ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการรับประทานยาเม็ดเสริมธาตุเหล็กไม่ต่อเนื่องในหญิงตั้งครรภ์ในจังหวัดชายแดนภาคใต้ของประเทศไทย: การศึกษาเชิงสำรวจติดตามในโรงพยาบาล
คำสำคัญ:
ไม่ต่อเนื่อง, ยาเม็ดเสริมธาตุเหล็ก, หญิงตั้งครรภ์, จังหวัดชายแดนภาคใต้ของประเทศไทยบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินสถานการณ์และศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการรับประทานยาเม็ดเสริมธาตุเหล็กไม่ต่อเนื่องในหญิงตั้งครรภ์ เป็นการศึกษาสำรวจแบบติดตามระยะยาวที่คลินิกฝากครรภ์ของโรงพยาบาล ในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ของประเทศไทย ตั้งแต่เดือนมกราคมถึงกันยายน 2558 มีกลุ่มตัวอย่างหญิงตั้งครรภ์อายุครรภ์ไตรมาสที่ 2 และ 3 จำนวน 295 คน โดยใช้วิธีการสุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง รวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามที่มีค่าความถูกต้องของเครื่องมือเท่ากับ 0.82 ตัวแปรอิสระนำเสนอด้วยเปอร์เซ็นต์ ค่าเฉลี่ย (SD) ใช้สถิติวิเคราะห์ถดถอยโลจิสติกเพื่อประเมินปัจจัยที่เกี่ยวข้องการรับประทานยาเม็ดเสริมธาตุเหล็กไม่ต่อเนื่อง ผลการศึกษาพบว่าความชุกของการรับประทานยาเม็ดเสริมธาตุเหล็กไม่ต่อเนื่องเท่ากับร้อยละ 42 สาเหตุหลักคือ หญิงตั้งครรภ์ไม่ให้ความสำคัญในการรับประทานยา ร้อยละ 20 ของกลุ่มตัวอย่างขาดความรู้เกี่ยวกับประโยชน์ของยาเม็ดเสริมธาตุเหล็ก อายุครรภ์ ระดับการศึกษา การบริโภคอาหารตามคำแนะนำ และความเข้าใจในประโยชน์ของยาเม็ดเสริมธาตุเหล็ก มีความสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญกับการรับประทานยาเม็ดเสริมธาตุเหล็กไม่ต่อเนื่อง ความชุกของการรับประทานยาเม็ดเสริมธาตุเหล็กไม่ต่อเนื่องในพื้นที่อยู่ในระดับสูง โปรแกรมการให้ความรู้ด้านสุขภาพที่เกี่ยวข้องกับประโยชน์ของยาเม็ดเสริมธาตุเหล็กและการบริโภคอาหารที่ถูกต้องเหมาะสมในระหว่างตั้งครรภ์ควรได้รับการส่งเสริมสนับสนุนโดยเฉพาะอย่างยิ่งในกลุ่มหญิงตั้งแต่เริ่มตั้งครรภ์
เอกสารอ้างอิง
Abay A, Yalew HW, Tariku A & Gebeye E. (2017). Determinants of prenatal anemia in Ethiopia. Arch Public Health, 75, 51.
Balarajan Y, Ramakrishnan U, Ozaltin E, Shankar AH & Subramanian SV. (2011). Anaemia in low-income and middle-income countries. Lancet, 378: 2123-35.
Bentley ME & Griffiths PL. (2003). The burden of anemia among women in India. Eur J Clin Nutr, 57, 52-60.
Chathurani U, Dharshika I, Galgamuwa D, Wickramasinghe ND, Agampodi TC & Agampodi SB. (2012). Anaemia in pregnancy in the district of Anuradhapura, Sri Lanka--need for updating prevalence data and screening strategies. Ceylon Med J, 57: 101-6.
Chou FH, Kuo SH & Wang RH. (2008). A longitudinal study of nausea and vomiting, fatigue and perceived stress in, and social support for, pregnant women through the three trimesters. Kaohsiung J Med Sci, 24, 306-14.
Dairo MD & Lawoyin TO. (2006). Demographic factors determining compliance to iron supplementation in pregnancy in Oyo State, Nigeria. Niger J Med, 15, 241-4.
Department of Health, Ministry of Public Health Thailand. (2019a). Annual Report. Retrieved Demcember 23, 2019, from:https://hdcservice.moph.go.th/hdc/reports/report.php?source= pformated/format1.php&cat_id=1ed90bc32310b503b7ca9b32af425ae5&id=1c1b8e24aff59258a806f122e264031e
Department of Health, Ministry of Public Health Thailand. (2019b). Annual Report. Retrieved Demcember 23, 2019, from:https://hdcservice.moph.go.th/hdc/reports/report.php?source= pformated/format1.php&cat_id=46522b5bd1e06d24a5bd81917257a93c&id=9024b8ee2bd07548c8f12517eb3021e6
Department of Provincial Administration, Ministry of the Interior, (2019). Official statistics registration systems. Retrieved Demcember 23, 2019, from:https://stat.bora.dopa.go.th /stat/statnew/statINTERNET/#/
Gebreamlak B, Dadi AF & Atnafu A. (2017). High adherence to iron/folic acid supplementation during pregnancy time among antenatal and postnatal care attendant mothers in governmental health centers in Akaki Kality Sub City, Addis Ababa, Ethiopia: hierarchical negative binomial poisson regression. PLoS One, 12, e0169415.
Kozuki N, Lee AC & Katz J. (2012). Moderate to severe, but not mild, maternal anemia is associated with increased risk of small-for-gestational-age outcomes. J Nutr, 142, 358-62.
Lacerte P, Pradipasen M, Temcharoen P, Imamee N & Vorapongsathorn T. (2011). Determinants of adherence to iron/folate supplementation during pregnancy in two provinces in Cambodia. Asia Pac J Public Health, 23, 315-23.
Lebso M, Anato A & Loha E. (2017). Prevalence of anemia and associated factors among pregnant women in Southern Ethiopia: a community based cross-sectional study. PLoS One, 12: e0188783.
McLean E, Cogswell M, Egli I, Wojdyla D & de Benoist B. (2009). Worldwide prevalence of anaemia, WHO Vitamin and Mineral Nutrition Information System, 1993-2005. Public Health Nutr, 12, 444-454.
Narathiwat Provincial Public Health Office, (2019). Annual Report. Narathiwat 2019 p. 110.
Nazik E, & Eryilmaz G. (2014). Incidence of pregnancy-related discomforts and management approaches to relieve them among pregnant women. J Clin Nurs, 23, 1736-50.
Nisar YB, Dibley MJ & Aguayo VM. (2016). Iron-folic acid supplementation during pregnancy reduces the risk of stunting in children less than 2 years of age: a retrospective cohort study. Nepal. Nutrients, 8, 67.
Pattani Public Health Center. (2019). Statistical evidences of pregnant women from year 2012-2014. Thailand: Pattani Province Public Health office. (In Thai).
Pena-Rosas JP & Viteri FE. (2006). Effects of routine oral iron supplementation with or without folic acid for women during pregnancy. Cochrane Database Syst Rev: CD004736
Rahman MM, Abe SK, Rahman MS, Rahman MS, Kanda M, Narita S, … & Shibuya K. (2016). Maternal anemia and risk of adverse birth and health outcomes in low- and middle-income countries: systematic review and meta-analysis. Am J Clin Nutr, 103, 495-504.
Sadore AA, Gebretsadik LA & Hussen MA. (2015). Compliance with iron-folate supplement and associated factors among antenatal care attendant mothers in Misha District, South Ethiopia: community based cross-sectional study. J Environ Public Health. 2015, 781973.
Seck BC & Jackson RT. (2008). Determinants of compliance with iron supplementation among pregnant women in Senegal. Public Health Nutr, 11, 596-605.
Sekhavat L, Davar R & Hosseinidezoki S. (2011). Relationship between maternal hemoglobin concentration and neonatal birth weight. Hematology, 16, 373-376.
Senadheera D, Goonewardene M & Mampitiya I. (2017). Anaemia and iron deficiency in pregnant women attending an antenatal clinic in a teaching hospital in Southern Sri Lanka. Ceylon Med J; 62, 175-83.
Stevens GA, Finucane MM, De-Regil LM, Paciorek CJ, Flaxman SR, Branca F, … & Ezzati PM . (2013). Global, regional, and national trends in haemoglobin concentration and prevalence of total and severe anaemia in children and pregnant and non-pregnant women for 1995-2011: a systematic analysis of population-representative data. Lancet Glob Health, 1, e16-25.
Ugwu EO, Olibe AO, Obi SN & Ugwu AO. (2014). Determinants of compliance to iron supplementation among pregnant women in Enugu, Southeastern Nigeria. Niger J Clin Pract, 17, 608-12.
United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division (2016). Estimates andProjections of the Number of Women Aged 15-49 Who Are Married or in a Union: 2016 Revision. New York: United Nations.
World Health Organization. (2001). Iron deficiency anaemia: assessment, prevention, and control. A guide for programme managers. Geneva, Switzerland: World Health Organization. WHO/NHD/01.3. 2001. Retrieved April, 2017 from: http://www.who.int/nutrition/ publications/en/ida_assessment_prevention_control.pdf
World Health Organization. (2008). Worldwide prevalence of anaemia: 1993-2005: WHO global database on anaemia. Geneva: World Health Organization.
World Health Organization. (2009). Global health risks: mortality and burden of disease attributable to selected major risks. Geneva: World Health Organization.
World Health Organization. (2012). Daily iron and folic acid supplementation in pregnant women. Geneva: World Health Organization.
World Health Organization. (2016). Recommendations on antenatal care for a positive pregnancy experience. Geneva, Switzerland: World Health Organization.
Xiong X, Buekens P, Alexander S, Demianczuk N & Wollast E. (2000). Anemia during pregnancy and birth outcome: a meta-analysis. Am J Perinatol, 17, 137-46.
Xu X, Liu S, Rao Y, Shi Z, Wang L, Sharma M, Zhao Y. (2016). Prevalence and sociodemographic and lifestyle determinants of anemia during pregnancy: a cross-sectional study of pregnant women in China. Int J Environ Res Public Health, 13, 908.
Yala Provincial Public Health Office, (2019). Annual Report. Yala 2019 p. 85-2. (In Thai).
Yekta Z, Ayatollahi H, Pourali R & Farzin A. (2008). Predicting factors in iron supplement intake among pregnant women in urban care setting. J Res Health Sci, 8, 39-45.
Zhang Q, Ananth CV, Rhoads GG & Li Z. (2009). The impact of maternal anemia on perinatal mortality: a population-based, prospective cohort study in China. Ann Epidemiol, 19, 793-9.
