การใช้ nuclear ITS region เป็นเครื่องหมายดีเอ็นเอบาร์โค้ดในการตรวจระบุชนิดเห็ดสกุล Macrocybe ที่ก่อให้เกิดโรคอาหารเป็นพิษ
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
เห็ดสกุล Macrocybe จัดเป็นราขนาดใหญ่ที่มีรายงาน 8 ชนิดทั่วโลก โดยในประเทศไทยพบการรายงานเพียง 2 ชนิดได้แก่ M. crassa (เห็ดตีนแรด) ที่รับประทานได้และ M. gigantea ที่ไม่มีข้อมูลการรับประทาน ซึ่งเห็ดทั้งสองชนิดมีลักษณะทางสัณฐานวิทยาที่คล้ายคลึงกัน ข้อมูลอ้างอิงจากศูนย์พิษวิทยาพบสถานการณ์การเกิดพิษจากเห็ดสกุล Macrocybe บ่อยครั้งซึ่งลักษณะตัวอย่างที่พบมีความใกล้เคียงกับ M. crassa ที่รับประทานได้ ดังนั้นการศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อระบุชนิดเห็ดสกุล Macrocybe จาก 7 กรณีการเกิดพิษระหว่างปี พ.ศ. 2555 ถึง พ.ศ. 2565 โดยใช้ข้อมูลลำดับนิวคลีโอไทด์ของ nuclear internal transcribed spacer (ITS) วิเคราะห์ความสัมพันธ์เทียบกับฐานข้อมูล BLASTN และ BOLD (ฐานข้อมูลบาร์โค้ดของสิ่งมีชีวิต) อธิบายลักษณะแผนภูมิเชิงวิวัฒนาการโดยใช้วิธี maximum likelihood (ML) ผลการศึกษาจากฐานข้อมูล BLASTN และ BOLD พบลำดับนิวคลีโอไทด์ที่ได้จากตัวอย่างส่งตรวจมีความคล้ายคลึงที่จะเป็นเห็ด M. gigantea สูง อีกทั้งข้อมูลแผนภูมิเชิงวิวัฒนาการเมื่อวิเคราะห์ด้วยวิธี ML ยืนยันได้ว่าเห็ดสกุล Macrocybe ที่ผู้ป่วยรับประทานเป็นชนิด M. gigantea แม้ว่าเห็ดชนิดนี้ถือว่าเป็นเห็ดที่รับประทานได้ในประเทศอินเดีย แต่อย่างไรก็ตามพบรายงานอาหารเป็นพิษจากเห็ด M. gigantea ในประเทศจีน สำหรับในประเทศไทยพบผู้ป่วยที่รับประทานเห็ดชนิดนี้มีอาการทางระบบทางเดินอาหารหลังจากรับประทานในระยะเวลา 2 ถึง 3.30 ชั่วโมง แสดงให้เห็นว่าเห็ดที่กินได้บางชนิดอาจเป็นพิษต่อมนุษย์ได้
Article Details
เอกสารอ้างอิง
Chandrasrikul A, Suwanarit P, Sangwanit U, et al. Checklist of Mushrooms (Basidio-mycetes) in Thailand. Bangkok, Thailand: Office of Natural Resources and Environmental Policy and Planning; 2011. 448 p.
อุทัยวรรณ แสงวณิช, พูนพิไล สุวรรณฤทธิ์, อัจฉรา พยัพพานนท์, และคณะ. บัญชีรายการทรัพย์สินชีวภาพ เห็ด. สำนักงานพัฒนาเศรษฐกิจจากฐานชีวภาพ (องค์กรมหาชน); 2556. 374 หน้า.
Naksuwankul K, Thongbor A, Chantharasena C, et al. Identification by Morphological and Local Wisdom and Distribution of Poisonous and Edible Mushroom in Thailand. BUSCIJ 2022; 27(1): 66-84.
Nooron N, Parnmen S, Sikaphana S, et al. The situation of mushrooms food poisoning in Thailand: Symptoms and common species list. Thai J Toxicol 2020; 35: 58-69.
White J, Weinstein SA, De Haro L, et al. Mushroom poisoning: A proposed new clinical classification. Toxicon 2019; 157: 53-65.
Bresinsky A, Besl H. A colour atlas of poisonous fungi: A handbook for pharmacists, doctors, and biologists. London: Wolfe Publishing Ltd, 1990. 295 p.
Assisi F. Wild mushrooms: food poisoning prevention guide. Milan: Poison Control Centre of Milan, 2015. 26 p.
Parnmen S, Sikaphan S, Leudang S, et al. Molecular identification of poisonous mushrooms using nuclear ITS region and peptide toxins: a retrospective study on fatal cases in Thailand. J Toxicol Sci 2016; 41(1): 65-76.
Ratnasingham S, Hebert PD. BOLD: The Barcode of Life Data System. Molecular ecology notes 2007; 7(3): 355-64. Available at http://www.barcodinglife.org, accessed on April 5 2023.
Pegler D, Lodge D, Nakasone K. The Pantropical Genus Macrocybe Gen. nov. Mycologia 1998; 90: 494.
Morgulis A, Coulouris G, Raytselis Y, et al. Database indexing for production MegaBLAST searches. Bioinformatics 2008; 24(16): 1757-64.
Stamatakis A. RAxML version 8: a tool for phylogenetic analysis and post-analysis of large phylogenies. Bioinformatics 2014; 30(9): 1312-13.
Miller MA, Pfeiffer W, Schwartz T. Creating the CIPRES Science Gateway for Inference of large phylogenetic trees. In: Proceeding of the Gateway Computing Environments Workshop (GCE). New orleans; 2010, 1–8.
Price MN, Dehal PS, Arkin AP. FastTree 2–approximately maximum-likelihood trees for large alignments. PloS one 2010; 5(3): e9490.
Das AK, Nanda PK, Dandapat P, et al. Edible Mushrooms as Functional Ingredients for Development of Healthier and More Sustainable Muscle Foods: A Flexitarian Approach. Molecules 2021; 26(9): 2463.
ขวัญเรือน นาคสุวรรณ์กุล. สารปรับปรุงภูมิคุ้มกันจากเห็ดที่มีฤทธิ์ทางยา. KKU Sci J 2018; 46(3) : 395-407.
Duffy TJ. Toxic fungi of western North America. Group. MykoWeb, 2008. 166 p.
Boonpratuang T, Choeyklin R, Promkium-on P, et al. The identification of poisonous mushrooms in Thailand during 2008-2012. Thai Mushroom 2012; 6–13.
Naksuwankul K, Thongbor A, Chantharasena C, et al. Classification of poisonous mushroom base on morphological charac-teristics and indigenous knowledge at Ubon Ratchathani province. KKU Sci J 2021; 49(1): 40–57.
Leudang S, Sikaphan S, Parnmen S, et al. DNA-based identification of gastrointestinal irritant mushrooms in the genus Chlorophyllum: A food poisoning case in Thailand. J Health Res 2017; 31(1): 41-9.
Parnmen S, Nooron N, Leudang S, et al. Phylogenetic evidence revealed Cantharocybe virosa (Agaricales, Hygrophoraceae) as a new clinical record for gastrointestinal mushroom poisoning in Thailand. Toxicol Res 2020; 36: 239-48.
Razaq A, Nawaz R, Khalid AN. An Asian edible mushroom, Macrocybe gigantea: its distribution and ITS-rDNA based phylogeny. Mycosphere 2016; 7(4): 525–30.
Inyod T, Sassanarakit S, Payapanon A, Keawsompong S. Selection of Macrocybe crassa mushroom for commercial production. Agric Nat Resour 2016; 50(3): 186–191.
Li H, Zhang H, Zhang Y, et al. Mushroom Poisoning Outbreaks–China, 2019. China CDC Wkly 2020; 2 (2): 19–24.
