ผลของการใช้โปรแกรมประยุกต์ทฤษฎีแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพต่อพฤติกรรมการดูแลสุขภาพตนเองของผู้ป่วยเบาหวาน ในเขตโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ ตำบลเมืองไผ่

Abstract

การวิจัยแบบกึ่งทดลองนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของการใช้โปรแกรมประยุกต์ทฤษฎีแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพต่อพฤติกรรมการดูแลสุขภาพตนเองของผู้ป่วยเบาหวาน กลุ่มตัวอย่างเป็น ผู้ป่วยเบาหวานที่รับบริการที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลเมืองไผ่ อำเภออรัญประเทศ จังหวัดสระแก้ว จำนวน 70 คน แบ่งเป็นกลุ่มทดลอง จำนวน 35 คน และกลุ่มเปรียบเทียบ 35 คน โดยวิธีการจับคู่ตามคุณลักษณะที่กำหนด กลุ่มทดลองได้รับกิจกรรมส่งเสริมความรู้เกี่ยวกับโรคเบาหวานและพฤติกรรม การดูแลตนเอง กิจกรรม การส่งเสริมการรับรู้ ประกอบด้วย การเสนอตัวแบบ การออกกำลังกาย การผ่อนคลายความเครียด และกิจกรรมส่งเสริมการปฏิบัติตัวที่ดี ประกอบด้วย การบรรยายประกอบวีดีทัศน์ การแบ่งกลุ่มฝึกปฏิบัติ การอภิปรายผลการฝึกปฏิบัติและติดตามเยี่ยมบ้านโดยเจ้าหน้าที่สาธารณสุข ระยะเวลาดำเนินการทดลอง 12 สัปดาห์ รวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามและวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ สถิติ ร้อยละ ค่าเฉลี่ยส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน Paired samples t-test และ Independent t-test กำหนดระดับนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ผลการวิจัยพบว่า หลังการทดลองกลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยด้านความรู้เกี่ยวกับโรคเบาหวาน การรับรู้โอกาสเสี่ยงและความรุนแรงของภาวะแทรกซ้อนจากการเป็นโรคเบาหวาน การรับรู้ประโยชน์และอุปสรรคของการปฏิบัติตัวในการป้องกันภาวะแทรกซ้อนจากโรคเบาหวาน มากกว่าก่อนการทดลองและ มากกว่ากลุ่มเปรียบเทียบ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 และกลุ่มทดลองมีพฤติกรรมการดูแลตนเอง ด้านการรับประทานอาหาร การออกกำลังกาย และการจัดการความเครียด ดีกว่าก่อนการทดลองและดีกว่ากลุ่มเปรียบเทียบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05

The objective of this quasi-experimental research was to study the effects of an applied Health Belief Model program on self-care behaviors of diabetic patients. The study samples were 70 diabetic patients who received medical care services at Meung-Pai sub-district hospital, Aranyaprathet district, Sakeao province. They were equally assigned in to an experimental and a comparison groups using match paired sampling technique by specified characteristics of the sample. The experimental group received program activities that enhancing their knowledge about diabetes and self-care behaviors and promoting their perception. The activities comprised of modeling, exercise, and relaxation; including activities to promote better health practices that were providing health information with video, small groups practices, discussion of practice outcomes, and follow up through home visit by public health officers. Experimentation of the program activities lasted 12 weeks. A self-administered questionnaire was used to collect data. Percentage, mean, standard deviation, Paired samples t-test, and Independent t-test were used to analyze data with the significant level of .05 From results of the study, it was found that after experimentation, the experimental group had significantly higher average scores on knowledge about diabetes, perceived susceptibility and severity of complications from diabetes, perceived benefits and barriers in prevention practices from diabetic complications than before the experimentation and higher than of the comparison group at p-value of .05. After experimentation, the experimental group also had significantly better self-care behaviors in relation to dietary, exercise, and stress management than before the experimentation and better than of the comparison group at p-value of .05.