ความชุก และปัจจัยเสี่ยงของการติดเชื้อ Anaplasma marginale ในโคเนื้อในพื้นที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าสลักพระ จังหวัดกาญจนบุรี
Article Sidebar
เผยแพร่แล้ว:
พ.ย. 20, 2018
คำสำคัญ:
ความชุก โคเนื้อ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าสลักพระ Anaplasma marginale
Main Article Content
บทคัดย่อ
การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความชุกและปัจจัยเสี่ยงของการติดเชื้อ Anaplasma marginale ของโคเนื้อที่เลี้ยงภายในเขตอนุรักษ์พันธุ์สัตว์ป่าสลักพระ จังหวัดกาญจนบุรี โดยเก็บตัวอย่างเลือดโคเนื้อจำนวน 244 ตัวอย่างจากพื้นที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าสลักพระ ประกอบด้วยพื้นที่ในเขตอำเภอเมือง(94 ตัวอย่าง) อำเภอศรีสวัสดิ์ (25 ตัวอย่าง) และอำเภอบ่อพลอย (125 ตัวอย่าง) โดยทำการตรวจหาการติดเชื้อ A. marginale โดยเทคนิคปฏิกิริยาลูกโซ่โพลิเมอเรส (PCR- Polymerase chain reaction) จากผลการตรวจพบเชื้อ A. marginale ทั้งหมดร้อยละ 54.1 (132/244) และปัจจัยที่นำมาศึกษาการติดเชื้อ A. marginale ประกอบด้วย พื้นที่ อายุ เพศ ขนาดฝูง ระบบการเลี้ยง ความหนาแน่นของจำนวนแมลง การถ่ายพยาธิ สัตว์เลี้ยงชนิดอื่นในฟาร์ม จำนวนเห็บที่พบบนตัวและคอกสัตว์ และพื้นที่บริเวณเลี้ยงสัตว์ พบว่าอำเภอบ่อพลอยมีการติดเชื้อ A. marginale สูงสุดร้อยละ 77.7 (73/125) รองลงมาคืออำเภอเมืองร้อยละ 45.7 (43/94) และอำเภอศรีสวัสดิ์ร้อยละ 28.07 (16/25) ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการติดเชื้อ A. margianle คือ อายุ ขนาดฝูง และความหนาแน่นของจำนวนแมลง (P<0.05) จากผลการศึกษาครั้งนี้ได้ยืนยันถึงการติดเชื้อของโคเนื้อที่อาจเป็นพาหะของโรค Anaplasmosis และเป็นส่วนสำคัญของการแพร่กระจายเชื้อไปยังสัตว์ป่าที่อยู่บริเวณใกล้เคียง
Article Details
รูปแบบการอ้างอิง
Saetiew, N., Simking, P., Yatbantoong, N., Ninphet, W., Laosomboon, P., Pumrojana, P. และ Jittapalapong, S. (2018) “ความชุก และปัจจัยเสี่ยงของการติดเชื้อ Anaplasma marginale ในโคเนื้อในพื้นที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าสลักพระ จังหวัดกาญจนบุรี”, สัตวแพทย์มหานครสาร, 10(2), น. 69–80. available at: https://li01.tci-thaijo.org/index.php/jmvm/article/view/156390 (สืบค้น: 13 ธันวาคม 2025).
ประเภทบทความ
บทความวิจัย
เอกสารอ้างอิง
กิจ ธีระพัฒน์ และรำพึง ดิสสะมาน. 2508. การทดสอบสภาวะการเป็นพาหะของโรคอนา พลาสโมซีสในโคกระบือไทยด้วยแอนติเยน. รายงานการประชุมทางวิชาการเกษตรศาสตร์และชีววิทยา ครั้งที่ 4 สาขาพืชและชีววิทยากับสาขาสัตว์. หน้า 484-487.
คณะกรรมการยุทธศาสตร์โคเนื้อกรมปศุสัตว์. 2555. ยุทธศาสตร์โคเนื้อพ.ศ. 2555-2559. สํานักส่งเสริมและพัฒนาการปศุสัตว์กรมปศุสัตว์ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์. หน้า 6-24.
จักริน ศรีวโรทัย มนต์ชัย ดวงจินดา วิโรจน์ ภัทรจินดา ยุพิน ผาสุข อนันตชัย ชัยยศวิทยากุล และยวงยศ จินดาทะจักร. 2551. การตรวจหาโรคไข้เห็บโดยใช้วิธี PCR ในโคนมพันธุ์ TMZ. วารสารวิจัย มข. 13(1): 55-62.
นิดารัตน์ ไพรคณะฮก เชาวฤทธิ์ บุญมาทิต และ นพพร ศราธพันธุ์. 2543. สภาวะของโรคและการทำนายความเสี่ยงต่อการติดเชื้อโรคไข้เห็บโคของโคนมในบางจังหวัดของประเทศไทย. วารสารสัตวแพทย์. 10(1): 13-23.
ปิยะ อรัณยกานนท์ กิจ ธีระพัฒน์ และรำพึง ดิสสะมาน. 2509. การศึกษาภูมิคุ้มกันของโคพันธุ์ต่างประเทศที่ฉีดวัคซีนอนาพลาสโมซีส. รายงานการประชุมทางวิชาการเกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 5 สาขาพืชและชีววิทยา สาขาสัตว์ และสาขาเศรษฐศาสตร์เกษตร ณ มหาวิทยาลัย เกษตรศาสตร์. หน้า 403-408.
รุจีรัตน์ วรสิงห์ และสุธี รัตนะ. 2550. ปรสิตในทางเดินอาหารและในเลือดโคที่ตรวจพบในพื้นที่ลุ่มน้ำปากพนัง จังหวัดนครศรีธรรมราช. เรื่องเต็มการประชุมทางวิชาการของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 45: สาขาสัตว์ และสัตวแพทยศาสตร์. หน้า 329-338.
วีระศักดิ์ ฟุ้งเฟื่อง วัชราภรณ์ รวมธรรม กฤติยา เลิศชุณหะเกียรติ กาญจน์ คุ้มทรัพย์ และสากล กาญจนรจิต. 2549. การติดเชื้อ Anaplasma ในเนื้อทรายจากสถานีวิจัยเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าห้วยทรายในจังหวัดเพชรบุรี. การประชุมทางวิชาการของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 44 : สาขาสัตว์ สาขาสัตวแพทยศาสตร์. หน้า 557-560.
สถาพร จิตตปาลพงศ์ และฉวีวรรณ เลียงวิจักษ์. 2531. การสำรวจพยาธิโปรโตซัวในเลือดของโคมนมที่หนองโพ. การประชุมทางวิชาการของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 26. หน้า 117-122.
สำนักการป่าชุมชน กรมป่าไม้. 2558. ฐานข้อมูลป่าชุมชน. Online available: http://www. forest.go.th/community_extension/index.php
อิทธิพล ชัยชนะพูนผล และพัชรา วิทูระกูล. 2539. อัตราการติดโรคพยาธิของโคนมในภาคเหนือ. การประชุมทางวิชาการของมหาวิทยาลัย เกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 34 สาขาสัตว์ สัตวแพทยศาสตร์. หน้า 280-288.
อุษา เชษฐา รุจีรัตน์ วรสิงห์ และสนอง ศรีนันทพันธ์. 2538. การศึกษาปัญหาพยาธิในโคนมภาคใต้. การประชุมทางวิชาการของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 33 สาขาสัตว์ สัตวแพทยศาสตร์. หน้า 398-407.
Baldacchino, F., Muenworn, V., Desquesnes, M., Desoli, F., Charoenviriyaphap, T. and Duvallet, G. 2013. Transmission of pathogens by Stomoxys flies (Diptera, Muscidae): A review. Parasite. 20: 26
Carelli, G., Decaro, N., Lorusso, A., Elia, G., Lorusso, E. and Mari, V. 2007. Detection and quantification of Anaplasma marginale DNA in blood samples of cattle by real-time PCR. Vet. Microbiol. 124: 107-114.
Costa, V.M.M., Ribeiro, M.F.B., Duarte, A. L.L., Mangueira, J. M., Pessoa, A.F.A., Azevedo, S. S., Barros, A.T.M., Riet-Correa, F. and Labruna, M. B. 2013. Seroprevalence and risk factors for cattle anaplasmosis, babesiosis, and trypanosomiasis in a Brazilian semiarid region. Rev. Bras. Parasitol. Vet. Jaboticabal. 22: 207-213.
De la Fuente, J., Bussche, R.A., Prado, T.M. and Kocan, K.M. 2003. Anaplasma marginale msp1a genotype evolved underpositive selection pressure but are not markers for geographic isolates. J. Clin. Microbiol. 41: 1609–1616.
De la Fuente, J.,Passos, L.M.F., Bussche, R.A. van den, Ribeiro,M.F.B., Facury-Filho, E.J. and Kocan,K.M. 2004: Geneticdiversity and molecular phylogeny of Anaplasma marginale isolates from Minas Gerais, Brazil. Vet. Parasitol. 121: 307–316.
De la Fuente, J., Massung, R. B., Wong, S. J., Chu, F. K., Lutz, M. L., Meli, F. D., Loewenich, A.,
Grzeszczuk, A., Torina, S., Caracappa, A. J., Mangold, V., Naranjo, S., Stuen S. and Kocan, K.M. 2005. Sequence analysis of the msp4 gene of Anaplasma marginalestrains. J. Clin. Microbiol. 43: 1309–1317.
Gale, K.R., Dimmock, C.M., Gartside, M., Leatch, G. 1996. Anaplasma marginale: detection of carrier cattle by PCR. Int. J. Parasitol. 26: 1103–1109.
Kaewhom, P. 2014. Molecular detection of trypanosoma evansi among cattle and buffaloes blood. J. Mahanakorn Vet. Med. 9(1): 49-61.
Kocan, K.M., de la Fuente, J., Bouin, E.F., Coetzee, J.F. and Ewing, S.A.2010. The natural history of Anaplasma marginale. Vet. Parasitol. 167: 95-107.
Muenworn, V., Duvallet, G., Thainchum, K., Tuntakom, S., Tanasilchayakul, S., Prabaripai, A., Akratanakul, P., Sukonthabhirom, S. and Chareonviriyaphap, T. 2010. Geographic distribution of Stomoxyine flies (Diptera: Muscidae) and diurnal activity of Stomoxys calcitrans in Thailand. J. Med. Entomol. 47: 791-797.
OIE. 2012: Bovine Anaplasmosis. OIE manual of diagnostic tests and vaccines for terrestrial animals, 7th Edition. Office International des Epizooties, Paris, Chapter 2.4.1.
Rodriguez-Vivas, R. I., Mata, Y., Perez, E. and Wagner, G. 2004. The effect of management factors on the seroprevalence of Anaplasma marginale in Bos indicus cattle in the Mexican Tropics. Trop. Anim. Health Prod. 36: 135-143.
Saetiew, N., Simking, P., Saengow, S., Arunvipas, P., Wongnarkpet, S., Sarataphan, N. and Jittapalapong, S. 2012. Molecular prevalence of Anaplasma spp. infections of dairy cows inThailand. Conference of the Society for Tropical Veterinary Medicine, Phuket, Thailand (June18-21): 56.
Sambrook, J and Russel, D.W. 2001. Rapid isolation of yeast DNA. In: Molecular cloning, a laboratory manual (Sambrook J. and Russel D.W., eds.). Cold Spring Harbor Laboratory, New York, 631-632.
Silva, J. B. da, Castro, G. N. de S. and Fonseca, A. H. 2014. Longitudinal study of risk factors for anaplasmosis and transplacental transmission in herd cattle. Semina: CienciasAgrarias, Londrina. 35: 2491-2500.
คณะกรรมการยุทธศาสตร์โคเนื้อกรมปศุสัตว์. 2555. ยุทธศาสตร์โคเนื้อพ.ศ. 2555-2559. สํานักส่งเสริมและพัฒนาการปศุสัตว์กรมปศุสัตว์ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์. หน้า 6-24.
จักริน ศรีวโรทัย มนต์ชัย ดวงจินดา วิโรจน์ ภัทรจินดา ยุพิน ผาสุข อนันตชัย ชัยยศวิทยากุล และยวงยศ จินดาทะจักร. 2551. การตรวจหาโรคไข้เห็บโดยใช้วิธี PCR ในโคนมพันธุ์ TMZ. วารสารวิจัย มข. 13(1): 55-62.
นิดารัตน์ ไพรคณะฮก เชาวฤทธิ์ บุญมาทิต และ นพพร ศราธพันธุ์. 2543. สภาวะของโรคและการทำนายความเสี่ยงต่อการติดเชื้อโรคไข้เห็บโคของโคนมในบางจังหวัดของประเทศไทย. วารสารสัตวแพทย์. 10(1): 13-23.
ปิยะ อรัณยกานนท์ กิจ ธีระพัฒน์ และรำพึง ดิสสะมาน. 2509. การศึกษาภูมิคุ้มกันของโคพันธุ์ต่างประเทศที่ฉีดวัคซีนอนาพลาสโมซีส. รายงานการประชุมทางวิชาการเกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 5 สาขาพืชและชีววิทยา สาขาสัตว์ และสาขาเศรษฐศาสตร์เกษตร ณ มหาวิทยาลัย เกษตรศาสตร์. หน้า 403-408.
รุจีรัตน์ วรสิงห์ และสุธี รัตนะ. 2550. ปรสิตในทางเดินอาหารและในเลือดโคที่ตรวจพบในพื้นที่ลุ่มน้ำปากพนัง จังหวัดนครศรีธรรมราช. เรื่องเต็มการประชุมทางวิชาการของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 45: สาขาสัตว์ และสัตวแพทยศาสตร์. หน้า 329-338.
วีระศักดิ์ ฟุ้งเฟื่อง วัชราภรณ์ รวมธรรม กฤติยา เลิศชุณหะเกียรติ กาญจน์ คุ้มทรัพย์ และสากล กาญจนรจิต. 2549. การติดเชื้อ Anaplasma ในเนื้อทรายจากสถานีวิจัยเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าห้วยทรายในจังหวัดเพชรบุรี. การประชุมทางวิชาการของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 44 : สาขาสัตว์ สาขาสัตวแพทยศาสตร์. หน้า 557-560.
สถาพร จิตตปาลพงศ์ และฉวีวรรณ เลียงวิจักษ์. 2531. การสำรวจพยาธิโปรโตซัวในเลือดของโคมนมที่หนองโพ. การประชุมทางวิชาการของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 26. หน้า 117-122.
สำนักการป่าชุมชน กรมป่าไม้. 2558. ฐานข้อมูลป่าชุมชน. Online available: http://www. forest.go.th/community_extension/index.php
อิทธิพล ชัยชนะพูนผล และพัชรา วิทูระกูล. 2539. อัตราการติดโรคพยาธิของโคนมในภาคเหนือ. การประชุมทางวิชาการของมหาวิทยาลัย เกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 34 สาขาสัตว์ สัตวแพทยศาสตร์. หน้า 280-288.
อุษา เชษฐา รุจีรัตน์ วรสิงห์ และสนอง ศรีนันทพันธ์. 2538. การศึกษาปัญหาพยาธิในโคนมภาคใต้. การประชุมทางวิชาการของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 33 สาขาสัตว์ สัตวแพทยศาสตร์. หน้า 398-407.
Baldacchino, F., Muenworn, V., Desquesnes, M., Desoli, F., Charoenviriyaphap, T. and Duvallet, G. 2013. Transmission of pathogens by Stomoxys flies (Diptera, Muscidae): A review. Parasite. 20: 26
Carelli, G., Decaro, N., Lorusso, A., Elia, G., Lorusso, E. and Mari, V. 2007. Detection and quantification of Anaplasma marginale DNA in blood samples of cattle by real-time PCR. Vet. Microbiol. 124: 107-114.
Costa, V.M.M., Ribeiro, M.F.B., Duarte, A. L.L., Mangueira, J. M., Pessoa, A.F.A., Azevedo, S. S., Barros, A.T.M., Riet-Correa, F. and Labruna, M. B. 2013. Seroprevalence and risk factors for cattle anaplasmosis, babesiosis, and trypanosomiasis in a Brazilian semiarid region. Rev. Bras. Parasitol. Vet. Jaboticabal. 22: 207-213.
De la Fuente, J., Bussche, R.A., Prado, T.M. and Kocan, K.M. 2003. Anaplasma marginale msp1a genotype evolved underpositive selection pressure but are not markers for geographic isolates. J. Clin. Microbiol. 41: 1609–1616.
De la Fuente, J.,Passos, L.M.F., Bussche, R.A. van den, Ribeiro,M.F.B., Facury-Filho, E.J. and Kocan,K.M. 2004: Geneticdiversity and molecular phylogeny of Anaplasma marginale isolates from Minas Gerais, Brazil. Vet. Parasitol. 121: 307–316.
De la Fuente, J., Massung, R. B., Wong, S. J., Chu, F. K., Lutz, M. L., Meli, F. D., Loewenich, A.,
Grzeszczuk, A., Torina, S., Caracappa, A. J., Mangold, V., Naranjo, S., Stuen S. and Kocan, K.M. 2005. Sequence analysis of the msp4 gene of Anaplasma marginalestrains. J. Clin. Microbiol. 43: 1309–1317.
Gale, K.R., Dimmock, C.M., Gartside, M., Leatch, G. 1996. Anaplasma marginale: detection of carrier cattle by PCR. Int. J. Parasitol. 26: 1103–1109.
Kaewhom, P. 2014. Molecular detection of trypanosoma evansi among cattle and buffaloes blood. J. Mahanakorn Vet. Med. 9(1): 49-61.
Kocan, K.M., de la Fuente, J., Bouin, E.F., Coetzee, J.F. and Ewing, S.A.2010. The natural history of Anaplasma marginale. Vet. Parasitol. 167: 95-107.
Muenworn, V., Duvallet, G., Thainchum, K., Tuntakom, S., Tanasilchayakul, S., Prabaripai, A., Akratanakul, P., Sukonthabhirom, S. and Chareonviriyaphap, T. 2010. Geographic distribution of Stomoxyine flies (Diptera: Muscidae) and diurnal activity of Stomoxys calcitrans in Thailand. J. Med. Entomol. 47: 791-797.
OIE. 2012: Bovine Anaplasmosis. OIE manual of diagnostic tests and vaccines for terrestrial animals, 7th Edition. Office International des Epizooties, Paris, Chapter 2.4.1.
Rodriguez-Vivas, R. I., Mata, Y., Perez, E. and Wagner, G. 2004. The effect of management factors on the seroprevalence of Anaplasma marginale in Bos indicus cattle in the Mexican Tropics. Trop. Anim. Health Prod. 36: 135-143.
Saetiew, N., Simking, P., Saengow, S., Arunvipas, P., Wongnarkpet, S., Sarataphan, N. and Jittapalapong, S. 2012. Molecular prevalence of Anaplasma spp. infections of dairy cows inThailand. Conference of the Society for Tropical Veterinary Medicine, Phuket, Thailand (June18-21): 56.
Sambrook, J and Russel, D.W. 2001. Rapid isolation of yeast DNA. In: Molecular cloning, a laboratory manual (Sambrook J. and Russel D.W., eds.). Cold Spring Harbor Laboratory, New York, 631-632.
Silva, J. B. da, Castro, G. N. de S. and Fonseca, A. H. 2014. Longitudinal study of risk factors for anaplasmosis and transplacental transmission in herd cattle. Semina: CienciasAgrarias, Londrina. 35: 2491-2500.
