การพัฒนาคะแนนทำนายความเสี่ยงด้านคุณภาพในผลิตภัณฑ์อาหารนำเข้ากลุ่มพืชและผลิตภัณฑ์ของกองด่านอาหารและยา
DOI:
https://doi.org/10.69598/tbps.20.2.175-189คำสำคัญ:
คะแนนทำนายความเสี่ยง, อาหารนำเข้า, พืชและผลิตภัณฑ์, มาตรฐานอาหารบทคัดย่อ
การเฝ้าระวังผลิตภัณฑ์อาหารนำเข้าเป็นหน้าที่สำคัญในการคุ้มครองผู้บริโภค เพื่อลดความเสี่ยงจากผลิตภัณฑ์ที่ไม่ได้มาตรฐานและส่งผลต่อสุขภาพของผู้บริโภค การพัฒนาคะแนนทำนายความเสี่ยงเป็นเครื่องมือในการคัดกรองผลิตภัณฑ์ที่ไม่ปลอดภัยได้ การศึกษานี้เป็นการศึกษาเชิงวิเคราะห์แบบภาคตัดขวาง เพื่อพัฒนาคะแนนทำนายความเสี่ยง โดยใช้ข้อมูลอาหารนำเข้ากลุ่มพืชและผลิตภัณฑ์ที่ถูกเก็บตัวอย่างตามแผนเก็บตัวอย่างของกองด่านอาหารและยา ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2562 – 2564 จำนวน 2,468 ตัวอย่าง บันทึกและจัดกลุ่มข้อมูลตามตัวแปรที่ศึกษา วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติการทดสอบไคสแควร์ เพื่อหาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับผลวิเคราะห์คุณภาพของผลิตภัณฑ์ และวิเคราะห์การถดถอยแบบโลจิสติก นำค่าสัมประสิทธิ์ถดถอยมาคิดการถ่วงน้ำหนักและพัฒนาคะแนนทำนายความเสี่ยงสำหรับทำนายผลวิเคราะห์คุณภาพของผลิตภัณฑ์ ผลการศึกษาพบว่า ปัจจัยที่ส่งผลต่อผลวิเคราะห์คุณภาพของผลิตภัณฑ์อย่างมีนัย สำคัญ (p < 0.05) ได้แก่ ไตรมาส ด่าน ลักษณะอาหาร และประวัติตกมาตรฐานของผู้นำเข้า โดยมีคะแนนทำนาย
ความเสี่ยงที่ได้รวม 7 คะแนน จากปัจจัยไตรมาส 1 คะแนน ปัจจัยด่าน ลักษณะอาหาร และประวัติตกมาตรฐานของ
ผู้นำเข้าปัจจัยละ 2 คะแนน ค่า Youden’s index สูงสุดอยู่ที่ 3.5 คะแนน ผลทำนายอยู่ในระดับพอใช้ ค่าความไว 66.67% ค่าความจำเพาะ 82.21% ค่าความถูกต้อง 80.79% ค่าคาดทำนายผลบวก 27.32% และค่าคาดทำนายผลลบ 96.09% ทั้งนี้ คะแนนทำนายความเสี่ยงใช้เป็นแนวทางในการพิจารณาสุ่มเก็บตัวอย่างที่อาจไม่ผ่านมาตรฐานตามผล
การทำนายได้ อย่างไรก็ตามควรมีการพัฒนาระบบการเก็บข้อมูล เพื่อให้คะแนนทำนายความเสี่ยงมีประสิทธิภาพและ
มีความแม่นยำมากขึ้น
เอกสารอ้างอิง
Niyomsil S. Food security: A major global issue in 2022 (Part 1) [Internet]. 2022 [cited 2024 Apr 13]. Available from: https://www.thaihealthreport.com/th/articles_detail.php?id=135 (in Thai)
World Health Organization. Food safety [Internet]. 2022 [cited 2024 Apr 13]. Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/food-safety
Food and Agriculture Organization of the United Nations. Food safety [Internet]. 2022 [cited 2024 Apr 13]. Available from: https://www.fao.org/food-safety/background/en/
European Commission. RASFF – The Rapid Alert System for Food and Feed [Internet] 2022 [cited 2024 Apr 14]. Available from: https://food.ec.europa.eu/safety/rasff_en#Learn
U.S. Food and Drug Administration. FDA import process: Entry screening systems and tools [Internet]. 2022 [cited 2024 Apr 14]. Available from: https://www.fda.gov/industry/fda-import-process/entry-screening-systems-and-tools#predict
Import and Export Inspection Division. Vision and mission [Internet]. 2023 [cited 2023 Sep 17]. Available from: https://logistics.fda.moph.go.th/aboutus/category/cat-vision-and-mission/ (in Thai)
Strategy and Planning Division, Food and Drug Administration. Summary report on the analysis of health products according to the health product sampling plan, fiscal year 2020 [Internet]. 2020 [cited 2023 Sep 27]. Available from: https://plan.fda.moph.go.th/media.php?id=491229531240275968&name=47_398_22_389_22_389_Lab%202063.pdf (in Thai)
Strategy and Planning Division, Food and Drug Administration. Summary report on the analysis of health products according to the health product sampling plan, fiscal year 2021 [Internet]. 2021 [cited 2023 Sep 27]. Available from: https://plan.fda.moph.go.th/media.php?id=482418370189336576&name=47_398_22_389_22_389_Lab%202063.pdf (in Thai)
Benefo EO, Karanth S, Pradhan AK. Applications of advanced data analytic techniques in food safety and risk assessment. Curr Opin Food Sci. 2022;48:100937.
Wu LY, Weng SS. Ensemble learning models for food safety risk prediction. Sustainability. 2021;13(21):12291.
Pumsanguan W, Sribundit N. Development of risk assessment tool for imported cosmetics of the import and export inspection division [Dissertation]. Nakhon Pathom: Silpakorn University; 2022. (in Thai)
Sarakarn P, Munpolsri P. Optimal cut-off points for receiver operating characteristic (roc) curve analysis in developing tools of health innovations: Example using STATA. Thai Bull Pharm Sci. 2021;16(1):93-108. (in Thai)
