การตอบสนองและการดูดใช้ไนโตรเจนของข้าวโพดหวานในดินร่วนเหนียว
DOI:
https://doi.org/10.14456/thaidoa-agres.2024.1คำสำคัญ:
ไนโตรเจน, ฟอสเฟต, โพแทช, ประสิทธิภาพการใช้ปุ๋ย, การดูดใช้ธาตุอาหารบทคัดย่อ
การจัดการปุ๋ยไนโตรเจนที่เหมาะสมสามารถเพิ่มผลผลิตและลดการใช้ปุ๋ยเคมีได้ แต่คำแนะนำการใช้ปุ๋ยไนโตรเจนกับข้าวโพดหวานไม่ได้จำเพาะกับสภาพของพื้นที่ งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการตอบสนองและการดูดใช้ธาตุอาหารไนโตรเจนของข้าวโพดหวานในกลุ่มดินร่วนเหนียวชุดดินชัยนาท ใน จ.อุทัยธานี ใช้แผนการทดลองแบบสุ่มในบล็อกสมบูรณ์ ประกอบด้วย 6 กรรมวิธี จำนวน 4 ซ้ำ กรรมวิธีเป็นปุ๋ยไนโตรเจน 6 ระดับ ได้แก่ 0 8 16 24 32 และ 40 กก. N/ไร่ โดยทุกกรรมวิธีใส่ปุ๋ยฟอสเฟตและปุ๋ยโพแทชในอัตรา 1.0 เท่าของคำแนะนำตามค่าการวิเคราะห์ดิน ผลการทดลองพบว่า การตอบสนองของผลผลิตฝัก (Y) ต่อปุ๋ยไนโตรเจน (x) ของข้าวโพดหวานพันธุ์ไฮบริกซ์ 3 ที่ปลูกในดินร่วนเหนียวที่มีอินทรียวัตถุต่ำ (1.34%) ใน จ.อุทัยธานี ดังสมการ quadratic Y=-0.6989x2+44.985x+2803 โดยมีค่า R2=0.9106 เมื่อวิเคราะห์ผลตอบแทนทางเศรษฐกิจ ด้วยวิธี VCR พบว่า การใส่ปุ๋ยไนโตรเจนอัตรา 16 กก.N/ไร่ ให้ผลตอบแทนคุ้มค่าทางเศรษฐกิจมากที่สุด ข้าวโพดมีการดูดใช้ธาตุอาหารทั้งหมด 25.7 3.7 และ 23.7 กก. N, P และ K/ไร่ ตามลำดับ และธาตุอาหารที่สูญหายไปกับผลผลิต 10.6 1.8 และ 7.8 กก. N P และ K/ไร่ ตามลำดับ การใช้อัตราปุ๋ยไนโตรเจนที่เหมาะสมสามารถเพิ่มผลผลิตข้าวโพดหวานที่ปลูกในดินร่วนเหนียวในชุดดินชัยนาทใน จ. อุทัยธานีอย่างมีประสิทธิภาพ
เอกสารอ้างอิง
กองวิจัยพัฒนาปัจจัยการผลิตทางการเกษตร. 2564. คำแนะนำการใช้ปุ๋ยตามค่าวิเคราะห์ดินสำหรับพืชไร่เศรษฐกิจ. เอกสารวิชาการ กองวิจัยพัฒนาปัจจัยการผลิตทางการเกษตร กรมวิชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์. 105 หน้า.
กองสำรวจดิน. 2523. คู่มือการจำแนกความเหมาะสมของดินสำหรับพืชเศรษฐกิจ. เอกสารวิชาการเล่มที่ 2525. แผนที่ดินของประเทศไทยมาตราส่วน 1:500,000 กองสำรวจดิน กรมพัฒนาที่ดิน กระทรวงเกษตรและสหกรณ์. 78 หน้า.
คณาจารย์ภาควิชาปฐพีวิทยา. 2548. ปฐพีวิทยาเบื้องต้น. พิมพ์ครั้งที่ 10. สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ. 547 หน้า.
ชัชธนพร เกื้อหนุน พีระพงษ์ เชาวนพงษ์ ปัญจพร เลิศรัตน์ บรรณพิชญ์ สัมฤทธิ์ และ สายน้ำ อุดพ้วย. 2564. ผลของไบโอชาร์ต่อการเปลี่ยนแปลงความอุดมสมบูรณ์ดินทราย-ดินร่วนปนทรายและดินเหนียวในสภาพโรงเรือน. รายงานผลงานเรื่องเต็มการทดลองที่สิ้นสุด กรมวิชาการเกษตร. แหล่งข้อมูล: https://www.doa.go.th/plan/wp-content/uploads/2021/05/8 ผลของไบโอชาร์ต่อการเปลี่ยนแปลงความอุดมสมบูรณ์ดินทราย-ดินร่วน.pdf. สืบค้น: 1 ตุลาคม 2566.
นงเยาว์ จันทร์อินทร์ ทนงศักดิ์ ปะระไทย สุวิมล พุทธจรรยาวงศ์ พัชรีภรณ์ ดีมุกข์ดา ทองพูน เฉิดสมบูรณ์ ธิปไตย ไตรโภค อรวรรณ จินะใจหาญ ปิยะพล ระเบ็ง และ สุรศักดิ์ คำนันท์. 2558. การศึกษาการใช้ปุ๋ยเคมีและปุ๋ยอินทรีย์ ตามค่าวิเคราะห์ดินสำหรับข้าวโพด. แหล่งข้อมูล: https://tarr.arda.or.th/preview/item/ceibvpYU9X9vBQmBynZfA?keyword=ทนงศักดิ์%20ปะระไทย. สืบค้น: 6 กันยายน 2566.
สุรเดช จินตกานนท์ และ พัชราภรณ์ ไขรัศมี. 2529. อิทธิพลของอัตราและวิธีการใส่ปุ๋ยไนโตรเจนที่มีต่อปริมาณและคุณภาพของเมล็ดข้าวโพดหวานที่ปลูกในชุดดินกำแพงแสน. ใน: รายงานการประชุมวิชาการพืชผักแห่งชาติครั้งที่ 6, วันที่ 13-17 มกราคม 2529. วิทยาเขตเกษตรนครศรีธรรมราช นครศรีธรรมราช.
สำนักงานส่งเสริมและพัฒนาการเกษตรที่ 6. 2562. ข้อมูลเอกภาพพืชเศรษฐกิจ 17 จังหวัดภาคเหนือ: ข้อมูลเอกภาพข้าวโพดหวาน. แหล่งข้อมูล: https://ndoae.doae.go.th/plant-unity1.php?p=16. สืบค้น: 10 พฤศจิกายน 2566.
สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร. 2562. ส่งออกข้าวโพดหวานทิศทางสดใส ครองแชมป์ส่งออกอันดับ 1 ของโลก. แหล่งข้อมูล: https://www.oae.go.th/view/1/รายละเอียดภาวะเศรษฐกิจการเกษตร/30924/TH-H. สืบค้น: 22 พฤษภาคม 2566.
สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร. 2565. ตารางแสดงรายละเอียดข้าวโพดหวาน. แหล่งข้อมูล: http://www.oae.go.th/view/ตารางแสดงรายละเอียดข้าวโพดหวาน/TH-TH. สืบค้น: 22 พฤษภาคม 2566.
สันติ ธีราภรณ์ และ ดิสสพันธุ์ ธรรมาภิรมย์. 2549. การใช้ปุ๋ยกับข้าวโพด. หน้า 1-17. ใน: เอกสารประกอบการฝึกอบรมหลักสูตร การใช้ปุ๋ยอย่างมีประสิทธิภาพกับพืชเศรษฐกิจ. 23-24 พฤษภาคม 2549 สำนักวิจัยพัฒนาปัจจัยการผลิตทางการเกษตร กรมวิชาการเกษตร กรุงเทพฯ.
เสาวคนธ์ เหมวงษ์. 2557. ผลของถ่านชีวภาพจากไม้ไผ่และแกลบต่อผลผลิตและประสิทธิภาพการดูดใช้ไนโตรเจนของข้าวพันธุ์ชัยนาท 1. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี. 16(1):69-75.
Biswas, D.K. and B.L. Ma. 2016. Effect of nitrogen rate and fertilizer nitrogen source on physiology, yield, grain quality, and nitrogen use efficiency in corn. Canadian Journal of Plant Science. 96: 392-403.
Bray, R.H. and N. Kurtz. 1945. Determination of total, organic and available forms of phosphorus in soil. Soil Science. 59: 39-45.
Bremner, J.M. 1960. Determination of nitrogen in soil by the Kjeldahl method. Journal of Agricultural Science. 55: 11–33.
Davis, L.E. 1943. Measurements of pH with the glass electrode as affected by soil moisture. Soil Science. 56(6): 405-422.
Dobermann, A. 2005. Nitrogen Use Efficiency – State of the Art. Available at: https://digitalcommons.unl.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1319&context=agronomyfacpub. Accessed: November 10, 2023.
Eivazi, A. and F. Habibi. 2013. Evaluation of nitrogen use efficiency in corn (Zea may L.) variety. World Applied Sciences Journal. 21(1): 63-68.
Fageria, N.K., V.C. Baligar and C.A. Jones. 1997. Growth and Mineral Nutrition of Field Crops, 2nd Ed. New York: Marcel Dekker. 494 p.
Gao, L., W. Li, U. Ashraf, W. Lu, Y. Li, C. Li, G. Li, G. Li and J. Hu. 2020. Nitrogen fertilizer management and maize straw return modulate yield and nitrogen balance in sweet corn. Agronomy. 10(3): 362.
Gunina, A. and Y. Kuzyakov. 2022. From energy to (soil organic) matter. Globle Change Biology. 28: 2169–2182.
Johnson, G.W. and W.R. Raun. 2003. Nitrogen response index as a guide management. Journal of Plant Nutrition. 26(2): 249–262.
Kaweewong, J. and A. Moonta. 2020. Nitrogen requirements of sweet corn grown on Mea Rim soil series. Thai Journal of Science and Technology. 9(6): 811-820.
Khan, A.A., A. Hussain, M.A. Ganai, N.R. Sofi and S.T. Hussain. 2018. Yield, nutrient uptake and quality of sweet corn as influenced by transplanting dates and nitrogen levels. Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry. 7(2): 3567-3571.
Kuo, S. 1996. Phosphorus. pp. 869-919. In: D.L. Sparks (ed.). Methods of Soil Analysis, part 3: Chemical Methods. Soil Science Society of America Book Series No. 5. and ASA, Madison, Wisconsin, USA.
Liu, X., S.J. Herbert, A.M. Hashemi, X. Zhang and G. Ding. 2006. Effects of agricultural management on soil organic matter and carbon transformation – A review. Plant Soil and Environment. 52(12): 531–543.
Moll, R.H., E.J. Kamprath and W.A. Jackson. 1982. Analysis and interpretation of factors which contribute to efficiency to nitrogen utilization. Agronomy Journal. 74: 562-564.
Nelson, D.W. and L.E. Sommer. 1982. Total carbon, organic carbon, and organic matter. pp. 539-579. In: Method of Soil Analysis, Part 2. Chemical and Microbiology Properties. Agronomy Monograph 9 (2nd) ASA-SSSA, Madison, Wisconsin, USA.
Oktem, A., A.G. Oktem and H.Y. Emeklier. 2010. Effect of nitrogen on yield and some quality parameters of sweet corn. Communications in Soil Science and Plant Analysis. 41:832–847.
Piper, C.S. 1966. Soil and Plant Analysis: A Laboratory Manual of Methods for the Examination of Soils and the Determination of the Inorganic Constituents of Plant. Hans Publisher, Bombay. 368 p.
Pratt, P.F. 1965. Potassium. pp. 1022-1030. In: C.A. Black. (ed). Methods of Soil Analysis. Part II. Amer. Soc. of Agron. Inc. Madison, Wisconsin.
Richard, L.A. 1954. Diagnostic and Improvement of Saline Alkaline Soils. U.S. Salinity Laboratory, U.S. Dept. Agricultural Handbook No. 60. 160 p.
Willigen, P., B.H. Janssen, H.I.M. Heesmans, J.G. Conijin, G.J. Velthof and W.J. Chardon. 2008. Decomposition and Accumulation of Organic Matter in Soil; Comparisons of some Model. Altera, Wageningen, The Netherlands. 73 p.
Wu, P., Q. Dai and Q. Tao. 1993. Effect of fertilizer rates on the growth, yield, and kernel composition of sweet corn. Communications in Soil Science and Plant Analysis. 24: 237-253.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2024 วารสารวิชาการเกษตร
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
วารสารวิชาการเกษตร
