ผลกระทบของปุ๋ยหมักต่อสมบัติทางกายภาพบางประการของดิน

บทคัดย่อ

ปุ๋ยหมักเป็นสารอินทรีย์ที่สามารถผลิตขึ้นมาใช้เองโดยการหมักเศษเหลือของพืชไร่นา ปุ๋ยหมักนอกจากจะเป็นแหล่งของธาตุอาหารของพืชแล้ว ยังช่วยในการรักษาและปรับปรุงสมบัติทางกายภาพของดินให้ดีขึ้นอีกด้วย หากมีการใช้ในอัตราและระยะเวลาที่เหมาะสม การทดลองครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ที่จะชี้ให้เห็นถึงคุณประโยชน์ของปุ๋ยหมักที่มีต่อการปรับปรุงสมบัติทางกายภาพของดิน และเพื่อหาอัตราการใช้และระยะเวลาไถกลบที่เหมาะสมในดินร่วมทรายชุดสันทราย ได้ทำการทดลองในบริเวณแปลงทดลองของโครงการศูนย์วิจัยเพื่อเพิ่มผลผลิตทางเกษตร คณะเกษตณศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ โดยการไถกลบปุ๋ยหมักลงไปในดินในอัตราต่าง ๆ กัน 4 อัตรา คือ 0, 1.5, 3.0 , แบะ 4.5 ตัน/ไร่ ทำการปลูกพืชสองครั้งติดต่อกัน คือ กระเทียมเป็นพืชแรกและข้าวโพดหวานเป็นพืชที่สอง และมีการใช้ปุ๋ยเคมีให้แก่พืชทั้งสองด้วยในอัตรา 16 , 12 , และ 12 กก./ไร่ ของ N , P2O2 และ K2O ผลการทดลองพบว่าการไถกลบปุ๋ยหมักลงไปในดินในอัตราที่ไม่ต่ำกว่า 3.0 ตัน/ไร่ สามารถทำให้ความหนาแน่นรวมของดินลดลง และในขณะเดียวกันทำให้จำนวนและขนาดของเม็ดดินเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ และพบว่าทั้งการเปลี่ยนแปลงความหนาแน่นร่วมของดิน และ mean weight diameter ของเม็ดดินมีความสัมพันธ์กับเวลาหลังการไถกลบในลักษณะของสมการ quadratic ส่วนความจุความชื้นที่เป็นประโยชน์ต่อพืชของดินจะเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญหลังจากไถกลบปุ๋ยหมัก แต่ภายหลังไถกลบปุ๋ยหมักเป็นเวลา 1 1/2 เดือนความจุความชื้นที่เป็นประโยชน์ต่อพืชนี้จะลดลงเรื่อย ๆ ในลักษณะของสมการยกกำลัง (power function) นอกจากนี้การไถกลบปุ๋ยหมักลงดินนี้ยังสามารถทำให้ผลผลิตของกระเทียมและข้าวโพดหวานเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญเช่นเดียวกัน ทั้งยังพบว่าอิทธิพลของปุ๋ยหมักที่มีต่อการเปลี่ยนแปลงสมบัติทางกายภาพของดินนี้มีระยะเวลาไม่ต่ำกว่า 6 เดือนหลังจากไถกลบลงไปในดิน