocha P. General health literacy scale for Thais and comparison between age groups. Heliyon. 2022;8(5):09462.
Institute of Medicine (US) Committee on the Use of Complementary and Alternative Medicine by the American Public. Complementary and alternative medicine in the United States [Internet]. Washington (DC): National Academies Press (US); 2005 [cited 2023 Apr 1]. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK83804/
Tanasugarn C, Neelapaichit N. The development of a tool for measuring health literacy among patients with diabetes and hypertension [Internet]. 2016 [cited 2023 Apr 2]. Available from: https://www.nkp-hospital.go.th/th/H.ed/mFile/20180122115054.pdf (in Thai)
Wongnisanathakul K. Health literacy among diabetic patients at the family practice center of Phra Nakhon Si Ayutthaya Hospital. J Prev Med Assoc Thai. 2018;8(1):49-61. (in Thai)
Jamhom S, Silawan T, Lakampan S, Sillabutra J. Health literacy of diabetic patients with uncontrolled blood sugar levels in primary care units, Muang District, Singburi Province. Thai J Health Educ. 2021;44(1):75-86. (in Thai)
von Conrady DM, Bonney A. Patterns of complementary and alternative medicine use and health literacy in general practice patients in urban and regional Australia. Aust Fam Physician. 2017;46(5):316-20.
Dehghan M, Rad MM, Lari LA, Ghorbani-Nejad B, Mohebi-Rad M. The relationship between use of complementary and alternative medicine and health literacy in chronically ill outpatient cases: A cross-sectional study in southeastern Iran. Front Public Health. 2023;11:988388.
Sornsuvit C, Phosuya C, Jaroonwanichkul D, Piriyachananusorn N. The use of herbal and dietary supplements and potential interactions with drugs in patients with chronic diseases. Thai Pharm Health Sci J. 2012;7(4):149-54. (in Thai)
Tassaniyakul W. Herb and drug interaction. Srinagarind Med J. 2008;23(2):223-8. (in Thai)
