A การสำรวจพืชอาหารพื้นเมืองจากป่าชุมชน ตำบลพอนไชย นครหลวงพระบาง สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว

บทคัดย่อ

การสำรวจพืชอาหารพื้นเมืองจากป่าชุมชน ตำบลพอนไชย เป็นการวิจัยเซิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมระหว่างผู้วิจัย ผู้รู้ ผู้เชี่ยวชาญ ผู้นำชุมชน ชาวบ้าน เจ้าหน้าที่ป่าไม้ และนักศึกษา เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยการศึกษาภาคสนาม โดยใช้แบบสอบถามประกอบ การสัมภาษณ์ และการจัดเวทีชาวบ้าน ระหว่างเดือนกรกฎาคม 2560 – มิถุนายน 2561 มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาชนิดของผักพื้นเมือง ความสำคัญ การใช้ประโยชน์ และหาแนวทางจัดการอนุรักษ์พืชอาหารพื้นเมืองร่วมกับชุมชนตำบลพอนไซย จากการศึกษาพบว่า พืชอาหารพื้นเมืองจากป่าชุมชนที่คนในตำบลพอนไซยนำมาบริโภคมีทั้งหมด  94 ชนิด 49 วงศ์ ซึ่งวงศ์ที่พบมากที่สุดตามลำดับดังนี้ วงศ์ FABACEAE 13 ชนิด วงศ์ EUPHORBIACEAE 7 ชนิด และ SOLANACEAE 5 ชนิด การใช้ประโยชน์ตามภูมิปัญญาท้องถิ่นพบว่า ส่วนที่ใช้บริโภคเป็นอาหารมากสุดคือ ผล รองมาคือใบ และยอดอ่อน พืชอาหารที่ใช้บริโภคในชีวิตประจำวันมากที่สุดได้แก่ ไผ่บง ผักโขมหนาม มะกอก บัวบก ผักคราดหัวแหวน ผักบุ้ง ตำลึง กระถิน เถาย่านาง ผักหวานบ้าน ช้าพลู คาวตอง มะเขือพวง ซึ่งทั้งหมดมีค่าการนำไปใช้เท่ากับ 0.82 ในปัจจุบันมีการเก็บพืชอาหารพื้นเมืองออกจากป่าเป็นจำนวนมาก ซึ่งอาจจะทำให้พืชสูญพันธุ์ในอนาคต ดังนั้นจึงควรเผยแพร่ข้อมูล การใช้ประโยชน์ และวิธีการอนุรักษ์ให้แก่ประชาชนทุกคนในชุมชนได้เห็นคุณค่า เกิดความตระหนัก มีจิตสำนึก เกิดความหวงแหนพืชอาหารพื้นเมือง เพื่อให้มีการใช้ประโยชน์อย่างยังยืน