การใช้สารยับยั้งการสูญเสียไนโตรเจนเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการใช้ปุ๋ยยูเรียในนาข้าว

บทคัดย่อ

จากความพยายามที่จะลดการสูญเสียไนโตรเจนจากปุ๋ยยูเรียเมื่อใส่แบบหว่านในน้ำที่ท่วมขังดินภายหลังการปักดำ และเพิ่มประสิทธิภาพการใช้ประโยชน์ของปุ๋ยไนโตรเจนโดยข้าวให้ดียิ่งขึ้นจึงได้ดำเนินการทดลอง ณ สถานีทดลองข้าวสุพรรณบุรี ในฤดูนาปี พ.ศ. 2534 เพื่อศึกษาผลการใช้สารยับยั้งไนโตรเจนคือ phyenylphosphorodiamidate (PPD), N-(n-butyl) thiophosphorictriamide (NBPT), algicide ชื่อ terbutryn และ was coated calcium carbide (CaC2) ที่มีต่อการเปลี่ยนแปลงและประสิทธิภาพของปุ๋ยยูเรียเมื่อใส่ให้แก่ข้าวพันธุ์สุพรรณบุรี 90 ที่ปลูกในดินนาชุดพิมาย (Fluvic Tropaquept) ในอัตรา 12 kg N ต่อไร่
ผลการทดลองพบว่าการใส่ algicide ร่วมกับยูเรียสามารถลด pH ของน้ำที่ท่วมขังดินให้อยู่ต่ำกว่า 8.5 ในระยะ 3 วันแรกภายหลังการใส่ยูเรียและเพิ่มปริมาณการสะสม ammoniacal-n ให้สูงกว่ากรรมวิธีที่ใส่ยูเรียเพียงอย่างเดียว โดยเฉพาะใน 5 วันแรกภายหลังการใส่ยูเรีย ส่วนกรรมวิธีที่ใส่ CaC2 ร่วมกับยูเรียแม้ว่าเพิ่ม pH ในน้ำให้สูงขึ้นเพียงเล็กน้อยแต่สามารถเพิ่มปริมาณ ammoniacal-N ในอัตราที่เร็วกว่ากรรมวิธีที่ใส่ยูเรียเพียงอย่างเดียว ในทางตรงกันข้ามการใส่ NBPT ร่วมกับยูเรียไม่ว่าใส่ครั้งเดียวหรือหลายครั้งสามารถลดปริมาณการสะสม ammonical-N มากกว่า 50% การใส่สารยับยั้งยูรีเอสผสมร่วมกับยูเรียให้รูปแบบปริมาณการสะสสมของ ammoniacal-N คล้ายคลึงกับการใส่ NBPT เพียงอย่างเดียวร่วมกับยูเรีย
อัตราการสูญเสียแอมโมเนียเกิดขึ้นสูงสุด (6.7 ug N m-2 s-1) 2 วัน ภายหลังการใส่ปุ๋ยยูเรีย และค่อย ๆ ลดลงจนเหลือต่ำสุด ในวันที่ 9 ในกรรมวิธีที่ใส่ยูเรียเพียงอย่างเดียว การสูญเสียแอมโมเนียเกิดขึ้น 20.5๔ ของปริมาณที่ใส่ลงไป การใส่ algicide ร่วมกับยูเรียสามารถลดปริมาณการสูญเสียแอมโมเนียลงครึ่งหนึ่ง (10.2%) ส่วนการใส่ CaC2 ร่วมกับยูเรียมีผลทำให้การสูญเสียแอมโมเนียเกิดขึ้น 14% ในขณะที่การใส่ CaC2 ร่วมกับยูเรียชักนำให้เกิดการสูญเสียแอมโมเนีย 10% ส่วนตำรับที่มีการสูญเสียแอมโมเนียน้อยที่สุดคือยูเรียร่วมกับสารยับยั่งยูรีเอสผสม และ algicide ซึ่งลดการสูญเสียให้เหลือเพียง 75 และให้ผลผลิตข้าวเพิ่มขึ้นสูงสุดถึง 31% ๖745.6 กก. ต่อไร่) เมื่อเปรียบเทียบกับตำรับที่ใส่ยูเรียเพียงอย่างเดียว