การออกแบบภูมิทัศน์เมืองประวัติศาสตร์เชียงแสน เพื่อรองรับเขตเศรษฐกิจพิเศษชายแดน จังหวัดเชียงราย

Abstract

เมืองเก่าเชียงแสน เป็นเมืองสำคัญทางประวัติศาสตร์ของอารยธรรมล้านนา ที่ปรากฏร่องรอยโบราณสถานที่สำคัญถึง 76 วัด ในเขตกำแพงเมืองเก่า แม้ว่าเมืองเชียงแสนควรส่งเสริมการอนุรักษ์แต่จากนโยบายของภาครัฐในการจัดตั้งเป็นเขตเศรษฐกิจพิเศษชายแดนในพื้นที่อำเภอเชียงแสนทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงจากการขยายตัวของการใช้ประโยชน์ที่ดิน และกระทบต่อชุมชนเมืองเก่า รวมทั้งการรุกล้ำแนวเขตโบราณสถาน และสภาพภูมิทัศน์ทางวัฒนธรรมของเมือง การดำเนินงานวิจัยโดยใช้การสัมภาษณ์ความต้องการรูปแบบภูมิทัศน์ของเมืองเชียงแสน และการสนทนากลุ่มในประเด็นที่เกี่ยวกับองค์ประกอบของภูมิทัศน์เมือง จากตัวแทนภาคประชาชน หน่วยงานภาครัฐ และภาคเอกชน เพื่อสร้างรูปแบบการออกแบบภูมิทัศน์เมือง โดยใช้แนวคิดพิพิธภัณฑ์มีชีวิต คือ ส่งเสริมการพัฒนาเมืองเชียงแสนควบคู่ไปกับการอนุรักษ์สภาพแวดล้อมของชุมชนเมืองเก่า ให้เหมาะสมกับบริบทเอกลักษณ์ของเมืองประวัติศาสตร์เชียงแสน

The Townscape Design of Chiang Saen Historic Town for Border Economic Zone in Chiang Rai Province

The ancient town of Chiang Saen is an important historical site in Chiang Rai province and the origin of The Lanna Kingdom with over 76 well-maintained archeological sites housed inside the ancient city wall. However, recent government policy promoting the area as a special border economic zone has resulted in the town becoming over-populated. Consequently, this has led to unauthorized land usage and trespassing upon historical sites. In addition to illegal land usage, modern buildings have also become visual pollution for its cultural landscape causing a devalued image and indistinctiveness to the Chiang Saen historic town. This study aimed to look into the problems and needs of the Chiang Saen townscape expressed by its inhabitants. Individual and group interviews concerning the potentiality of Chiang Saen townscape were conducted among the representatives from people, business and government sectors in order to create a townscape design. An inliving museum concept for the development of the Chiang Saen townscape would utilize parallel development with conservation to maintain the identity and the context of the Chiang Saen historic town.