การอนุรักษ์ความอุดมสมบูรณ์ของดินเพื่อการผลิตข้าวโพดเลี้ยงสัตว์อย่างยั่งยืน

บทคัดย่อ

ผลการทดลองปลูกพืชระบบข้าวโพด-ข้าวฟ่าง ข้าวโพด-ถั่วเขียว และข้าวโพด -ถั่วแปบ เป็นปัจจัยที่ 1 และระดับการใส่ปุ๋ยไม่ใช้ปุ๋ยเคมี 10-5-5 กก. N-P;2; O;5;-K2O ไร่ ปุ๋ยมูลไก่อัตรา 1ตัน/ไร่ และปุ๋ยเคมีกับปุ๋ยมูลไก่เป็นปัจจัยที่ 2 วางแผนแบบ 3 x 4 Factorial in RCB ที่ศูนย์วิจัยพืชไร่นครสวรรค์ อ. ตากฟ้า จ. นครสวรรค์ ขนาดพื้นที่ 6 ไร่ ในดินเหนียวสีดำชุดลพบุรีซ้ำที่เดิม 22 ปีตั้งแต่ปี พ.ศ. 2524- 2545 เพื่อแสดงถึงสถานภาพของความอุดมสมบูรณ์ของดิน พบว่าการปลูกข้าวโพด – ข้าวฟ่าง โดยไม่ใส่ปุ๋ยเป็นเวลานาน ๆ ทำให้ผลผลิตข้าวโพดลดลง โดยผลผลิตข้าวโพดในช่วงปี พ.ศ. 2542 – 2545 ให้ผลผลิตข้าวโพดเฉลี่ย 187 กก./ไร่ ลดลงจากช่วงปี พ.ศ. 2524 -2528 ซึ่งให้ผลผลิตข้าวโพด 425 กก./ ไร่ ถึง 238 กก./ ไร่ หรือ 56 % การใส่ปุ๋ยมูลไก่อัตรา 1 ตัน/ ไร่/ ปี ติดต่อกัน 13 ปี สามารถเพิ่มผลผลิตข้าวโพด และรักษาความอุดมสมบูรณ์ของดินให้ดีขึ้น โดยพบว่า ในปี พ.ศ. 2533- 2545 ให้ผลผลิตข้าวโพด 727 กก./ ไร่ ขณะที่ไม่ใส่ปุ๋ยผลผลิตข้าวโพด 391 กก./ ไร่ สูงกว่าถึง 336 กก./ ไร่ หรือ 86 % ด้านผลตอบแทนทางเศรษฐกิจในช่วงปี พ.ศ. 2542- 2545 พบว่าการปลูกข้าวโพด – ถั่วเขียวใส่ปุ๋ยเคมี 10-5-5 กก. N-P2 O5- K2 O ไร่ ให้ผลตอบแทนทางเศรษฐกิจคุ้มค่าต่อการลงทุนสูงสุด มีค่า MRR 313% เมื่อเปรียบเทียบกับการปลูกข้าวโพด - ข้าวฟ่างไม่ใส่ปุ๋ย แต่ในด้านของการปรับปรุงดินและรักษาสภาพแวดล้อม พบว่า การปลูกข้าวโพด - ถั่วเขียวใส่ปุ๋ยมูลไก่ให้ผลตอบแทนทางเศรษฐกิจคุ้มค่าต่อการลงทุน มีค่า MRR 234% เมื่อเปรียบเทียบกับการปลูกข้าวโพด - ข้าวฟ่างไม่ใส่ปุ๋ยมาเป็นการปลูกข้าวโพด - ถั่วเขียว ใส่ปุ๋ยเคมีตามคำแนะนำหรือใส่ปุ๋ยมูลไก่อัตรา 1 ตัน/ ไร่/ ปี