การออกแบบลวดลายผ้าไหมปูมโบราณแนวคิดสร้างสรรค์ จากศิลปกรรมขอมโบราณให้กับชุมชนกลุ่มผ้าไหมทอมือจังหวัดสุรินทร์

บทคัดย่อ

การวิจัยแบบเชิงคุณภาพนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อศึกษาประวัติศาสตร์ศิลปกรรมขอมโบราณ และผ้าไหมทอมือในจังหวัดสุรินทร์ 2) เพื่อใช้เทคโนโลยีช่วยในการออกแบบลวดลายผ้าไหมปูมโบราณ 3) เพื่อหาประสิทธิภาพของต้นแบบลายผ้าไหมปูมโบราณ โดยมีกลุ่มตัวอย่าง ซึ่งคัดเลือกแบบเฉพาะเจาะจง กลุ่มที่ 1 เพื่อใช้ในการพัฒนาการออกแบบ ได้แก่ 1) กลุ่มทอผ้าไหมบ้านด่านเจริญ ตำบลกระเทียม อำเภอสังขะ 2) กลุ่มสตรีทอผ้าไหมบ้านไทร ตำบลจารพัต อำเภอศีขรภูมิ และกลุ่มที่ 2 เพื่อใช้ในการหาประสิทธิภาพต้นแบบลวดลายผ้าไหมปูมโบราณที่พัฒนาขึ้น ได้แก่ 1) กลุ่มสตรีทอผ้าไหมบ้านหนองบัว ตำบลหนองบัว อำเภอศีขรภูมิ 2) กลุ่มสตรีทอผ้าไหมบ้านเทนมีย์ ตำบลเทนมีย์ อำเภอเมือง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วย ผู้วิจัย แบบสัมภาษณ์ แบบสอบถาม การสนทนากลุ่ม และการสังเกตการณ์แบบมีส่วนร่วม ผลการวิจัยพบว่า ในประเทศไทยมีศิลปกรรมขอมที่เด่นชัดในอาณาจักรเจนละ คือสถาปัตยกรรม ศาสนสถานปราสาท ในปราสาทศีขรภูมิ สร้างราวพุทธศตวรรษที่ 17 เป็นศาสนสถานในลัทธิไศวนิกาย และในพุทธศตวรรษที่ 22 อิทธิพลจากอาณาจักรล้านช้างมีลักษณะทางสถาปัตยกรรมที่มีลักษณะเป็นปรางค์หมู่ 5 องค์ มีทับหลังที่มีความสวยงามและสมบูรณ์ที่สุดชิ้นหนึ่งของเมืองไทย นอกจากนี้การศึกษาผ้าทอมือในจังหวัดสุรินทร์ พบว่ามีการทำผ้ามัดหมี่มากที่สุด โดยทั่วไปมีการทอตั้งแต่ผ้า 2 ตะกอ – ผ้า 1,000 กว่าตะกอ ผ้าที่เป็นที่ยอมรับในระดับสากลว่าเป็นผ้าชั้นสูง คือ ผ้าไหมมัดหมี่ปูมโบราณ เทคโนโลยีที่ใช้ออกแบบลวดลายด้วยตารางกราฟ โดยใช้โปรแกรม 2 มิติ มีประสิทธิภาพของต้นแบบลายผ้าไหมปูมโบราณตามมาตรฐานของเมกุยแกนส์ ได้เท่ากับ 1.012 ซึ่งสูงกว่า 1 เป็นไปตามเกณฑ์มาตรฐาน ดังนั้นสรุปได้ว่า เทคโนโลยีคอมพิวเตอร์ เพื่อการออกแบบลวดลายผ้าไหมปูมโบราณ สามารถนำไปประยุกต์ใช้ให้กับกลุ่มผ้าไหมทอมือ จังหวัดสุรินทร์ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ