การศึกษาชนิดของไรสี่ขาศัตรูพืชของประเทศไทย

บทคัดย่อ

ไรสี่ขา เป็นไรที่มีขนาดเล็กไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า ลักษณะการเข้าทำลายของไรสี่ขาหลายชนิดคล้ายกับอาการของโรคพืชจึงทำให้เกิดการใช้สารป้องกันกำจัดศัตรูพืชที่ผิดประเภท นอกจากนี้ ไรสี่ขาหลายชนิดเป็นพาหะนำโรคมาสู่พืชด้วย และมีหลายชนิดเป็นศัตรูพืชกักกันของประเทศไทย จากการสำรวจชนิดของไรสี่ขาที่มีความสำคัญ ที่แพร่กระจายในประเทศไทยในพื้นที่ 28 จังหวัด 37 อำเภอ ระหว่างเดือนตุลาคม พ.ศ. 2556 - กันยายน พ.ศ. 2558และนำตัวอย่างที่ได้มาทำสไลด์ถาวรด้วยน้ำยาBerlese’s medium เพื่อจำแนกชนิดภายใต้
กล้องจุลทรรศน์ พบว่า ไรสี่ขาในวงศ์ Eriophyidaeซึ่งเป็นสาเหตุให้เกิดอาการผิดปกติต่าง ๆ บนใบพืชมีจำนวน 12 ชนิด ได้แก่ Aceria aloinis(Keifer), Aceria litchii (Keifer), Acerialongana Boczek & Knihinicki, Aceria neopaederiae Konvipasruang, et al., Aceria sandorici Nalepa, Aceria tulipae (Keifer), Abacarus pennatus Chandrapatya, Aculops caricae Keifer, Acalitus simplex Flechtmann & Etienne, Colomerus novahebridensis Keifer, Phyllocoptes azadirachtae Chandrapatya และ Phyllocoptruta oleivora (Ashmead) โดย พบไรที่มีความสำคัญและสร้างความเสียหายให้กับ
พืชเศรษฐกิจได้แก่ A. longana ทำให้เกิดอาการ พุ่มไม้กวาดบนลำไย แพร่ระบาดมากในแหล่งปลูก ลำไย P. oleivora ทำให้เกิดอาการปื้นสีน้ำตาล คล้ายสนิมบนผลส้ม A. litchii ทำให้เกิดอาการใบกำมะหยี่บนใบลิ้นจี่ และ A. tulipae เป็นไรศัตรูที่ สำคัญของกระเทียม ทำให้ใบกระเทียมที่ปลูกในสภาพไร่บิดม้วนงอ และกลีบกระเทียมหลังการ เก็บเกี่ยวเกิดอาการแห้งฝ่อ การศึกษาในครั้งนี้พบไรที่มีการค้นพบเป็นครั้งแรก (new record) บนต้อยติ่งฝรั่ง และว่านหาง มีชื่อว่า A. simplexและ A. aloinis ตามลำดับ นอกจากนี้การสำรวจ ไรสี่ขาที่เข้าทำลายมะพร้าวในหลายพื้นที่พบเฉพาะ C. novahebridensis แต่ไม่พบ Aceria guerreronis Keifer