น้ำทิ้งจากโรงงานผลิตแป้งมันสำปะหลังต่อการเจริญและผลผลิตอ้อย

บทคัดย่อ

จากวิกฤติภัยแล้งของประเทศไทย ที่เริ่มทวีความรุนแรงตั้งแต่ปลายปี พ.ศ.2562 อย่างต่อเนื่อง ส่งผลให้น้ำแห้ง ขาดแคลนใช้อุปโภคและบริโภคในทุก ๆ พื้นที่ ดังนั้น การนำน้ำทิ้งจากภาคอุตสาหกรรมมาใช้ประโยชน์ จึงเป็นแนวทางหนึ่งในการแก้ไขปัญหาภัยแล้ง งานวิจัยนี้ จึงเป็นการศึกษาผลของการใช้น้ำทิ้งจากโรงงานอุตสาหกรรมแป้งมันสำปะหลังต่อการเจริญเติบโตและผลผลิตอ้อย เปรียบเทียบกับการใช้น้ำผิวดินจากแหล่งน้ำธรรมชาติ และสภาพน้ำฝนตามธรรมชาติ จากการวิเคราะห์คุณภาพน้ำทิ้งจากโรงงานแป้งมันสำปะหลัง พบว่า มีค่าพารามิเตอร์ที่เกินมาตรฐาน คือ ค่าของแข็งแขวนลอย ค่าสารละลายทั้งหมด ค่าบีโอดีและค่าซีโอดี เมื่อนำน้ำทิ้งจากโรงงานแป้งมันสำปะหลังไปใช้ในการปลูกอ้อยพันธุ์ขอนแก่น3 วางแผนทดลองแบบสุ่มในบล็อกสมบูรณ์ จำนวน 4 ซ้ำ ประกอบด้วย 1) ปลูกอ้อยโดยใช้น้ำทิ้งจากโรงงานแป้งมันสำปะหลัง 2) ปลูกอ้อยโดยใช้น้ำผิวดิน 3) ปลูกอ้อยโดยน้ำฝนตามสภาพตามธรรมชาติ (ไม่มีให้น้ำเพิ่ม) มีการให้น้ำทุก 7 วัน ตามคู่มือการปฏิบัติงานด้านการคำนวณการใช้น้ำของพืช พบว่า การใช้น้ำทิ้งและน้ำผิวดิน ส่งผลให้การเจริญเติบโตและผลผลิตอ้อย ได้แก่ ความสูง ความยาวปล้อง จำนวนปล้อง/ลำ น้ำหนักสด/ลำอ้อย น้ำหนักสด/ไร่ มีค่าอยู่ในช่วง 257.8-270 ซม. 8.38-8.94 ซม. 26.83-27.08 ปล้อง/ลำ 1.85-1.87 กก./ลำ และ 16.96-17.30 ตัน/ไร่ ตามลำดับ ซึ่งไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ในขณะที่สภาพน้ำตามธรรมชาติต้นอ้อยมีการเจริญเติบโตและให้ผลผลิตน้อยที่สุด ส่วนค่าความหวานของอ้อยของทั้ง 3 กรรมวิธีการทดลองนั้น ไม่แตกต่างกัน (12.38-13.40 องศาบริกซ์) ผลการวิเคราะห์ค่าสารพิษและโลหะหนักต่าง ๆ ทั้งในอ้อยและในดินหลังการเพาะปลูก พบว่า ไม่เกินค่ามาตรฐานที่กำหนด ส่วนการสะสมของธาตุอาหารในดินนั้น พบว่า ทั้ง 3 กรรมวิธีการทดลอง ส่งผลให้มีปริมาณธาตุโพแทสเซียม แคลเซียม แมกนีเซียม แมงกานีส และเหล็กค่อนข้างสูงกว่าก่อนการเพาะปลูก อย่างไรก็ตาม การสะสมของสารตกค้างและโลหะหนักในดิน ขึ้นอยู่กับระยะเวลา จากผลการทดลองพบว่า น้ำทิ้งจากโรงงานอุตสาหกรรมแป้งมันสำปะหลังสามารถนำมาใช้ในการเพาะปลูกได้ โดยไม่ก่อให้เกิดสารตกค้างและโลหะหนักในพืชและในดินในระยะเวลาที่ทดลอง