การประยุกต์เทคโนโลยีภูมิสารสนเทศเพื่อประเมินความสัมพันธ์เชิงพื้นที่ของการใช้ประโยชน์ที่ดินและคุณภาพน้ำบริเวณลุ่มน้ำประแสร์ จังหวัดระยอง
คำสำคัญ:
ลุ่มน้ำประแสร์, การใช้ประโยชน์ที่ดิน, แบบจำลอง ca-markov, คุณภาพน้ำบทคัดย่อ
เทคโนโลยีภูมิสารสนเทศถูกนำมาใช้ในการศึกษาการเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดินเชื่อมโยงกับคุณภาพน้ำบริเวณลุ่มน้ำประแสร์ตอนล่างและนำผลไปใช้สนับสนุนการตัดสินใจเพื่อบริหารจัดการเชิงพื้นที่อย่างเป็นระบบ งานวิจัยนี้มีเป้าหมายเพื่อประเมินการเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดิน วิเคราะห์ความสัมพันธ์เชิงพื้นที่และพัฒนาแบบจำลองเชิงพื้นที่ของการใช้ประโยชน์ที่ดินกับคุณภาพน้ำบริเวณลุ่มน้ำประแสร์ตอนล่าง โดยใช้ข้อมูลภาพดาวเทียม Landsat-8 จำแนกการใช้ที่ดินเป็น 4 ประเภทคือ ป่าไม้/พืชพรรณ ชุมชน/สิ่งปลูกสร้าง แหล่งน้ำและพื้นที่ว่างเปล่า ผลการวิเคราะห์ให้ค่าความถูกต้องโดยรวม 88.81% มีค่าความสอดคล้องการวิเคราะห์ 0.76 การวิเคราะห์สหสัมพันธ์กับคุณภาพน้ำในกลุ่มของปริมาณแร่ธาตุอาหารละลายน้ำ 5 ประเภท ได้ผลของแบบจำลองของปริมาณสารอินทรีย์ในแหล่งน้ำกับการใช้ประโยชน์ที่ดินคือ ไนไตรท์-ไนโตรเจน (NO2-N) = -0.269-0.0474(พืชพรรณ)-0.256(แหล่งน้ำ)+0.449(พื้นที่ว่างเปล่า): R2 = 0.91 และผลของการวิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดินที่เปลี่ยนแปลงไปตามช่วงเวลาโดยใช้ แบบจำลอง CA-Markov พบว่า ผลของการเปลี่ยนแปลงในอีก 5 ปีข้างหน้า จะมีการเปลี่ยนแปลงที่แตกต่างกันอย่างชัดเจนในปี 2566 เนื่องจากมีการขยายตัวของชุมชน มีการขยายตัวทางเศรษกิจ สังคมเปลี่ยนไปทำให้ลักษณะการประกอบอาชีพมีการเปลี่ยนแปลงไป นอกจากนี้พบว่ากิจกรรมการใช้ที่ดินที่มีความคงที่มากที่สุดคือ แหล่งน้ำและพืชพรรณ เนื่องจากในช่วงเวลานี้กิจกรรมการเพาะเลี้ยงบริเวณชายฝั่งไม่มีการขยายตัวเพิ่มขึ้นเช่นเดียวกับพืชพรรณหรือการเกษตร ขณะที่พื้นที่ชุมชน/สิ่งปลูกสร้าง และพื้นที่ว่างเปล่ามีโอกาสที่น่าจะมีการเปลี่ยนแปลงไปค่อนข้างมาก
เอกสารอ้างอิง
APHA. 1992. Standard Methods for the Examination of Water and Wastewater including Sediment and Sludge (18thed). American Public Health Association, American Water Works Association and the Water Environment Federation, Washington DC., USA.
Department of Marine and Coastal Resources. 2013a. Overview of Prasae River. Available Source: https://www.dmcr.go.th/miniprojects/58/22440, January 15, 2019. (in Thai)
Department of Marine and Coastal Resources. 2013b. Prasae Watershed. Available Source: https://km.dmcr.go.th/th/c_218/d_2541, February 10, 2020. (in Thai)
Ding, J., Jiang, Y., Fu, L., Lui, Q., Peng, Q. and Kang, M. 2015. Impacts of land use on surface water quality in a subtropical river basin: a case study of the Dongjiang River Basin, Southeastern China. Water 7(8): 4427-4445.
Grasshoff, K., Kremling, K. and Ehrhardt, M. 1999. Methods of Seawater Analysis (3rded). Weinheim, Wiley-VCH, Germany.
Gyawali, S., Techato, K. and Monprapusson, S. 2015. Assessing the impact of land use on water quality across multiple spatial scales in U-tapao River Basin, Thailand. Journal of Institute of Science and Technology 20(2): 54-60.
Gyawali, S., Techato, K., Monprapusson, S. and Yuangyai, C. 2013. Integrating land use and water quality for environmental based land use planning for U-tapoa River Basin, Thailand. Procedia-social and behavioral sciences 91: 556-563.
Hua, A.K. 2017. Application of CA-Markov model and land use/land cover changes in Malacca river watershed, Malaysia. Applied ecology and environmental research 15(4): 605-622.
Limgomonvilas, T. 2014. Prediction of Lamtakong Watershed Land Use in 2024 with CA-MARKOV Model. Journal of Social Sciences Srinakharinwirote University 17(17): 94-113. (in Thai)
Pollution Control Department. 2018. Wastewater and Sources of Pollution. Ministry of Natural Resources and Environment. Available Source: http://www.pcd.go.th/info_serv/water_water.htm, November 20, 2018. (in Thai)
Pollution Control Department. 2019. Water Quality Standard. Ministry of Natural Resources and Environment. Available Source: http://www.pcd.go.th/info_serv/reg_std_water.html, December 15, 2019. (in Thai)
Rodríguez-Romero, A.J., Rico-Sánchez, A.E., Mendoza-Martínez, E., Gómez-Ruiz, A., Sedeño-Díaz, J.E. and López-López, E. 2018. Impact of Changes of Land Use on Water Quality, from Tropical Forest to Anthropogenic Occupation: A Multivariate Approach. Water 10(11): 1518.
Saithong, T. 2009. Five District Network of Prasae Basin. Available Source: https://pttinternet.pttplc.com/greenglobe/2552/community-02.html, December 11, 2018. (in Thai)
Strickland, J.D.H. and Parsons, T.R. 1972. A Practical Handbook of Seawater Analysis. Fisheries Research Board of Canada Bulletin 167, Ottawa.
Thaipichitburapa, P. and Buranapratheprat, A. 2017. Research Report no Development of Aquatic Ecological Model for Carrying Capacity Assessment: A Case study Prasae River, Thailand. Burapha University. (in Thai)
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
เนื้อหาและข้อมูลในบทความที่ลงตีพิมพ์ในวารสารวิจัยมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย ถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรง ซึ่งกองบรรณาธิการวารสารไม่จำเป็น ต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใดๆ
บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารวิจัย มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย ถือเป็นลิขสิทธ์ของวารสารวิจัย มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่งส่วนใดไปเผยแพร่ต่อหรือเพื่อการกระทำการใดๆจะต้องได้รับอนุญาตเป็นลายลักษ์อักษรจากวารสาร มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัยก่อนเท่านั้น
