ผลของการให้บริบาลทางเภสัชกรรมต่อความรอบรู้ด้านสุขภาพโรคหลอดเลือดสมองของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบรายใหม่
DOI:
https://doi.org/10.69598/tbps.20.2.259-274คำสำคัญ:
โรคหลอดเลือดสมองตีบ, การให้บริบาลทางเภสัชกรรม, ความรอบรู้ด้านสุขภาพ, พฤติกรรมการใช้ยาบทคัดย่อ
โรคหลอดเลือดสมองตีบเป็นสาเหตุสำคัญของอัมพฤกษ์อัมพาต การให้บริบาลทางเภสัชกรรมมุ่งเน้นการให้ความรู้และแก้ไขปัญหาการใช้ยาอาจช่วยเพิ่มความรอบรู้ด้านสุขภาพและความร่วมมือในการใช้ยาของผู้ป่วยได้ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินผลของการให้บริบาลทางเภสัชกรรมต่อความรู้ (knowledge) ความรอบรู้ด้านสุขภาพ (health Literacy) และพฤติกรรมการใช้ยา (medication taking behaviour) ในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบรายใหม่ วิธีการศึกษาการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบติดตามไปข้างหน้าในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบรายใหม่ 58 ราย ณ คลินิกโรคหลอดเลือดสมอง โรงพยาบาลสุราษฎร์ธานี ระหว่างเดือนกันยายน พ.ศ. 2567 - มกราคม พ.ศ. 2568 ผู้ป่วยได้รับบริบาลทางเภสัชกรรม ได้แก่ การให้ความรู้ การค้นหาและแก้ไขปัญหาจากการใช้ยา การส่งเสริมการปรับพฤติกรรม พร้อมติดตามประเมินการใช้ยาก่อนและหลังบริบาลทางเภสัชกรรม ผลการศึกษาพบว่าภายหลังบริบาลทางเภสัชกรรม ผู้ป่วยมีความรู้เกี่ยวกับโรค ยา เป้าหมายการรักษา ความรอบรู้ด้านสุขภาพเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.001) และปัญหาจากความไม่ร่วมมือในการใช้ยาลดลงอย่างมีนัยสำคัญ (p=0.03) อย่างไรก็ตามการควบคุมค่าความดันโลหิตและระดับไขมันในเลือดในระยะสั้นยังไม่เปลี่ยนแปลงอย่างชัดเจน สรุปได้ว่าการให้บริบาลทางเภสัชกรรมมีส่วนช่วยเพิ่มพูนความรู้ ความรอบรู้ด้านสุขภาพและความร่วมมือในการใช้ยาในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบรายใหม่ โดยผู้ป่วยสามารถนำความรู้ที่ได้รับไปปรับใช้ในการดูแลตนเองได้อย่างเหมาะสม
เอกสารอ้างอิง
World Stroke Organization. World stroke factsheet 2022 [Internet]. 2022 [cited 2023 Feb 23]. Available from: https://www.world-stroke.org/assets/downloads/WSO_Global_Stroke_Fact_Sheet.pdf
Tiamkao S, Ienghong K, Cheung LW, Celebi I, Suzuki T, Apiratwarakul K. Stroke incidence, rate of thrombolytic therapy, mortality in Thailand from 2009 to 2021. Open Access Maced J Med Sci. 2022;10(E):110-5.
Stroke Unit Suratthanee Hospital. Annual report of Stroke Unit at Suratthanee Hospital. Suratthanee: Suratthanee Hospital; 2023. (in Thai)
Thepsuwan J, Leelhakul W, Torsakulkaew T. The Effects of recurrent prevention program for stroke patients at a tertiary level hospital in Nakhon Pathom Province. J Thai Stroke Soc. 2019;17(1):5-18. (in Thai)
Solomon JM, Mahmood A, English C, Natarajan M. Physical exercise literacy, beliefs, and preferences among stroke survivors living in a developing country. Ann Phys Rehabil Med. 2021;64(6):101473.
Khumsart S, Tiengtham W, Suwannumphai K. Behavioral factors related to recurrent stroke in patients with stroke. J Pub Health Nurs. 2017;31:13-26.
Powers WJ, Rabinstein AA, Ackerson T, Adeoye OM, Becker K, et al. 2018 Guidelines for the early management of patients with acute ischemic stroke: A guideline for healthcare professionals from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2018;49(3):e46-e110.
European Stroke Organisation (ESO) Executive Committee; ESO Writing Committee. Guidelines for management of ischemic stroke and transient ischemic attack 2008. Cerebrovasc Dis. 2008;25(5):457-507.
Thai Stroke Society. Guideline of endovascular treatments in patients with acute ischemic stroke, 1st rev ed, 2018. Bangkok: Thai Stroke Society; 2018.
Narumon L. Effects of a health literacy promotion program and stroke prevention behaviors in high-risk hypertensive patients. J Allied Health Sci Community Health. 2024;1(1):44-58. (in Thai)
Nutbeam D. Health literacy as a public health goal: A challenge for contemporary health education and communication strategies into the 21st century. Health Promot Int. 2000;15(3):259–67.
Boonchawee P, Nunthaitaweekul P. The effect of health literacy enhancement program on stroke preventive behaviors among stroke patients on recovery stage. TJN. 2024;73(2):51-60. (in Thai)
Kitpaiboonthavi S. Pharmaceutical care in a general medical ward at a middle-level hospital. Reg 11 Med J. 2017;31(3):369-83. (in Thai)
Ramsay LE, Birtwhistle J, Chalmers JC, et al. Pharmaceutical care in stroke management: A collaborative interdisciplinary approach. Stroke. 2005;36(12):2720-8.
Dolor RJ, Yancy WS Jr, Owen WF. The impact of clinical pharmacy services on stroke management. Clin Ther. 2004;26(5):732-42.
Samsa GP, Matchar DB, Goldstein LB, Bonito AJ, Lux LJ, Witter DM, et al. Quality of anticoagulation management among patients with atrial fibrillation: Results of a review of medical records from 2 communities. Arch Intern Med. 2000;160(7):967-73.
Kuha O, Kumniyom N, Thongnuam N, Vidhyachak C, Nakaviro D, Srisuwan P. Appropriate dementia screening tools for Thai older. J Nurs Health Care. 2021;39(4):26-34. (in Thai)
Hepler CD, Strand LM. Opportunities and responsibilities in pharmaceutical care. Am J Hosp Pharm.1990;47(3):533-43.
Khamcharoen J, Puwarawuttipanit W, Kositamongkol S. Factors influencing ischaemic stroke patients’ medication adherence. J Thai Nurse Midwife Counc. 2022;37(2):111-27. (in Thai)
Xiang X, Hengudomsub P, Ponpinij P. Predictors of medication adherence among older adults with uncontrolled hypertension. J Fac Nurs Burapha Univ. 2025;33(2):102-18.
Maytharakcheep S, Worakijthamrongchai T. Antiplatelet therapy in ischemic stroke and transient ischemic attack. J Thai Stroke Soc. 2020;19(2):31-44. (in Thai)
Sakthong P, Sonsa-Ardjit N, Sukarnjanaset P, Munpan W, Suksanga P. Development and psychometric testing of the medication taking behavior tool in Thai patients. Int J Clin Pharm. 2016;38(2):438-45.
Kim YS, Park SS, Bae HJ, Heo JH, Kwon SU, Lee BC, et al. Public awareness of stroke in Korea: A population-based national survey. Stroke. 2012;43(4):1146-9.
Strand LM, Morley PC, Cipolle RJ, Ramsey R, Lamsam GD. Drug-related problems: Their structure and function. DICP: Ann Pharmacother. 1990;24(11):1093-7.
