ความสัมพันธ์ระหว่างคุณภาพเมล็ดพันธุ์และระยะเวลาการเก็บรักษาของข้าวโพดหวาน 3 พันธุ์
ภภัสสร วัฒนกุลภาคิน1* ศุภลักษ์ สัตยสมิตสถิต1 กัณทิมา ทองศรี1
DOI:
https://doi.org/10.14456/thaidoa-agres.2023.6คำสำคัญ:
เมล็ดพันธุ์ข้าวโพดหวาน , การประเมินคุณภาพเมล็ดพันธุ์, อายุการเก็บรักษาบทคัดย่อ
การศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างคุณภาพเมล็ดพันธุ์และระยะเวลาการเก็บรักษาเมล็ดพันธุ์ข้าวโพดหวาน 3 พันธุ์ ได้แก่ พันธุ์ DOA1 PV2 และ PV1 ที่อุณหภูมิห้องเป็นเวลา 10 เดือน เพื่อนำมาประยุกต์เป็นวิธีประเมินคุณภาพและอายุการเก็บรักษา ผลการทดลองพบว่า การลดลงของความงอกมาตรฐาน (standard germination; SG) ความงอกภายหลังการเร่งอายุ (germination after accelerated aging, GAA) การแทงราก (radicle emergence percentage, RE) และความงอกในสภาพไร่ (field emergence, FE) และการเพิ่มขึ้นค่าการนำไฟฟ้า (electrical conductivity, EC) สัมพันธ์กับระยะเวลาการเก็บรักษาที่นานขึ้นใน ข้าวโพดหวานทั้ง 3 พันธุ์ ขณะที่การเพิ่มขึ้นของปริมาณน้ำตาลที่ละลายได้ (soluble sugar content ,SS) ตามระยะเวลาการเก็บรักษา พบในพันธุ์ DOA1 และ PV2 แต่พันธุ์PV1 ค่อนข้างคงที่ ความงอกมาตรฐานตามพระราชบัญญัติพันธุ์พืช พ.ศ. 2518 ซึ่งต้องไม่ต่ำกว่า 60% พบว่า เมล็ดพันธุ์ข้าวโพด หวานพันธุ์ DOA1 มีอายุการเก็บรักษา 8 เดือน โดย SG มีค่า 60% และพบค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ (r) มีค่า 0.80 ขึ้นไป ระหว่างความสัมพันธ์ของ SG กับ GAA, RE, FE และEC และระหว่าง GAA กับ RE, FE และ EC สำหรับพันธุ์ PV1 เก็บรักษาได้ 7 เดือน โดย SG มีค่า 74% และพบความสัมพันธ์ ที่มีค่า r 0.80 ขึ้นไป ระหว่าง SG กับ GAA RE และ FE และระหว่าง GAA กับ FE ในขณะที่พันธุ์ PV2 เก็บรักษาได้นาน 4 เดือน SG มีค่า 63% และ พบความสัมพันธ์ระหว่าง SG กับ GAA RE และ FE และระหว่าง GAA กับ RE และ FE ที่ให้ค่า r 0.80 ขึ้นไป ส่วนปริมาณ SS ให้ค่าความสัมพันธ์เชิงลบกับ SG และความแข็งแรง โดยมีค่า r ต่ำกว่า 0.80 ทั้งสามพันธุ์ดังนั้น วิธีการตรวจสอบความแข็งแรงที่แนะนำสำหรับประเมินคุณภาพและอายุการเก็บรักษาเมล็ดพันธุ์ข้าวโพดหวานทั้ง 3 พันธุ์ ได้แก่ RE, GAA และ FE โดยใช้ระยะเวลาในการ ตรวจสอบด้วย 3, 10 และ 14 วัน ตามลำดับ
เอกสารอ้างอิง
จวงจันทร์ ดวงพัตรา. 2529. การตรวจสอบและวิเคราะห์เมล็ดพันธุ์. ภาควิชาพืชไร่นา คณะเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. 192 หน้า.
บุญมี ศิริ และวิทวัส ธีรธิติ. 2551. การประเมินความสามารถในการเก็บรักษาเมล็ดข้าวโพดหวานพิเศษลูกผสม 3 พันธุ์ โดยการเร่งอายุ. ว. วิทย์. กษ. 39(พิเศษ 3): 246-249.
ภภัสสร วัฒนกุลภาคิน นิภาภรณ์ พรรณรา กัณทิมา ทองศรี และสุมนา จำปา. 2559. ความสัมพันธ์ระหว่างความงอกและความแข็งแรงของเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลืองพันธุ์เชียงใหม่ 60. หน้า 301-311. ใน : ประชุมทางวิชาการเมล็ดพันธุ์พืชแห่งชาติ ครั้งที่ 13 วันที่ 21-25 มิถุนายน 2559. ม.ราชมงคลอีสาน วิทยาเขตสุรินทร์ จ.สุรินทร์.
พระราชบัญญัติพันธุ์พืช พ.ศ. 2518. ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เรื่อง กำหนดมาตรฐาน คุณภาพและวิธีเก็บรักษาเมล็ดพันธุ์ควบคุม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2556. หน้า 32-33. ใน : ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๑๓๐ ตอนพิเศษ ๑๔๘ ง.
วราภรณ์ สิงหบำรุง และ สุนันทา จันทกูล. 2547. การศึกษาวิธีวัดความแข็งแรงของเมล็ดพันธุ์เพื่อการประเมินความงอกในสภาพไร่สำหรับข้าวโพดหวาน. หน้า 291-299. ใน : เรื่องเต็มการประชุมทางวิชาการของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 42: สาขาพืช สาขาส่งเสริมและนิเทศศาสตร์เกษตร, 3-6 กุมภาพันธ์ 2547 ณ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
สำนักควบคุมพืชและวัสดุการเกษตร. 2562. ปริมาณและมูลค่าการส่งออกเมล็ดพันธุ์ควบคุม ประจำปี 2562.แหล่งข้อมูล: http://www.thasta.com/statistics.asp. สืบค้น: 24 ตุลาคม 2562.
สุจิตรา พรหมเชื้อ. 2544. ผลของการเร่งอายุเมล็ดพันธุ์ข้าวโพดหวานต่อการเจริญเติบโตและผลผลิต. วิทยานิพนธ์วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพืชศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์. 58 หน้า.
AOSA. 2009. Seed Vigor Testing Handbook. Contribution No 32 to the Handbook of Seed Testing. Association of Official Seed Analysts. NE, USA. 334 หน้า.
Demir, I., S. Ermis, K. Mavi, and S. Matthews. 2008. Mean germination time of pepper seed lots (Capsicum annuum L.) predicts size and uniformity of seedlings in germination tests and transplant modules. Seed Sci. and Technol. 36(1): 21-30.
Douglass, S.K, J.A. Juvik and W.E. Splittstoesser. 1993. Sweet corn seedling emergence and variation in kernel carbohydrate reserves. Seed Sci. and Technol. 21(2): 433-445.
Hampton, J.G. and D.M. TeKrony. 1995. Handbook of vigour test methods, 3rd Edition, The International Seed Testing Association, Zurich, Switzerland. 119 p.
Hampton, J.G., K.A. Johnstone and V. Eua – Umpon. 1992. Ageing vigour tests for mungbean and French bean seed lots. Seed Sci. and Technol. 20(3): 643-653.
ISTA. 2016. International rules for seed testing. International Seed Testing Association. Bassesdorf, Switzerland. 284 p.
Matthews, S. and M. Khajeh-Hosseini. 2006. Mean germination time as an indicator of emergence performance in soil of seed lots of maize (Zea mays). Seed Sci. and Technol. 34(2): 339 - 347.
Matthews, S., M.-H. Wagner, L. Kerr and A.A. Powell. 2018. Potential for early counts of radicle emergence and leakage of electrolytes as quick tests to predict the percentage of normal seedlings. Seed Sci. and Technol. 46(1): 1-18.
Parera, C.A., D.J. Cantliffe, P.J. Stoffella and B.T. Scully. 1995. Field emergence of shrunken-2 corn predicted by single and multiple vigor laboratory tests. J. Amer. Soc. Hort. Sci. 120(1): 128-132.
Powell, A.A. and S. Matthews. 1979. The influence of testa condition on the imbibition and vigour of pea seeds. J. Exp. Bot. 30(114): 193-197.
Saha, R and R.N. Basu. 1984. Invigoration of soybean seed for the alleviation of soaking injury and aging damage on germinability. Seed Sci. and Technol. 12(2): 613-622.
Szemruch, C., O. Del Longo, L. Ferrari, S. Renteria, M. Murcia, M. Cantamutto and D. Rondanini. 2015. Ranges of vigor based on the electrical conductivity test in dehulled sunflower seeds. Res. J. Seed Sci. 8(1): 12-21.
Wattanakulpakin, P., S. Photchanachai, S. Miyagawa, and K. Ratanakhanokchai. 2012. Loss of maize seed vigor as affected by biochemical changes during hydropriming. Crop Sci. 52(6): 2783–2793.
Wilson, D.O. Jr., J.C. Alleyne, B. Shafii and S.K. Mohan. 1992. Combining vigour test results for prediction of final stand of shrunken-2 sweet corn seed. Crop Sci. 32(6): 1496-1502.
Zhao, G., S. Qun and W. Jianhua. 2007. Improving seed vigour assessment of super sweetcorn and sugar enhanced sweet corn. New Zealand J. Crop and Hort. Sci. 35(3): 349-356.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2023 วารสารวิชาการเกษตร
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
วารสารวิชาการเกษตร
