การพัฒนาบรรจุภัณฑ์ เพื่อรักษาคุณภาพข้าวสารเพื่อการส่งออก

บทคัดย่อ

จากการสำรวจผู้ส่งออกข้าวบรรจุถุง 14 ราย ปัญหาที่พบได้แก่ การเกิดแมลงและการเสื่อมคุณภาพของข้าว รวมทั้งค่าใช้จ่ายด้านแรงงานการขนส่งและค่าบรรจุภัณฑ์สูง เพื่อรักษาคุณภาพข้าวสารโดยการปรับปรุงภาชนะบรรจุ จึงทำการเก็บรักษาข้าวสารในภาชนะบรรจุต่าง ๆ นาน 6 เดือน โดยทำการทดลอง 2 ครั้ง ชุดแรกใช้ข้าวจากฤดูนาปรัง ปี พ.ศ. 2538 ที่มีอมิโลส 28% บรรจุในภาชนะ 9 ชนิด คือ ในกระสอบพลาสติกสาน (polypropylene : PP) ถุงพลาสติก (polyethylene : PE) ถุงในลอนประกบ (NY15/PE17/PE70 : NY) ถุงไนลอนปิดผนึกจากภายใต้สูญญากาศที่ -0.9 bar (NY-V) ถุงไนลอนประกบพร้อมสารดูดออกซิเจน (NY-A) ถุงอลูมินัมฟอยล์ประกบ (OPP20/PE20/AL/PE20/PE40 : AL) ถุงอลูมินัมฟอยล์ปิดผนึกสูญญากาศที่ -0.9 bar (AL-V) ถุงอลูมินัมฟอยล์ปิดผนึกสูญญากาศเก็บในห้อง 15 ซ (AL - V15) ซึ่งเป็นกรรมวิธีเปรียบเทียบ ชุดที่ 2 นำข้าวหอมที่ผ่านการขัดขาวและขัดมันบรรจุในภาชนะกระสอบพลาสติกสาน ถุงพลาสติก ถุงอลูมินัมฟอยล์ และถุงไนลอน สำหรับถุงไนลอน นอกจากการปิดผนึกปกติ ยังมีวิธีปิดผนึกปกติพร้อมบรรจุสารดูดออกซิเจนและการปิดผนึกแบบสูญญากาศ ผลการทดลองพบว่า การบรรจุข้าวในถุงต่าง ๆ โดยปิดผนึกปกติไม่สามารถป้องกันการเกิดแมลงได้ โดยเฉพาะในถุง PP และ PE ปริมาณแมลงและหนอนในถุงเหล่านี้จะเพิ่มขึ้นเมื่อยืดระยะเวลาเก็บการทำลายของแมลงมีผลให้ข้าวสุกมีกลิ่นเหม็น ข้าวสุกที่มี่กลิ่นเหม็นจะมีการเพิ่มขึ้นของกรดไขมันอิสระและค่าปริมาณเปอร์ออกไซด์ ในน้ำมันที่สกัดได้ด้วย การใช้ระบบการปิดผนึกแบบสูญญากาศ หรือการใส่สารดูดออกซิเจนในถุงไนลอนประกบ และถุงอลูมินัมฟอยล์ จะช่วยป้องกันการเกิดแมลง ชะลอการเพิ่มขึ้นของกลิ่นเหม็น และการทดลองของกลื่นหอมในข้าวหอม แต่คุณภาพข้าวสุกจะมีความน่ม ความขาว ความเหนียม และความเลื่อมมันลดลงเล็กน้อย สำหรับข้าวที่เก็บในสภาพอุณหภูมิ 15 ซ นอกจากจะสามารถป้องกันการเกิดแมลงและกลิ่นไหม้ได้ ยังสามารถชะลอการเปลี่ยนแปลงคุณภาพข้าวสุกได้อีกด้วย นอกจากนี้ ยังพบว่าข้าวขัดมันมีกลิ่นหอมมากกว่าข้าวขัดขาวเล็กน้อย