การประเมินปริมาณโลหะหนักในดินชั้นบนและฝุ่นหลังคาใน 4 เขตของกรุงเทพมหานครฝั่งธนบุรี

บทคัดย่อ

ปัจจุบันปัญหาฝุ่นละอองเป็นปัญหาที่สำคัญของประเทศไทย หากเป็นฝุ่นละอองที่มีการปนเปื้อนของโลหะหนักด้วยแล้ว ยิ่งจะทำให้เกิดผลเสียเป็นอย่างมาก งานวิจัยในครั้งนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อตรวจวัดปริมาณโลหะหนักในดินชั้นบนและฝุ่นหลังคาในกรุงเทพมหานคร วิเคราะห์หาปัจจัยที่อาจมีผลต่อปริมาณโลหะหนัก และระบุแหล่งที่มาของโลหะหนัก โดยวิเคราะห์ปริมาณโลหะหนัก 5 ชนิดที่พบมากในฝุ่นและใช้มากในอุตสาหกรรม ได้แก่ เหล็ก ทองแดง สังกะสี ตะกั่ว และแคดเมียม ในตัวอย่างดินชั้นบนและฝุ่นหลังคาใน 2 ปี คือ พ.ศ. 2563 และ 2564 จากชุมชน 4 เขตของกรุงเทพมหานครในฝั่งธนบุรี ได้แก่ บางขุนเทียน หนองแขม บางบอน และบางแค ซึ่งมีโรงงานอุตสาหกรรมจำนวนมาก ผลการวิจัยพบว่า ปริมาณตะกั่วและแคดเมียมในดินมีค่าเฉลี่ยเป็น 31.80 + 12.22 และ 0.85 + 0.36 มก./กก. ซึ่งต่ำกว่ามาตรฐานคุณภาพดินซึ่งไม่กำหนดมาตรฐานของโลหะหนักชนิดอื่นไว้ เช่นเดียวกับในฝุ่นที่ไม่มีมาตรฐานของปริมาณโลหะหนักในประเทศไทย ชนิดของตัวอย่าง พื้นที่ และเวลา มีผลต่อปริมาณตะกั่ว แต่ไม่พบอิทธิพลดังกล่าวในปริมาณโลหะชนิดอื่น ค่าเฉลี่ยปริมาณตะกั่วในฝุ่นมากกว่าในดินอย่างมีนัยสำคัญยิ่ง (p-value < 0.0001) ซึ่งมีค่าเป็น 86.83 + 40.48 และ 31.80 + 12.22 มก./กก. ตามลำดับ ค่าเฉลี่ยปริมาณตะกั่วในพ.ศ. 2564 มากกว่า พ.ศ. 2563 อย่างมีนัยสำคัญยิ่ง (p-value = 0.0012) ซึ่งมีค่าเป็น 72.93 + 64.05 และ 47.61 + 21.50 มก./กก. ตามลำดับ และค่าเฉลี่ยปริมาณตะกั่วในแต่ละเขตมีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญยิ่ง (p-value = 0.0003) โดยเขตบางขุนเทียนมีค่ามากที่สุด คือ 86.95 + 86.05 มก./กก. ยิ่งไปกว่านั้น ค่าการสะสมตัวของโลหะหนักในฝุ่นเฉลี่ยของสังกะสีในเขตหนองแขมและบางขุนเทียน และของแคดเมียมในเขตบางขุนเทียนพบว่า มีค่ามากกว่า 10